Thăm làng rèn đỏ lửa 300 năm được công nhận làng nghề OCOP 3 sao

15:20 04/04/2024

Làng rèn Minh Khánh, xã Tịnh Minh, huyện Sơn Tịnh, Quảng Ngãi trải qua 300 năm tồn tại. Những sản phẩm búa, liềm, dao, rựa... rất nổi tiếng của làng nghề từng độc chiếm thị trường. Nay chỉ khoảng 65 hộ theo nghề, họ hy vọng phục hưng thuở huy hoàng.

Thợ rèn Lương Kim kiểm tra độ sắc bén lưỡi dao mình làm ra - Ảnh: TRẦN MAI

Dẫu không còn thống trị thị trường dao, rựa và các nông cụ như thuở trước. Nhưng làng rèn mở Minh Khánh vẫn tồn tại, cạnh tranh với sản phẩm hiện đại.

Lò than làng rèn đỏ lửa trăm năm

Vừa đến làng Minh Khánh đã nghe tiếng gõ "bưng bưng" vọng ra từ các lò rèn trong ngõ nhỏ. Âm thanh búa nện và đe ấy là nét đặc trưng của nghề rèn.

Ông Nguyễn Tòng (65 tuổi), trưởng Ban quản lý làng nghề rèn truyền thống Minh Khánh, nói theo cha học nghề rèn từ khi 10 tuổi. Đến nay, ông có hơn nửa thế kỷ làm nghề rèn.

Theo ông Tòng, nghề rèn ở Minh Khánh trải qua hơn 300 năm tồn tại. Nhiều gia phả trong làng còn lưu lại cuộc di cư của người "đàng ngoài" thuở xưa, mang theo nghề rèn vào dải đất bên sông Trà Khúc trú thân hành nghề.

"Lý do chọn nơi này bởi gần sông lớn. 300 năm trước phía hạ nguồn có thương cảng Thu Xà sầm uất thuyền buôn, việc bán sản phẩm làng làm ra rất thuận tiện", ông Tòng lý giải.

  • Làng nghề đúc đồng đỏ lửa xuyên đêm đón Tết

  • Làng nghề mứt gừng, bánh lọc đỏ lửa dịp Tết

  • Sản phẩm làng nghề Việt 'chung nhà' với thương hiệu quốc tế

Câu chuyện của ông Nguyễn Hoàng (76 tuổi) hòa cùng mùi nồng nồng của than, tiếng búa chan chát, tiếng xè xè của máy móc... từ các lò rèn vây lấy làng Minh Khánh.

Ông Nguyễn Hoàng là thợ rèn có thâm niên nhất nhì Minh Khánh, chỉ tay về gò đất giữa cánh đồng, bảo đó là mộ tổ, người đưa nghề rèn về ngôi làng bên tả ngạn sông Trà Khúc.

Lật cuốn gia phả họ Nguyễn đã hoang hoải thời gian, ông Hoàng nói cụ tổ gốc ở phía Bắc. Cụ tổ tên Đinh Khắc Nhơn, hơn 300 năm trước di cư vào đây lập làng, khai nghề.

"Gia phả ghi tại đây, cụ tổ gia đình cũng là tổ nghề rèn chọn sống mai danh ẩn tích nên đổi từ họ Đinh sang họ Nguyễn và lấy tên là Nguyễn Khắc Nhơn. Sau đó, chẳng hiểu biến cố gì mà lại đổi thành Nguyễn Công Sơn", ông Hoàng nói.

Lửa lò làng rèn Minh Khánh rực đỏ đã hơn 300 năm - Ảnh: TRẦN MAI

Cũng giống như ông Tòng, ông Hoàng nói những người đầu tiên khai ấp lập làng, phát triển nghề rèn ở đây một phần dựa vào giao thương đường sông thuận tiện.

Ông Nguyễn Minh Lý (51 tuổi) nhớ lại cái thời cha nền búa, con quạt lửa, vợ mài dao... cả nhà quần quật bên lò rèn đã trôi qua. Cảm giác nuối tiếc thuở huy hoàng hiện rõ trong lời nói. "Trước năm 2000, cả làng sản xuất nông cụ ra không đủ bán. Người ta tới mua sỉ, chở lên các tỉnh Tây Nguyên và dọc miền Trung và ra các tỉnh phía Bắc bán", ông Lý nói.

