Thuê vỉa hè kinh doanh: Ai được thuê, cảnh báo “mồi ngon” của tham nhũng

Vỉa hè trước cổng Trường Đại học Giao thông Vận tải (Hà Nội) vẫn đang bị các quán ăn chiếm dụng tràn lan. Ảnh: Trần Vương

Theo các chuyên gia, cần phải loại bỏ cơ chế xin - cho bởi đây là “mồi ngon” của tham nhũng. Việc này phải được tính toán một cách kĩ lưỡng tránh tình trạng vỉa hè quản không được còn cho thuê.

Mong mỏi được thuê vỉa hè để kinh doanh

Trên phố Khúc Thừa Dụ (Cầu Giấy), vỉa hè rộng được kẻ vạch sơn. Phía bên trong, những chiếc xe máy được xếp gọn gàng. Bên ngoài, người đi bộ có vỉa hè rộng để đi lại thay vì bị đẩy xuống lòng đường vì tình trạng lấn chiếm để kinh doanh như trước kia.

Tương tự trên các tuyến đường Cầu Giấy, Nguyễn Chí Thanh… nhiều đoạn đường đã lập lại trật tự tình trạng lấn chiếm vỉa hè làm nơi để xe, kinh doanh đã có thuyên giảm. Tuy nhiên, tại nhiều đoạn đường, khi lực lượng chức năng vừa rời đi, những quán cóc ven đường hay để xe tràn lan lại tái diễn.

Ngay trước cổng Trường Đại học Giao thông Vận tải, một biển cấm được dựng lên với dòng chữ: “Khu vực cấm bán hàng rong”. Nhưng hàng quán cạnh cổng trường bày la liệt bàn ghế, sinh viên ngồi kín chỗ.

Một thực tế, vỉa hè đã trở thành nơi buôn bán. Và từ khi TP Hà Nội ra quân lập lại trật tự vỉa hè, các hàng quán bám vỉa hè để kinh doanh đều sụt giảm doanh thu 2-3 lần. Nhiều chủ quán mong mỏi sẽ tiếp tục được kinh doanh trên vỉa hè để kiếm sống.

Kinh doanh đồ uống vỉa hè, anh Nguyễn Thanh Hoa (quận Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ, thực tế vỉa hè trước cửa hàng thì nhà nào cũng tận dụng. Khi lực lượng chức năng có nhắc nhở thì các quán lại cho bàn, ghế vào trong.

“Thành phố nên có phương án trong việc triển khai, khai thác cho thuê vỉa hè để tạo thuận lợi cho các hộ kinh doanh” - anh Hoa đề xuất.

Không để vỉa hè thành “món hời” xâu xé

Việc cho thuê vỉa hè có thể được cân nhắc với những tuyến phố có không gian rộng. Sau khi dành không gian cho người đi bộ, một phần còn lại có thể được khai thác cho thuê. Dù vậy, trên thực tế, việc này sẽ còn gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt giữa đơn vị thuê vỉa hè và người đi bộ.

Trao đổi với Lao Động, KTS Trần Huy Ánh - Uỷ viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội - cho rằng, khi vỉa hè vẫn là món hời lợi ích cho nhiều bên thì việc lập lại trật tự vỉa hè còn khó.

Vỉa hè theo luật, theo đúng chức năng là dành cho người đi bộ. Việc cho thuê vỉa hè sẽ gây ra nhiều vấn đề khác như gây ô nhiễm, tắc nghẽn giao thông và ảnh hưởng đến mĩ quan đô thị.

KTS Trần Huy Ánh cho rằng, trong quản lý đô thị cần phải thực hiện việc quản lý, cho thuê tài sản công đúng luật. Vỉa hè là một dạng công sản. Nếu Hà Nội thừa diện tích vỉa hè và lòng đường thì có thể bỏ ra khỏi phần diện tích giao thông, tổ chức thành các diện tích thương mại.

Tuy nhiên nếu khai thác cho thuê vỉa hè cần đặt ra các vấn đề: Ai được thuê và thuê lúc nào, thuê ở đâu? Cần phải loại bỏ cơ chế xin - cho bởi đây là “mồi ngon” của tham nhũng, thiếu sự công bằng và đầy rẫy những nguy cơ bất ổn trong quan hệ xã hội.

“Đầu tiên, vỉa hè phải dành cho người đi bộ. Tôi cho rằng, hành lang cho người đi bộ phải được đảm bảo rộng 1,5m trên các nẻo đường. Sau đó, thành phố có thể đánh giá lại toàn bộ việc sử dụng, cho thuê vỉa hè, lòng đường để loại bỏ các vị trí tùy tiện. Từ các bài học của Hà Nội đã triển khai để có phương án tổ chức các không gian dịch vụ thương mại. Việc này không quá làm khó sinh kế của người dân, nhưng cũng phải loại dần các bên đang quá nhiều ưu ái trong sử dụng không gian công sản vỉa hè, lòng đường cho mục đích khai thác tư lợi” - ông Ánh nêu ý kiến.