Thế giới sẽ ra sao nếu ông Trump nắm quyền?

Dù chính sách điều hành chưa rõ ràng, ông Trump vẫn được dự báo tạo thêm một nhiệm kỳ nhiều biến động và khó đoán nếu chiến thắng cuộc bầu cử ngày 5-11.

Ông Trump phát biểu trong lần cuối cùng vận động tranh cử tại bang Wisconsin ngày 1-11 - Ảnh: REUTERS

Ngày bầu cử Mỹ 5-11 càng đến gần thì người dân xứ sở cờ hoa và thế giới càng băn khoăn về viễn cảnh ông Trump trở lại Nhà Trắng.

Sau tám năm tham gia chính trường và một nhiệm kỳ tổng thống nhiều ồn ào, ông Trump được dự đoán sẽ còn mang đến nhiều sự khó đoán hơn nếu quay lại Nhà Trắng.

Bầu cử "Trump hay không Trump"

Ông Trump bước vào chiến dịch tranh cử với hành trang là một nhiệm kỳ tổng thống dù nhiều lùm xùm nhưng vẫn tốt hơn mong đợi.

Nền kinh tế Mỹ vươn lên mạnh mẽ, tầng lớp trung lưu trong xã hội tăng đáng kể và các đối thủ địa chính trị của Washington phần nào án binh bất động trước tính tình khó đoán của ông.

Thế mạnh này càng được củng cố khi nhiệm kỳ của ông Biden và bà Harris chật vật với một nền kinh tế chưa hồi phục hoàn toàn sau đại dịch COVID-19.

Ở ngoài nước, Mỹ đối diện sự trỗi dậy của các đối thủ địa chính trị đáng gờm như Nga, Trung Quốc và Iran.

Tuy nhiên cái khó của ông Trump vượt xa cái dễ. Cá tính gây tranh cãi, bê bối pháp lý và nghi ngại về tư cách đạo đức của ông khiến một bộ phận không nhỏ người dân Mỹ ghét cay ghét đắng vị tỉ phú đầy cá tính này.

Trước khó khăn đã được nhìn nhận đó, ông Trump lại còn "tự bắn vào chân mình" khi không đưa ra một đường lối chính sách rõ ràng cho hầu hết vấn đề nghị sự.

Tuy nhiên, bất chấp những thực tế trên, ông Trump vẫn duy trì một bộ phận cử tri và đồng minh chính trị trung thành, sẵn sàng đáp lời hiệu triệu của cựu tổng thống.

Báo Wall Street Journal nhận định: "Nếu ông Trump chiến thắng thì đó sẽ là thắng lợi vang dội nhiều thời đại, là minh chứng cho sự lì lợm và khả năng đại diện tiếng nói bộ phận người Mỹ cảm thấy bị lãng quên của ông".

Ngược lại, tạp chí chuyên về kinh tế Economist lo lắng về vận mệnh nước Mỹ trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump (nếu thành công). Trái với nhiệm kỳ trước, khi ông còn được vây quanh và kìm hãm bởi những quan chức, chuyên gia trung lập thì lần này ông lại ưu tiên chọn những đồng minh trung thành tuyệt đối.

Trên nhiều mặt báo, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đã trở thành cuộc bầu cử "Trump hay không Trump", thay vì "tìm người tín nhiệm cao".

Kinh tế "nước Mỹ trên hết"

Ông Trump đứng chiên khoai tại một chi nhánh McDonald's để lấy lòng cử tri bình dân - Ảnh: REUTERS

Dù chưa đưa ra một lộ trình cụ thể, chính sách kinh tế chủ đạo của ông Trump gần như chắc chắn sẽ ưu tiên phát triển nội lực Mỹ, đặc biệt qua đẩy mạnh sản xuất trong nước.

Theo Washington Post và Financial Times, ứng viên Đảng Cộng hòa từng cam kết sẽ áp 20% thuế với toàn bộ mặt hàng nhập khẩu. Riêng hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế ít nhất 60%. Ngược lại, ông đề xuất giảm đến 15% thuế doanh nghiệp cho các công ty sản xuất nội địa.

Ngoài ra, ông còn hứa hẹn giảm mạnh thuế thu nhập cá nhân, thậm chí từng đề cập khả năng bỏ luôn loại thuế này.

