Tên của nhà bác học nào được đặt tên cho 8 trường chuyên ở Việt Nam?
Lê Quý Đôn sinh năm 1726 trong gia đình Nho học có bố là quan Hình bộ thượng thư, mẹ xuất thân dòng dõi khoa bảng tại làng Diên Hà, trấn Sơn Nam Hạ nay là thôn Phú Hiếu, xã Độc Lập, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.
Năm 14 tuổi, ông theo cha lên kinh đô Thăng Long học tập. Năm 18 tuổi, ông thi Hương và đỗ Giải nguyên. Đến 27 tuổi, Lê Quý Đôn tiếp tục thi Hội và đỗ Hội nguyên, sau đó đỗ Đình nguyên Bảng nhãn trong kỳ thi Đình, đạt được danh hiệu cao nhất trong kỳ thi khoa bảng.
Hơn 30 năm làm quan, ông luôn được triều đình Lê - Trịnh trọng dụng và đặt vào những vị trí trọng yếu, chức vụ cao nhất là Tả hiệu điểm (quyền Tể tướng). Với hoài bão kinh bang tế thế, Lê Quý Đôn luôn mong muốn thi hành những cải cách, thiết định những pháp chế nhằm lập lại trật tự để đất nước ổn định, thịnh trị, nhân dân được vui hưởng thái bình.
Không chỉ dừng lại ở trong nước, giai đoạn được các nhà nghiên cứu nhắc tới nhiều về những đóng góp xuất sắc của Lê Quý Đôn là chuyến đi sứ sang Trung Quốc (1760-1762).
Trong chuyến đi này, Lê Quý Đôn giao lưu với nhiều học giả danh tiếng, thuyết phục họ về văn hiến và văn minh nước Nam, đồng thời thu thập kiến thức từ các nền văn minh khác nhau, mở rộng hiểu biết của mình về thế giới. Thành tựu của ông trong chuyến đi sứ không chỉ khẳng định giá trị văn hóa dân tộc mà còn góp phần làm giàu tri thức của chính ông, đặt nền tảng cho các tác phẩm nghiên cứu sau này.
Trong bối cảnh kiêu binh gây rối, triều chính vô cùng rối ren, nhân dân đói khổ, Lê Quý Đôn lâm bệnh nặng. Sau đó, ông xin về quê mẹ là làng Nguyễn Xá (huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) để chữa trị, nhưng không khỏi. Ông mất năm 1784, hưởng thọ 58 tuổi.
Vô cùng thương tiếc con người tài năng đức độ, chúa Trịnh Tông đề nghị với vua Lê Hiển Tông cho bãi triều ba ngày và cử Bùi Huy Bích làm chủ lễ tang. Đồng thời, cho truy tặng Lê Quý Đôn hàm Công bộ Thượng thư. Đến khi vua Lê Chiêu Thống nắm quyền chính, ông được gia tặng tước Dĩnh quận công.
Trong bài điếu đọc tại tang lễ của Lê Quý Đôn, Tham tụng Bùi Huy Bích, vừa với tư cách thay mặt triều đình Lê - Trịnh vừa là tư cách thay mặt các thế hệ học trò đã từng theo học Lê Quý Đôn, có đoạn viết: “Học vấn sâu rộng, văn chương lỗi lạc thông minh nhất đời, trước tác không biết mệt. Nước Nam ta trong khoảng hai trăm năm nay mới có một người như thế...”.
Với những dấu ấn và đóng góp của mình, tên của ông được đặt cho nhiều trường chuyên và trường THPT khác ở Việt Nam, như một nguồn động lực để các thế hệ học sinh cố gắng, phấn đấu và noi theo, gồm các trường THPT chuyên Lê Quý Đôn ở Đà Nẵng, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Định, Điện Biên, Khánh Hòa, Lai Châu, Ninh Thuận, Quảng Trị.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp lãnh đạo SunRice - Tập đoàn gạo lớn nhất Australia
06:30 09/03/2024Chiều 8/3, tại Canberra, Australia, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Paul Serra, Giám đốc điều hành tập đoàn SunRice của Australia.