Công đoạn "nước tôi" rất quan trọng, đây là yếu tố để có lưỡi dao sắc bén, bền - Ảnh: TRẦN MAI

Giữ lửa nghề rèn

Theo những gia đình nối nghiệp nghề rèn, sở dĩ có một thuở huy hoàng bởi thợ rèn ở đây được truyền nối bí quyết gia truyền. Những sản phẩm làm ra đảm bảo độ sắc bén và cứng cáp. Bí quyết lớn nhất nằm ở khâu "nước tôi".

"Nước tôi" có nghĩa là cho sản phẩm qua lửa lần cuối rồi nhúng vào nước lạnh. Sau khi nhúng xong, người thợ mang đi mài lần cuối để hoàn chỉnh sản phẩm. Nước tôi già hay non ảnh hưởng đến độ sắc của dụng cụ.

"Nước tôi đúng độ thì sản phẩm cực kỳ sắc bén, không thì sứt mẻ khi sử dụng", thợ rèn Lương Kim Hải nói.

Thuở làng nghề đi xuống nhất là sau năm 2000, những sản phẩm công nghiệp ồ ạt ra đời với số lượng lớn, giá rẻ hơn, làng nghề gặp phải đối thủ cạnh tranh quá lớn.

Hiện tại, người dùng trở lại với sản phẩm rèn thủ công ngày một nhiều. Ông Hải lý giải sản phẩm của làng nghề thua bởi không đẹp và rẻ như hàng công nghiệp, còn độ sắc và bền thì "ăn đứt". "Bây giờ, nhiều người đặt hàng cho chúng tôi làm những con dao, dụng cụ phù hợp với công việc của họ. Như dao chặt xương, ra thịt trong các lò mổ bán rất chạy", ông Hải nói.

Rửa cháy đỏ rực, thanh sắt nung đỏ được đưa và búa máy đập bưng bưng. Những người thợ nhúng thanh sắt rực đỏ vào nước, bằng đôi mắt tinh nghề sẽ nhận ra "nước tôi" tới độ, non, già. Chỉ cần sai lệch lập tức vứt lại vào than đỏ, nung và làm lại từ đầu.

Những sản phẩm của làng rèn Minh Khánh - Ảnh: TRẦN MAI

"Ở đây, mỗi nhà có mỗi bí quyết gia truyền để tạo ra sản phẩm tốt nhất. Nhờ vậy mà làng vẫn tồn tại cho đến ngày nay", ông Hải nói. Ngày nay, người thợ rèn đã khỏe hơn cha ông mình, khi những công việc nặng nhọc như tiện, cắt, dập, mài... đã có máy móc hỗ trợ, khác với thuở xưa làm thủ công từ đầu đến cuối. Cũng nhờ máy móc mà sản phẩm của làng làm ra nhanh và nhiều hơn.

Thời gian đi qua trở thành lịch sử, thăng trầm lùi đi. Làng rèn Minh Khánh vẫn âm thầm tồn tại. Mới đây, làng được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ chứng nhận nhãn hiệu tập thể và được UBND tỉnh Quảng Ngãi công nhận làng nghề truyền thống.

Sản phẩm của làng nghề được công nhận OCOP 3 sao. Chương mới của làng nghề đang mở ra, thuở vàng son được kỳ vọng...

Đôi tay người thợ rèn chai sần - Ảnh: TRẦN MAI
Nghề rèn, chồng làm vợ cũng làm chung - Ảnh: TRẦN MAI
Những người phụ nữ cả đời mài giũa đã thành thục đến độ chỉ cần nhìn qua biết dao đạt độ sắc bén hay chưa - Ảnh: TRẦN MAI
Có thể bạn quan tâm
Bắt người phụ nữ tạt xăng đốt phòng trọ của chủ nợ

Bắt người phụ nữ tạt xăng đốt phòng trọ của chủ nợ

12:00 23/10/2023

Sáng 23.10, Công an tỉnh Bình Dương thông tin việc bắt giữ người phụ nữ tạt xăng đốt phòng trọ của chủ nợ đang ở.

Vụ chuyến bay giải cứu: Sếp Công ty Blusky đòi cựu điều tra viên trả lại 18 tỷ

Vụ chuyến bay giải cứu: Sếp Công ty Blusky đòi cựu điều tra viên trả lại 18 tỷ

16:20 04/12/2023

Trong số 21 bị cáo làm đơn kháng cáo vụ “chuyến bay giải cứu”, Hoàng Văn Hưng (cựu Trưởng phòng Phòng Điều tra, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an) kháng cáo toàn bộ bản án. Đáng chú ý, 2 bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng (Phó Tổng giám đốc Công ty Blusky), Lê Hồng Sơn (Tổng giám đốc Công ty Blusky) ngoài kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt còn đề nghị tòa buộc bị cáo Hoàng Văn Hưng trả lại số tiền lừa đảo hơn 18 tỷ đồng. Theo cáo buộc, từ tháng...

