Thăm làng rèn đỏ lửa 300 năm được công nhận làng nghề OCOP 3 sao

15:20 04/04/2024

Làng rèn Minh Khánh, xã Tịnh Minh, huyện Sơn Tịnh, Quảng Ngãi trải qua 300 năm tồn tại. Những sản phẩm búa, liềm, dao, rựa... rất nổi tiếng của làng nghề từng độc chiếm thị trường. Nay chỉ khoảng 65 hộ theo nghề, họ hy vọng phục hưng thuở huy hoàng.

Thợ rèn Lương Kim kiểm tra độ sắc bén lưỡi dao mình làm ra - Ảnh: TRẦN MAI

Dẫu không còn thống trị thị trường dao, rựa và các nông cụ như thuở trước. Nhưng làng rèn mở Minh Khánh vẫn tồn tại, cạnh tranh với sản phẩm hiện đại.

Lò than làng rèn đỏ lửa trăm năm

Vừa đến làng Minh Khánh đã nghe tiếng gõ "bưng bưng" vọng ra từ các lò rèn trong ngõ nhỏ. Âm thanh búa nện và đe ấy là nét đặc trưng của nghề rèn.

Ông Nguyễn Tòng (65 tuổi), trưởng Ban quản lý làng nghề rèn truyền thống Minh Khánh, nói theo cha học nghề rèn từ khi 10 tuổi. Đến nay, ông có hơn nửa thế kỷ làm nghề rèn.

Theo ông Tòng, nghề rèn ở Minh Khánh trải qua hơn 300 năm tồn tại. Nhiều gia phả trong làng còn lưu lại cuộc di cư của người "đàng ngoài" thuở xưa, mang theo nghề rèn vào dải đất bên sông Trà Khúc trú thân hành nghề.

"Lý do chọn nơi này bởi gần sông lớn. 300 năm trước phía hạ nguồn có thương cảng Thu Xà sầm uất thuyền buôn, việc bán sản phẩm làng làm ra rất thuận tiện", ông Tòng lý giải.

  • Làng nghề đúc đồng đỏ lửa xuyên đêm đón Tết

  • Làng nghề mứt gừng, bánh lọc đỏ lửa dịp Tết

  • Sản phẩm làng nghề Việt 'chung nhà' với thương hiệu quốc tế

Câu chuyện của ông Nguyễn Hoàng (76 tuổi) hòa cùng mùi nồng nồng của than, tiếng búa chan chát, tiếng xè xè của máy móc... từ các lò rèn vây lấy làng Minh Khánh.

Ông Nguyễn Hoàng là thợ rèn có thâm niên nhất nhì Minh Khánh, chỉ tay về gò đất giữa cánh đồng, bảo đó là mộ tổ, người đưa nghề rèn về ngôi làng bên tả ngạn sông Trà Khúc.

Lật cuốn gia phả họ Nguyễn đã hoang hoải thời gian, ông Hoàng nói cụ tổ gốc ở phía Bắc. Cụ tổ tên Đinh Khắc Nhơn, hơn 300 năm trước di cư vào đây lập làng, khai nghề.

"Gia phả ghi tại đây, cụ tổ gia đình cũng là tổ nghề rèn chọn sống mai danh ẩn tích nên đổi từ họ Đinh sang họ Nguyễn và lấy tên là Nguyễn Khắc Nhơn. Sau đó, chẳng hiểu biến cố gì mà lại đổi thành Nguyễn Công Sơn", ông Hoàng nói.

Lửa lò làng rèn Minh Khánh rực đỏ đã hơn 300 năm - Ảnh: TRẦN MAI

Cũng giống như ông Tòng, ông Hoàng nói những người đầu tiên khai ấp lập làng, phát triển nghề rèn ở đây một phần dựa vào giao thương đường sông thuận tiện.

Ông Nguyễn Minh Lý (51 tuổi) nhớ lại cái thời cha nền búa, con quạt lửa, vợ mài dao... cả nhà quần quật bên lò rèn đã trôi qua. Cảm giác nuối tiếc thuở huy hoàng hiện rõ trong lời nói. "Trước năm 2000, cả làng sản xuất nông cụ ra không đủ bán. Người ta tới mua sỉ, chở lên các tỉnh Tây Nguyên và dọc miền Trung và ra các tỉnh phía Bắc bán", ông Lý nói.

