Tiễn biệt giáo sư Cao Huy Thuần, người vĩnh cửu hóa vẻ đẹp quê nhà

10:40 09/07/2024

'Anh nhớ thương đất nước và thương yêu tuổi trẻ, dành hết tâm tình, hy vọng cho tuổi trẻ', ông Bùi Văn Nam Sơn nói với Tuổi Trẻ khi nghe tin GS Cao Huy Thuần qua đời vào đêm 7-7 ở Pháp.

GS Cao Huy Thuần

Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn và GS Cao Huy Thuần có "tình anh em thân thiết đậm đà" vì ông Thuần là bạn học của anh trai ruột ông Sơn.

Lúc Tuổi Trẻ liên hệ, ông Sơn "mới biết tin anh Thuần mất được 15 phút" và ông đã lặng người không biết nói gì.

Ông Sơn kể vì sức khỏe nên lâu rồi ông Thuần không về thăm quê. Hai anh em thường phải trao đổi thư từ qua email. Ông chính là người viết lời tựa cho cuốn sách Thấy Phật của ông Thuần.

Những công trình về giáo dục, văn hóa của anh Cao Huy Thuần dành hết cho quê hương và tuổi trẻ. Ở đó, tình yêu dành cho tuổi trẻ là biểu hiện cụ thể nhất của tình yêu quê hương đất nước.
Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn

"Dành hết tâm tình và hy vọng cho tuổi trẻ"

Ông Bùi Văn Nam Sơn nói hành trình của GS Cao Huy Thuần là hành trình của một nhà trí thức dấn thân, chân chính và hiếm có. Trong lòng ông Sơn, ông anh "là một người uyên bác, nhẹ nhàng và thấu hiểu tuổi trẻ".

  • Giáo sư Cao Huy Thuần qua đời

  • GS Cao Huy Thuần: Tính thiện là đốm lửa không tắt...

  • Trữ tình và tự do cùng Im lặng...

"Vì có nhiều chờ đợi với tuổi trẻ, nên giai đoạn về sau, những tác phẩm của anh như các tập nhật ký viết ra dành riêng cho tuổi trẻ", ông Sơn nói.

Theo ông Sơn, "dường như anh Thuần luôn nhớ thời tuổi trẻ giai đoạn ở Huế. Vì thế, anh dành hết tâm tình và hy vọng cho tuổi trẻ, mong các bạn trẻ sống có ích, yêu đời, hướng thượng và đóng góp cho đất nước".

Ông Sơn đánh giá GS Cao Huy Thuần là một trí thức dấn thân, không phải là một học giả đơn thuần: "Khi còn ở Việt Nam, anh đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, bình đẳng tôn giáo. Sang nước ngoài, tâm tình dành cho đất nước ngày càng mãnh liệt".

"Báo Tuổi Trẻ là nơi hợp nhất để nhấn mạnh thông điệp dành cho tuổi trẻ. Đó là tâm nguyện cuối của anh Thuần cũng như thế hệ trí thức lớn tuổi chúng tôi - những người sinh những năm 1930, trưởng thành ở Việt Nam mà vì nhiều lý do phải xa quê nhưng vẫn một lòng hướng về và đóng góp cho đất nước", ông Bùi Văn Nam Sơn nói.

GS Cao Huy Thuần (áo trắng, ngồi giữa) trong một lần giao lưu với khoa văn học Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM - Ảnh: GS Huỳnh Như Phương cung cấp

Văn chương ấy vĩnh cửu hóa vẻ đẹp quê nhà

GS Huỳnh Như Phương tâm sự với Tuổi Trẻ, ông từng có một thuở thiếu niên tìm cách kết nối với tuổi thanh niên bùng nổ của thế hệ GS Cao Huy Thuần qua những lời kể trong đời hay trong sách báo.

Ông tìm đọc lại những bài báo của GS Cao Huy Thuần, thấy ở đó những lời sôi động, cuộn trào của một người thuộc thế hệ đàn anh ít nhiều vẫn còn xa cách.

"Nhưng đến Nắng và hoa, Khi tựa gối khi cúi đầu, Chuyện trò, Nhật ký sen trắng, Sợi tơ nhện, Sen thơm nắng hạ quê mình..., hình như tôi gặp Cao Huy Thuần trong sự đồng cảm văn chương trước khi gặp ông ngoài đời", GS Huỳnh Như Phương kể.