TP.HCM: Phòng khám đa khoa Nam Việt 'vẽ bệnh, moi tiền' bệnh nhân

TP.HCM: Phòng khám đa khoa Nam Việt 'vẽ bệnh, moi tiền' bệnh nhân

23:00 24/02/2023

Tối 24/2, thông tin từ Thanh tra Sở Y tế TP.HCM, đơn vị đang hoàn tất hồ sơ xử lý Phòng khám đa khoa Nam Việt (số 202 Tô Hiến Thành, phường 15, quận 10) vì hành vi 'vẽ bệnh, moi tiền' bệnh nhân. Trước đó, chiều 22/2, Thanh tra Sở Y tế TP nhận được phản ánh của người dân qua đường dây nóng số 0989401155 về việc đang bị Phòng khám đa khoa Nam Việt 'vẽ bệnh, moi tiền'. Ngay lập tức, đoàn kiểm tra của Thanh tra Sở Y tế có mặt tại phòng khám nói trên...

Cấp bò sinh sản nhỏ như bê, cán bộ ở Kon Tum bị đề nghị xử lý trách nhiệm

Cấp bò sinh sản nhỏ như bê, cán bộ ở Kon Tum bị đề nghị xử lý trách nhiệm

17:10 16/04/2024

Ngày 16/4, Thanh tra huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum công bố kết luận đối với việc triển khai tiểu dự án, thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2023. Dự án do UBND xã Ngọk Wang làm chủ đầu tư, cấp 108 bò sinh sản cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo trên địa bàn xã Ngọk Wang. Theo kế hoạch phê duyệt, mỗi con bò giống trị giá 16,5 triệu đồng, từ 17 - 20 tháng tuổi, nặng từ...

Hai sản phẩm chủ lực của tỉnh Bạc Liêu đứng trước thách thức lớn

Hai sản phẩm chủ lực của tỉnh Bạc Liêu đứng trước thách thức lớn

15:00 12/05/2023

Bạc Liêu - Ngày 12.5, Đoàn công tác Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Nguyễn Kim Sơn làm trưởng đoàn đã đến kiểm tra tình hình...

Quảng Ninh tước giấy phép lái xe với tài xế chở học sinh trên thùng xe

Quảng Ninh tước giấy phép lái xe với tài xế chở học sinh trên thùng xe

17:20 03/07/2023

Lái xe Lại Quang M (thành phố Cẩm Phả) có hành vi chở học sinh trên thùng xe tải đã bị lực lượng công an xử phạt vi phạm hành chính số tiền 900.000 đồng và tước giấy phép lái xe 2 tháng.

Bệnh nhân xóm trọ nghèo tại Cần Thơ gồng mình chống chọi nắng nóng

Bệnh nhân xóm trọ nghèo tại Cần Thơ gồng mình chống chọi nắng nóng

10:00 23/05/2023

Những ngày cuối tháng 5, khi cái nắng gay gắt như đổ lửa tại Cần Thơ vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, nhiều người nghèo và bệnh nhân chạy...

'Khi có sự kiện lớn, thế lực thù địch càng ra sức chống phá'

'Khi có sự kiện lớn, thế lực thù địch càng ra sức chống phá'

22:00 25/12/2023

“Thường vào những lúc chúng ta có những sự kiện lớn của đất nước, chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc thì các thế lực thù địch càng ra sức chống phá. Cho nên, hơn lúc nào hết chúng ta phải chuẩn bị một tâm thế, một bản lĩnh, trí tuệ thật tốt để đánh thắng mọi kẻ thù, mọi thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị', Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng lưu ý.

Tháng Công nhân với nhiều hoạt động chăm lo cho đoàn viên, người lao động

Tháng Công nhân với nhiều hoạt động chăm lo cho đoàn viên, người lao động

03:20 08/05/2024

Ninh Bình - Chiều ngày 7.5, LĐLĐ huyện Hoa Lư đã tổ chức lễ phát động Tháng Công nhân năm 2024.

Co loi xay ra
Co loi xay ra