Tết của những gia đình 300 thành viên

Tết của đại gia đình cụ Ba Đỉnh với 320 người ở ngõ 232 Trương Định, Hà Nội thường bắt đầu nhộn nhịp từ trước 23 tháng Chạp.

Cụ Nguyễn Văn Đỉnh sinh năm 1910 nổi tiếng đất Tương Mai với tài làm ăn tháo vát và nuôi nấng 10 con trai cùng 5 con gái học hành đầy đủ, thành đạt. Đến nay, tổng số con cháu, dâu rể nhà cụ có khoảng 320 thành viên.

Tết luôn là dịp đặc biệt và được mong đợi nhất trong năm của đại gia đình nhà cụ Ba Đỉnh. Từ trước 23 tháng Chạp, người lớn, trẻ nhỏ nhìn thấy nhau câu đầu tiên sẽ hỏi "Nhà bác/chú/thím gói bánh chưng hôm nào?".

Bốn thế hệ của gia đình cụ Ba Đỉnh tập trung ở khoảng sân chung trong ngõ 232 Trương Định dịp Tết Ất Tỵ 2025. Ảnh: Gia đình cung cấp

Trong khoảng sân chung, từ sớm tinh mơ tiếng gọi nhau í ới đã vang lên. Người chuẩn bị lá dong, người mài dao thái thịt, lũ trẻ tíu tít chạy loanh quanh. Nguyễn Việt Anh, thế hệ thứ ba, cho biết khi nồi bánh chưng bắc lên là lúc lũ trẻ khoái chí nhất. Một chiếc chiếu trải ra, mấy anh chị em họ ngồi xuống vừa nướng khoai, nướng ngô, vừa buôn chuyện.

"Năm nào cháu với mấy anh em họ cũng canh nồi bánh tới buồn ngủ díp mắt, chỉ kịp rửa chân tay rồi trèo lên giường ngủ, nhưng không bị mắng vì là ngày duy nhất được bố mẹ cho phép lem luốc cùng nhau", Việt Anh kể.

Mấy chị em dâu thường rủ nhau đi chợ Tết nhưng về nhà lại gọi điện chia cho nhau những món ngon mình mua được. Những ngày giáp Tết, đại gia đình như một phiên giao dịch sôi nổi không dùng tiền, các món đồ Tết luân chuyển từ nhà này sang nhà khác, đến sát đêm 30 vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc.

Sáng chủ nhật cuối cùng của năm, đại gia đình có mặt đông đủ để đi thăm mộ tổ tiên. Trước ngày đi, ông Nguyễn Văn Ngãi, 91 tuổi, con trai trưởng ra thông báo hẹn giờ các gia đình. Cả đoàn xe đi từ ngõ 232 Trương Định xuống nghĩa trang ở tỉnh Hà Nam không khác gì một "lễ diễu hành" với chiếc xe 29 chỗ cùng một dàn xe riêng nối đuôi nhau.

Sinh sống trong ngõ từ lọt lòng đến nay hơn 40 năm, anh Nguyễn Hoàng Dương, thế hệ thứ hai, có những kỷ niệm đặc biệt về ngày Tết. Cứ sau màn bắn pháo hoa đêm Giao thừa là con cháu trong ngõ và khu Nguyễn Đức Cảnh cạnh đó đều cùng nhau đi lễ chùa Tương Mai. Người lớn chuẩn bị sẵn một cọc tiền, gặp cháu nào cũng mừng tuổi.

"Nhà đông nên chẳng bao giờ lo thiếu người hợp tuổi đi xông đất. Có năm, tôi đi xông đất hết nhà này tới nhà khác đến tận 3h sáng", anh Dương nói.

Sáng mùng 1 Tết là ngày nhộn nhịp nhất trong năm. Đại gia đình tập trung về nhà người con út, ông Nguyễn Văn Tuân để thắp hương cho các cụ. Đây là dịp để "phó nháy" của gia đình, anh Nguyễn Vũ Long tác nghiệp.

Anh Tuân cho biết chỉ lo sau này các ông bà già đi, lũ trẻ lớn lên, không khí này không còn nguyên vẹn nữa nên Tết nào cũng cố gắng chụp nhiều ảnh nhất có thể.

Một phần gia đình của Nguyễn Hồng Sơn tập trung ngày tất niên hôm 4/1/2025. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Ở quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, gia đình anh Nguyễn Hồng Sơn cũng trường hợp đặc biệt trong làng với gần 300 thành viên. Ông bà nội Sơn sinh được 10 người con, ông bà ngoại sinh được 8. Những người con thuộc thế hệ F2 cũng theo truyền thống sinh nhiều con, làm cho đại gia đình không ngừng lớn mạnh.

"Mỗi năm gia đình tôi lại đón thêm vài thành viên nên tương lai số thành viên sẽ tăng mạnh hơn", Sơn, thế hệ thứ ba, nói.

