Thuyên tắc ối sau sinh, sản phụ hai lần chạm cửa tử

Sản phụ 34 tuổi ngưng tim ngưng thở khi vừa sinh mổ, chuyển đến viện khác thì tim ngừng đập lần hai do thuyên tắc ối - loại tai biến được y văn ghi nhận tỷ lệ tử vong mẹ con khoảng 70%.

Ngày 18/1, bác sĩ Giang Minh Nhật, Trưởng đơn vị Hồi sức tích cực tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết xe cấp cứu chở sản phụ chuyển viện còn cách khoảng 5 km, ê kíp cấp cứu đã kích hoạt báo động đỏ và huy động bác sĩ nhiều chuyên khoa sẵn sàng tiếp nhận. Vừa đến khoa cấp cứu, sản phụ ngưng tim lần hai, xuất huyết âm đạo ước tính mất khoảng một lít máu. Bệnh nhân được hồi sức thành công, tim đập trở lại, bác sĩ thực hiện nhanh các kiểm tra cận lâm sàng xác định thuyên tắc ối, chuyển đến khoa hồi sức tim mạch. Tất cả quy trình chỉ thực hiện trong vòng 30 phút kể từ khi bệnh nhân nhập viện.

Sản phụ tụt huyết áp nặng, mạch khó bắt, huyết áp không đo được, thở co kéo dù đã được hỗ trợ hô hấp, suy tim. 10 bác sĩ hồi sức tim mạch và sản khoa phối hợp vừa phẫu thuật đặt VA-ECMO (oxy hóa máu màng ngoài cơ thể) nhằm ổn định choáng tim, vừa đặt bóng chèn tử cung để hạn chế băng huyết sau sinh.

Các y bác sĩ can thiệp ECMO cho bệnh nhân. Ảnh: Bác sĩ cung cấp

"Để can thiệp ECMO, bác sĩ phải đặt ống thông rất lớn vào mạch máu lớn, bệnh nhân đang xuất huyết ồ ạt thì thủ thuật rất khó khăn, có thể gây chảy máu không cầm dẫn đến tử vong", bác sĩ Nhật nói, thêm rằng phải huy động những bác sĩ có kinh nghiệm nhất với mục tiêu "không được phép thất bại, phải thành công ngay trong lần đầu tiên". May mắn, sau 45 phút, thủ thuật thành công. Kíp điều trị dự trù tình huống phải thuyên tắc động mạch tử cung, thậm chí cắt tử cung nếu băng huyết sau sinh khó kiểm soát.

Khi vừa ổn định tình trạng choáng tim, người bệnh diễn tiến sang giai đoạn phù phổi cấp. Quá trình hồi sức bệnh nhân vừa choáng tim, vừa phù phổi cấp, vừa choáng mất máu và đông máu nội mạch lan tỏa đòi hỏi các bác sĩ phải hết sức thận trọng và tỉ mỉ. Bệnh nhân được truyền tổng cộng hơn 6 lít máu và chế phẩm máu.

Sau 12 giờ hồi sức với các phương tiện chuyên sâu, sản phụ hồi phục "ngoạn mục bất ngờ", các chỉ số ổn định, hỏi thăm bác sĩ tình trạng của con gái vừa chào đời. Bệnh nhân được cai VA-ECMO thành công trong vòng chưa đến 72 giờ và vừa xuất viện sau một tuần, không để lại di chứng.

Bác sĩ kiểm tra sức khỏe bệnh nhân trước khi xuất viện. Ảnh: Bích Hạnh

TS.BS Huỳnh Vĩnh Phạm Uyên, Phó Khoa Sanh, cho biết thuyên tắc ối là một cấp cứu sản khoa nghiêm trọng, xảy ra khi dịch ối và các thành phần của nhau thai đi vào tuần hoàn mẹ. Thuyên tắc ối đặc trưng bởi 3 triệu chứng điển hình, gồm tụt huyết áp, suy hô hấp giảm oxy máu và đông máu nội mạch lan tỏa. Tình trạng này khá hiếm gặp, y văn ghi nhận tỷ lệ tử vong mẹ và tử vong con gần 70%, và đến 85% thai phụ sống sót mắc các di chứng thần kinh vĩnh viễn do ngưng tuần hoàn.

"Hơn 24 năm làm bác sĩ sản khoa, tôi chỉ gặp 4 ca thuyên tắc ối như thế này, trước đây đều phải chứng kiến bệnh nhân tử vong ngay trước mắt mình", TS.BS Bùi Chí Thương, Trưởng khối sản, nói. Đây được xem là "nỗi ám ảnh của các bác sĩ sản khoa", không thể lường trước hay dự phòng được, chỉ khi biến cố xảy ra, bác sĩ nhận diện sớm, phối hợp đa chuyên khoa mới hy vọng cứu được bệnh nhân.

Lê Phương