Công đoạn "nước tôi" rất quan trọng, đây là yếu tố để có lưỡi dao sắc bén, bền - Ảnh: TRẦN MAI

Giữ lửa nghề rèn

Theo những gia đình nối nghiệp nghề rèn, sở dĩ có một thuở huy hoàng bởi thợ rèn ở đây được truyền nối bí quyết gia truyền. Những sản phẩm làm ra đảm bảo độ sắc bén và cứng cáp. Bí quyết lớn nhất nằm ở khâu "nước tôi".

"Nước tôi" có nghĩa là cho sản phẩm qua lửa lần cuối rồi nhúng vào nước lạnh. Sau khi nhúng xong, người thợ mang đi mài lần cuối để hoàn chỉnh sản phẩm. Nước tôi già hay non ảnh hưởng đến độ sắc của dụng cụ.

"Nước tôi đúng độ thì sản phẩm cực kỳ sắc bén, không thì sứt mẻ khi sử dụng", thợ rèn Lương Kim Hải nói.

Thuở làng nghề đi xuống nhất là sau năm 2000, những sản phẩm công nghiệp ồ ạt ra đời với số lượng lớn, giá rẻ hơn, làng nghề gặp phải đối thủ cạnh tranh quá lớn.

Hiện tại, người dùng trở lại với sản phẩm rèn thủ công ngày một nhiều. Ông Hải lý giải sản phẩm của làng nghề thua bởi không đẹp và rẻ như hàng công nghiệp, còn độ sắc và bền thì "ăn đứt". "Bây giờ, nhiều người đặt hàng cho chúng tôi làm những con dao, dụng cụ phù hợp với công việc của họ. Như dao chặt xương, ra thịt trong các lò mổ bán rất chạy", ông Hải nói.

Rửa cháy đỏ rực, thanh sắt nung đỏ được đưa và búa máy đập bưng bưng. Những người thợ nhúng thanh sắt rực đỏ vào nước, bằng đôi mắt tinh nghề sẽ nhận ra "nước tôi" tới độ, non, già. Chỉ cần sai lệch lập tức vứt lại vào than đỏ, nung và làm lại từ đầu.

Những sản phẩm của làng rèn Minh Khánh - Ảnh: TRẦN MAI

"Ở đây, mỗi nhà có mỗi bí quyết gia truyền để tạo ra sản phẩm tốt nhất. Nhờ vậy mà làng vẫn tồn tại cho đến ngày nay", ông Hải nói. Ngày nay, người thợ rèn đã khỏe hơn cha ông mình, khi những công việc nặng nhọc như tiện, cắt, dập, mài... đã có máy móc hỗ trợ, khác với thuở xưa làm thủ công từ đầu đến cuối. Cũng nhờ máy móc mà sản phẩm của làng làm ra nhanh và nhiều hơn.

Thời gian đi qua trở thành lịch sử, thăng trầm lùi đi. Làng rèn Minh Khánh vẫn âm thầm tồn tại. Mới đây, làng được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ chứng nhận nhãn hiệu tập thể và được UBND tỉnh Quảng Ngãi công nhận làng nghề truyền thống.

Sản phẩm của làng nghề được công nhận OCOP 3 sao. Chương mới của làng nghề đang mở ra, thuở vàng son được kỳ vọng...

Đôi tay người thợ rèn chai sần - Ảnh: TRẦN MAI
Nghề rèn, chồng làm vợ cũng làm chung - Ảnh: TRẦN MAI
Những người phụ nữ cả đời mài giũa đã thành thục đến độ chỉ cần nhìn qua biết dao đạt độ sắc bén hay chưa - Ảnh: TRẦN MAI
Có thể bạn quan tâm
Thêm nhiều cống ngăn mặn dọc sông Tiền, dân trồng sầu riêng phấn khởi

Thêm nhiều cống ngăn mặn dọc sông Tiền, dân trồng sầu riêng phấn khởi

10:00 02/10/2023

Hàng loạt cống ngăn mặn, trữ ngọt dọc sông Tiền, đoạn qua tỉnh Tiền Giang đã hoàn thành, sẵn sàng đưa vào hoạt động trong mùa khô sắp tới nhằm đảm bảo mùa màng, nguồn nước cho hàng chục ngàn hộ dân phía trong.