Theo ông, GS Cao Huy Thuần viết văn xuôi bằng ngôn ngữ thi ca. Văn ông có nhiều khoảng trống mời gọi người đọc liên tưởng. Văn chương ấy không làm nở những bông hoa, làm tươi những giọt nắng, nhưng có thể vĩnh cửu hóa màu nắng hạ và mùi thơm của bông sen quê nhà.

Ông Thuần và ông Phương thường trao đổi thư từ qua email. Những năm gần đây, sức khỏe ông Cao Huy Thuần yếu đi nhiều, thường phải vào bệnh viện nhưng ông vẫn gửi email thường xuyên (dẫu viết ngắn dần).

Năm 2022, GS Cao Huy Thuần nhờ ông Phương viết lời tựa cho cuốn Im lặng như lời chia tay. "Anh Thuần nói có thể cuốn sách là lời từ giã của anh tới bạn đọc", GS Huỳnh Như Phương nhớ lại.

Im lặng như lời chia tay như là cuốn sách từ giã bạn đọc của GS Cao Huy Thuần

Trong một lá thư GS Cao Huy Thuần gửi cho ông có tâm sự:

"Như một cái hoa, tôi đã im lặng nở. Như một cái hoa, tôi nghĩ sẽ im lặng tàn.

Từ đó, trong im lặng và cô đơn, cùng với bước chân đi dần đến điểm hẹn cuối cùng, điểm hẹn với im lặng cuối cùng, tôi tìm chút vui với thơ văn để viết về im lặng...

Mơ mộng hơn một chút, tôi nghĩ về im lặng của cánh hoa rụng: trong im lặng, chắc nó cũng biết chia tay với bao nhiêu cánh bướm.

Tôi cũng phải chia tay với bao nhiêu bạn bè. Và như vậy, tôi viết về im lặng trong thơ văn, như một lá thư mỏng, như một lời chia tay..." (trích thư ngày 4-10-2022).

"Các bạn trẻ vẫn có cơ hội gặp gỡ GS Cao Huy Thuần qua những lời tâm tình của ông trong những trang viết đầy chất suy tưởng về xã hội và con người, về lý tưởng, ước mơ và hoài bão của tuổi trẻ", GS Phương nói.

Bởi những ngày cuối đời, nhận tin vui về truyện ngắn Cây diêm cuối cùng của ông được đưa vào sách giáo khoa lớp 11, GS Cao Huy Thuần đã gửi về cho một bạn văn trong nước những văn liệu mà ông chưa công bố với hy vọng đó cũng là những ánh lửa của cái đẹp và điều thiện muốn truyền lại cho những thế hệ tiếp nối truyền thống văn hóa của dân tộc.

GS Cao Huy Thuần (1937 - 2024) là tác giả của nhiều đầu sách về văn hóa, giáo dục và triết học ở trong nước như Nắng và hoa, Thế giới quanh ta, Thấy Phật,Khi tựa gối khi cúi đầu, Chuyện trò, Nhật ký sen trắng, Sen thơm nắng hạ quanh mình, Im lặng như lời chia tay, Đến với Phật cùng tôi...

Chia tay mà không biệt ly

Dẫn bài thơ Feuille morte (Lá chết) của Hermann Hess, anh "phát hiện" một điều thú vị: người Việt không ai nói "lá chết" mà nói "lá khô", "lá rụng".

Quét lá rụng, quét lá khô, không ai nói quét lá chết như ngôn ngữ Pháp, Đức. Bởi vì lá không bao giờ chết. Nó khô, nó rụng, rồi nó tái sinh thành lá búp, lá non.

"Chân lý" ấy bắt nguồn từ hai con sên của nhà thơ Jacques Prévert trên đường đi dự đám tang một chiếc lá chết, tựa Bài ca hai con sên đi dự đám tang.

"Hai con sên đi đưa/ Đám tang chiếc lá chết/... Hỡi ôi khi chúng đến/ Mùa xuân đã đến rồi/ Bao nhiêu lá chết xong/ Tất cả đều lại sống...".

Tiễn mùa thu thì gặp mùa xuân. Tiễn cái chết thì gặp sự sống. Tiễn ảm đạm thì gặp tưng bừng. Hai con sên chia tay mà chẳng biết biệt ly là gì! (Im lặng). Cao Huy Thuần nói: "Chúng chẳng có cả khái niệm...".

Dĩ nhiên, Cao Huy Thuần đang nói về Kinh Kim Cang!

