Thử thách mới cho liên minh cũ

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg (phải) và Ngoại trưởng Bỉ Hadja Lahbib cắt bánh trong lễ kỷ niệm 75 năm thành lập NATO tại Brussels, Bỉ, ngày 4.4.2024. Ảnh: AP

Trong những phát ngôn công khai ở các nghi lễ kỷ niệm, giới chức lãnh đạo NATO và các nước thành viên vẫn lặp lại quả quyết từ lâu nay rằng NATO là liên minh quân sự mạnh nhất và thành công nhất trên thế giới.

NATO viện dẫn việc tăng từ 12 thành viên khi thành lập liên minh vào năm 1949 lên 32 thành viên hiện tại và việc NATO vẫn tồn tại trong khi Khối Warsaw đã tan rã là những bằng chứng thuyết phục nhất về thành công của NATO.

Sau 75 năm tồn tại, liên minh cũ này giờ phải trực diện thách thức mới mà thách thức này còn có thể nguy hiểm và nguy hại hơn gấp nhiều lần tất cả những thách thức mà NATO cho rằng đã vượt qua. Nó biểu hiện cụ thể trên 3 phương diện mà cũng chính vì thế mà NATO phấn khởi thì ít mà quan ngại thì nhiều khi kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75.

Thứ nhất là xung đột ở Ukraina giữa Nga và NATO. Ukraina từ đầu xung đột đến giờ chiến đấu với Nga bằng vũ khí, tiền của, công nghệ, tư vấn quân sự, tin tức tình báo của Mỹ, EU, NATO và đồng minh. Thứ hai, NATO tăng thêm đáng kể thành viên và xích lại sát biên giới với Nga nhưng không vì thế mà mạnh thêm lên bởi lục đục trong nội bộ về đóng góp của thành viên cho liên minh, về ủng hộ Ukraina chiến đấu đến cùng với Nga và về chính sách đối với Nga. Thứ ba, Mỹ vốn là trụ cột của NATO nhưng NATO không còn có thể tin cậy Mỹ như trước đây. Chỉ cần có sự thay đổi chính trị ở Mỹ thì NATO lại có thể bị đẩy đến bên bờ vực của "tồn tại hay không tồn tại".

Sau lần kỷ niệm sinh nhật năm nay là thời kỳ thực sự khó khăn và đầy bất định đối với NATO với phía trước luôn có thể là đỉnh cao hoặc vực thẳm.