Trên bề nổi, những chính sách trên được cho là sẽ cải thiện mạnh mẽ đời sống người dân Mỹ. Tuy nhiên, Financial Times cảnh báo hệ quả việc nâng hàng rào thuế quan và thu nhập cá nhân sẽ được phản ánh trên giá thị trường, khiến tỉ lệ lạm phát lại tăng vọt. Khi đó, người tiêu dùng Mỹ mới là bên chịu thiệt thòi.

Bên cạnh đó, ông Trump cũng hứa hẹn sẽ đẩy mạnh việc thu gọn bộ máy quản lý cả nước và tinh giản thủ tục hành chính. Đây là những điều ông đã làm tốt trong nhiệm kỳ tổng thống và được kỳ vọng sẽ phát huy.

Tin xấu cho Ukraine, tin tốt của Israel

Ông Trump gặp ông Zelensky tại Tháp Trump ngày 27-9 - Ảnh: NEW YORK TIMES

An ninh - đối ngoại là khía cạnh ông Trump được giới quan sát đánh giá nhỉnh hơn bà Harris.

Việc ông Trump trở lại Nhà Trắng gần như là tin xấu đối với Ukraine. Ông từng nhiều lần khoe có quan hệ tốt và khả năng tác động lớn đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, cũng như chê cách chính quyền ông Biden viện trợ cho Kiev.

Ông đã khẳng định có thể dùng uy tín cá nhân để kết thúc nhanh chóng cuộc chiến tại Ukraine nhưng chưa từng giải thích sẽ làm thế nào. Tuy nhiên ông từng khuyên Ukraine đổi đất lấy hòa bình. điều Kiev cho là cấm kỵ.

Với Trung Đông, ông Trump nhiều khả năng ủng hộ Israel mạnh mẽ hơn ông Biden và bà Harris. Hiệp định hòa bình Abraham giữa Israel và các nước Ả Rập sẽ được đẩy mạnh, qua đó tăng cường cô lập Iran và các tổ chức thân Tehran.

Vụ ám sát tướng Qasem Soleimani hồi năm 2020 vẫn sẽ là bài học nhắc nhở Iran về sự khó đoán của ông Trump, khiến nước này thận trọng hơn với những quyết định phiêu lưu.

Financial Times dự đoán ảnh hưởng của ông Trump với Bắc Kinh rất khó đoán. Xác suất ông thỏa hiệp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cao ngang xác suất Washington chia tách hoàn toàn quan hệ hai nước. Tuy nhiên, ông cũng từng khẳng định dõng dạc sẽ không cho Bắc Kinh tấn công vũ lực Đài Loan trong thời gian mình nắm quyền.

Dù trường hợp nào xảy ra thì việc ông Trump nắm quyền cũng là tin đáng lo đối với các đồng minh Mỹ. Trong nhiều năm, ông Trump luôn tỏ rõ sự bất mãn với những thỏa thuận đồng minh như Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Nhật Bản, Hàn Quốc...

Ông cho rằng nhiều đồng minh đang ỷ lại vào sức mạnh quân sự Mỹ để đảm bảo an ninh cho bản thân và đã yêu cầu họ đóng góp cân xứng để duy trì hợp tác quốc phòng.

Nhập cư vẫn là ưu tiên

Ông Trump trên sân khấu tranh luận tổng thống tối 10-9 - Ảnh: AFP

Quan điểm của ông Trump với vấn đề nạo phá thai cứng rắn hơn so với Đảng Dân chủ nhưng vẫn phần nào ôn hòa hơn Đảng Cộng hòa.

Ông từng chê quy định cấm nạo phá thai từ tuần thứ sáu của bang Florida "quá ngặt nghèo", đồng thời được cho là sẽ phủ quyết lệnh cấm nạo phá thai toàn quốc nếu nó được quốc hội thông qua.

Sự ủng hộ của ông Trump với chống biến đổi khí hậu được đánh giá hạn chế hơn ông Biden nhiều. Ông cũng được cho là sẽ nới lỏng những quy định về kiểm soát súng đạn như từng làm.

Vấn đề nhập cư là một trong những thế mạnh và trọng tâm tranh cử của ông Trump. Ông giữ vững quan điểm cứng rắn với người nhập cư, hứa hẹn sẽ tiến hành chiến dịch trục xuất người nhập cư lớn nhất lịch sử Mỹ. Ông cũng đề xuất bổ sung công cụ pháp lý và tăng cường lực lượng kiểm soát biên giới.