Do các gia đình chủ yếu sinh sống cùng quận, mỗi dịp hiếu hỉ đều rất tấp nập. Họ thường tập hợp cùng nhau làm cỗ, chứ không đặt mua ngoài. Mọi người đổ về nhà trưởng họ. Từ già đến trẻ, mỗi người một việc đóng công góp sức cho vài chục mâm cỗ. Gia đình có sẵn phông bạt che mưa nắng, bát đũa đủ cho cả vài chục mâm, cho đến vài chiếc bếp gas công nghiệp phục vụ xào nấu.

Nhà đông con nên nhiều khi gặp tình huống "dở khóc dở cười", ví như không nhớ hết mặt các cháu hay gọi nhầm, sai tên. Nhiều lúc Sơn muốn gọi cháu này nhưng lại nhầm tên sang cháu khác và đã có những lần mừng tuổi một cháu tới vài lần vì đông quá không nhớ nổi.

"Điều mình tự hào nhất ở gia đình là sự gắn bó và đoàn kết, các thành viên đều đặt tình cảm và giữ gìn các giá trị truyền thống lên hàng đầu", Hồng Sơn tâm sự.

Một nửa số con cháu của gia đình nhỏ cụ Nguyễn Giao dịp Tết 2025. Ảnh: Gia đình cung cấp

Tại thôn Hoàng Trạch, xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, Hưng Yên, không khí Tết của gia đình anh Nguyễn Ngọc Nhâm, 56 tuổi, khiến người không biết còn ngỡ như hội làng. Từ trước 23 tháng Chạp, con cháu từ khắp nơi trở về, mang theo lễ vật để thắp hương tổ tiên và tảo mộ.

Gia đình nổi tiếng khắp vùng không chỉ bởi sự thành đạt của con cháu mà còn nhờ sự hiện diện của bốn cụ ông trăm tuổi gồm cụ Nguyễn Ngọc Quỳnh (101 tuổi), cụ Nguyễn Ngọc Giao (99 tuổi), cụ Nguyễn Ngọc Hoàn (96 tuổi) và cụ Nguyễn Ngọc Can (92 tuổi). Mỗi cụ đều có 10 người con, nâng tổng số thành viên của đại gia đình giờ lên gần 300 cháu, chắt, chút.

Anh Nhâm, người con thứ 8 trong số 10 con của cụ Nguyễn Ngọc Giao, chia sẻ phong tục "mang Tết về nhà" đã được gia đình duy trì suốt hơn ba thập kỷ. Lễ vật không cần cầu kỳ, thường là bánh, mứt, hoa quả. Anh Nhâm sống cùng bố, ngoài 9 lễ của các anh chị em, còn có vài chục lễ của cháu, chắt, chút. Vào dịp Tết, anh Nhâm cũng chuẩn bị lễ biếu các bác và các chú.

Sáng mùng 2 Tết, sân nhà rộng 1.000 m2 trở thành tâm điểm của cả dòng họ khi con cháu quây quần dưới rạp lớn. Tại đây, từ 25 đến 30 mâm cỗ được bày biện, tạo nên bữa cơm Tết sum vầy.

"Giây phút xúc động nhất là sau khi dâng hương, các con cháu tập trung uống trà, ăn kẹo bánh, lắng nghe những lời căn dặn từ các cụ. Đó là lúc mọi người cảm nhận rõ nhất sự gắn kết và tinh thần gia tộc", anh Nhâm chia sẻ.

Bố anh Nhâm, cụ Nguyễn Ngọc Giao, năm nay 99 tuổi vẫn rất háo hức ngày Tết. Từ đầu tháng 12, cụ đã nhắc nhở con cháu chuẩn bị cho mình tiền lì xì, tự tay đóng 300 chiếc bao. Đến giờ cơm, ông sẽ tự tay mừng tuổi từng con cháu.

"Con cháu duy trì được nề nếp về thăm, mừng tuổi, làm cho các cụ sống vui, khỏe, có ích. Nhưng nhớ rằng, bên cạnh gia đình mình, cũng phải hài hòa cả nội lẫn ngoại để gìn giữ trọn vẹn ý nghĩa của Tết", cụ Giao dặn dò.

Trong bối cảnh cuộc sống hiện đại với nhịp sống gấp gáp, nhiều giá trị truyền thống dần phai mờ, câu chuyện về những đại gia đình như của cụ Ba Đỉnh, cụ Nguyễn Ngọc Giao hay anh Nguyễn Hồng Sơn trở thành biểu tượng cho sự bền bỉ của tinh thần gia tộc.

"Chúng tôi thấy tự hào được sinh trưởng trong một gia tộc lớn, luôn lấy tình thân đặt lên hàng đầu, giúp chúng tôi thành công hơn trong kinh tế và viên mãn hơn trong đời sống tình cảm", anh Nhâm chia sẻ.

Phan Dương