Nghỉ Tết, khám phá tuyến tàu thuỷ Bạch Đằng - Thủ Thiêm mới khai trương

Nghỉ Tết, khám phá tuyến tàu thuỷ Bạch Đằng - Thủ Thiêm mới khai trương

19:10 07/02/2024

TPHCM - Ngày 7.2, Ga tàu thủy Thủ Thiêm chính thức đi vào hoạt động và khai trương tuyến Bạch Đằng - Thủ Thiêm - Bạch Đằng của tàu Saigon...

Lĩnh 8 năm tù vì buồn chán muốn giết con trai rồi tự tử

Lĩnh 8 năm tù vì buồn chán muốn giết con trai rồi tự tử

19:00 25/04/2023

Bắc Kạn - Ngày 25.4, Tòa án nhân dân tỉnh đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm công khai bị cáo Triệu Tiến Kỳ về tội danh giết người.

Tòa nhà được chồng Trương Mỹ Lan ký khống hồ sơ thế chấp vay 30.000 tỷ đồng

Tòa nhà được chồng Trương Mỹ Lan ký khống hồ sơ thế chấp vay 30.000 tỷ đồng

15:20 28/02/2024

Toà nhà Times Square là cao ốc phức hợp nằm vị trí trung tâm đường Nguyễn Huệ, phường Bến Nghé, Quận 1. Tổng thể kiến trúc của Times Square gồm tòa tháp cao 39 tầng, có khối bệ 6 tầng và 3 tầng hầm với tổng diện tích xây dựng khoảng 90.000m2. Chiều cao của Times Square lên tới gần 165m và là tòa nhà thứ 2 của TP.HCM có sân đậu trực thăng trên sân thượng. Là toà nhà cao cấp tại TP.HCM nhưng tòa nhà Times Square lại có vai trò quan trọng trong vụ...

Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu bổ sung 4 Ủy viên Bộ Chính trị

Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu bổ sung 4 Ủy viên Bộ Chính trị

05:00 17/05/2024

Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu bổ sung 4 Uỷ viên Bộ Chính trị khoá XIII, gồm các ông, bà: Lê Minh Hưng, Nguyễn Trọng Nghĩa, Bùi Thị Minh Hoài, Đỗ Văn Chiến.

Đóng bảo hiểm xã hội 38 năm, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu bao nhiêu?

Đóng bảo hiểm xã hội 38 năm, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu bao nhiêu?

09:00 15/02/2024

Bạn đọc Quỳnh Anh hỏi: Tôi đóng bảo hiểm xã hội 38 năm, nghỉ hưu tháng 5.2024. Lao động nữ đóng đủ bảo hiểm xã hội 30 năm sẽ được...

Từ người hiến thận thành bị cáo mua bán thận người

Từ người hiến thận thành bị cáo mua bán thận người

16:10 24/06/2024

Sau khi hiến thận cứu người, Huỳnh Thanh Bá được bồi dưỡng 250 triệu đồng nên quyết định đứng ra làm nghề môi giới, mua bán thận người.

Bán vé tham quan Samten Hills Dalat bất chấp 'lệnh' cấm

Bán vé tham quan Samten Hills Dalat bất chấp 'lệnh' cấm

02:30 18/04/2023

Mặc dù không được phép sử dụng đất vào mục đích tôn giáo, nhưng chủ đầu tư đã xây dựng Khu tham quan du lịch văn hóa tâm linh rộng lớn và đang rộng cửa đón khách.

Thi công mương thoát nước, phát hiện quả bom nặng 340kg

Thi công mương thoát nước, phát hiện quả bom nặng 340kg

17:10 26/04/2024

Ngày 26/4, ông Hồ Sỹ Dũng, Chủ tịch UBND phường Trường Thi (TP Vinh, Nghệ An) cho biết, trong quá trình cải tạo mương thoát nước trên địa bàn, đơn vị thi công bất ngờ phát hiện quả bom còn nguyên ngòi nổ. Trước đó, khoảng 14h25 ngày 25/4, đơn vị thi công hạng mục cải tạo mương thoát nước đường Đinh Bạt Tụy, phường Trường Thi (TP Vinh) thì bất ngờ phát hiện một một quả bom cỡ lớn. Ngay sau đó, đơn vị thi công đã báo với chính quyền địa phương....

Co loi xay ra
Co loi xay ra