Khi ta mà biết sống "ly niệm", khi ta không còn bám chấp vào khái niệm... thì "trí bất đắc hữu vô". Thong dong. Tự tại.

Anh Cao Huy Thuần thân mến, nếu thỉnh thoảng ta mà vào được Tam muội Phổ Hiền, sống trong Như Lai tạng thì ta cũng có thể nhận ra cái "vô tướng" - bỗng "hiện tướng"... đùa vui giữa chốn ta bà chút vậy thôi.

Khi con chim bay, nó không cần biết trời là gì, đâu là giới hạn. Nó chỉ bay. Trong bầu trời vô tận. Cao Huy Thuần đang bay. Đường bay của hạnh phúc. Lấp lánh ánh vàng!

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Có thể bạn quan tâm
Lựa chọn không sinh con của người trẻ Nam Á

Lựa chọn không sinh con của người trẻ Nam Á

14:00 17/10/2024

Zuha Siddiqui, 30 tuổi, đang xây nhà tại Karachi, Pakistan, dự định để bố mẹ sống ở tầng trệt, còn bản thân sống ở tầng trên, không con cái.

96 thủ khoa xuất sắc báo công, vào Lăng viếng Bác

96 thủ khoa xuất sắc báo công, vào Lăng viếng Bác

14:30 10/10/2023

Sáng 10/10, tại Quảng trường Ba Đình, 96 thủ khoa xuất sắc các trường đại học, học viện trên địa bàn TP Hà Nội năm 2023 làm Lễ báo công và vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Tuổi trẻ Nghệ An Tháng Thanh niên tình nguyện vì cộng đồng

Tuổi trẻ Nghệ An Tháng Thanh niên tình nguyện vì cộng đồng

06:50 08/04/2024

Với chủ đề: “Thanh niên xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng”, tuổi trẻ toàn tỉnh Nghệ An đã triển khai hàng nghìn công trình, phần việc thanh niên có ý nghĩa, huy động được hơn 12,09 tỷ đồng.

Bác sĩ phi tang xác người tình ở ba nơi

Bác sĩ phi tang xác người tình ở ba nơi

18:40 12/06/2024

Sau hai tháng điều tra, bác sĩ Danh Sơn bị lực lượng chức năng đưa đến nơi đã giết người tình, phi tang xác, để thực nghiệm hiện trường.

Có nên khuyên chồng đi làm khi anh vừa thoát khỏi cửa tử?

Có nên khuyên chồng đi làm khi anh vừa thoát khỏi cửa tử?

01:30 07/07/2024

Chồng tôi là lao động tự do, năm ngoái bị tai nạn giao thông, chấn thương sọ não sau khi đi nhậu với bạn.

Hồi sinh bé trai ngừng thở do ngã xuống ao

Hồi sinh bé trai ngừng thở do ngã xuống ao

04:40 07/08/2024

Bé trai 2 tuổi ngã xuống ao, ngừng tim ngừng thở, được đưa đi cấp cứu trong tình trạng nguy kịch.

Công ty cho nhân viên nghỉ khi thấy buồn

Công ty cho nhân viên nghỉ khi thấy buồn

14:50 25/01/2024

Người phụ nữ ở Hàng Châu, Trung Quốc được sếp duyệt đơn nghỉ phép với lý do buồn chán vì không có tuyết rơi.

15 phút và 50 năm gieo nhạc dân tộc trên đất Pháp

15 phút và 50 năm gieo nhạc dân tộc trên đất Pháp

08:40 17/02/2024

Mười năm trước ở TP.HCM từng có một cuộc hội ngộ đàn tranh với rất nhiều nhóm nhạc dân tộc của bà con Việt kiều tại các nước như Mỹ, Pháp, Canada... về tham gia.

Gần 300 khách Đài Loan bị bỏ rơi ở Phú Quốc

Gần 300 khách Đài Loan bị bỏ rơi ở Phú Quốc

03:20 14/02/2024

Nhập nhằng thanh toán giữa hai công ty du lịch khiến gần 300 du khách từ Đài Loan đến Phú Quốc 'không được phục vụ' theo hợp đồng trong dịp Tết.

Co loi xay ra
Co loi xay ra
Ago Mom cải thiện khả năng thụ thai, tình trạng hiếm muộn ở phụ nữ
Ago Dad hỗ trợ sức khỏe sinh sản nam giới bổ sung dưỡng chất cần thiết, tăng cường sức khỏe, bổ thận và ích tinh cho nam giới