Chê bò xã cấp nhỏ, hộ nghèo xin nhận tiền tự mua bò nuôi
10:50 25/12/2023Một hộ nghèo tại xã Ngok Wang (huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum) đã trả lại bò do xã cấp cho hộ nghèo và đề nghị nhận tiền tự mua bò.
Phú Yên: Khởi tố Nguyên Chủ tịch tỉnh gây thất thoát tài sản Nhà nước
11:20 14/09/2023Ông Phạm Đình Cự, nguyên Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Yên, đã ký văn bản cho phép chuyển nhượng thửa đất tại Phường 6, thành phố Tuy Hòa trái quy định, gây thất thoát hơn 10 tỷ đồng.
'Tôn tạo ồ ạt, di tích nghìn năm có thể thành một tuổi'
20:30 08/06/2024Theo đại biểu Trần Việt Anh, đề xuất tu bổ hơn 2.800 di tích quốc gia trong 5 năm của Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch có thể làm hỏng những di tích nghìn năm tuổi.
'Trọng dân, gần dân, lúc dân cần, lúc dân khó, có công an'
15:10 11/09/2024Khắc ghi lời căn dặn 'trọng dân, gần dân, lúc dân cần, lúc dân khó, có công an' của Đại tướng Tô Lâm, lực lượng công an đã huy động tối đa lực lượng, phương tiện ứng phó, khắc phục hậu quả mưa lũ, sạt lở đất, lũ ống, lũ quét, giúp đỡ nhân dân nhanh chóng ổn định sản xuất, cuộc sống, không để người dân nào bị đói, rét, không nơi ở, đảm bảo an ninh, trật tự và thực hiện hiệu quả công tác cứu nạn, cứu hộ.
Đại học Quốc gia TP.HCM phong tặng tiến sĩ danh dự cho thống đốc một tỉnh của Hàn Quốc
12:20 28/11/2023Đại học Quốc gia TP.HCM phong tặng danh hiệu tiến sĩ danh dự cho ông Lee Cheol Woo - thống đốc tỉnh Gyeongsangbuk, Hàn Quốc.
Chủ tịch nước gặp gỡ các Đại sứ Việt Nam tại khu vực châu Âu
06:10 24/07/2023Tại cuộc gặp mặt Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, các Đại sứ khẳng định vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam không ngừng lớn mạnh trên thế giới nói chung và tại Liên minh châu Âu (EU) nói riêng.
3 luật sư vụ Tịnh thất Bồng Lai sai phạm thế nào bị truy tìm?
15:00 27/06/2023Tại cuộc họp báo 6 tháng đầu năm 2023 do UBND tỉnh Long An tổ chức chiều 26/6, thông tin về việc truy tìm 3 luật sư từng bào chữa cho các bị cáo ở 'Tịnh thất Bồng Lai', đại diện Công an tỉnh Long An cho biết, đến nay đơn vị này vẫn đang tích cực truy tìm 3 luật sư bào chữa cho các bị cáo trong vụ Tịnh thất Bồng Lai gồm: Nguyễn Văn Miếng, Đào Kim Lân và Đặng Đình Mạnh. “Riêng thông tin 3 người này đang ở Mỹ, hiện chưa xác định được đúng hay sai,...
Quân nổi dậy Myanmar chiếm thị trấn giáp biên giới Ấn Độ, Bangladesh
17:50 15/01/2024Nhóm vũ trang nổi dậy ở bang Rakhine, miền tây Myanmar, vừa giành quyền kiểm soát một thị trấn giáp biên giới Ấn Độ và Bangladesh, tiếp nối chuỗi tổn thất lớn của chính quyền quân sự ở nhiều khu vực của đất nước.
