Tạo môi trường cho doanh nghiệp bứt phá

TP.HCM đang đứng trước vận hội lớn để bứt phá thành một trong những trung tâm đổi mới sáng tạo chuẩn quốc tế.

TP.HCM đang đứng trước vận hội phát triển thành trung tâm đổi mới sáng tạo đẳng cấp quốc tế - Ảnh: ĐỨC THIỆN

Để tiếp tục tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn - qua đó giúp TP.HCM giữ vững vị thế dẫn đầu và trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực, TP cần tập trung hoàn thiện môi trường thử nghiệm công nghệ có kiểm soát (sandbox thực tế), thu hút và giữ chân nhân tài, hình thành hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm, khơi dậy tinh thần dám nghĩ dám làm...

Thu hút và giữ chân nhân tài

TP.HCM vốn là địa phương tiên phong trong thử nghiệm mô hình mới - từ chính quyền số đến đô thị thông minh.

Dự thảo nghị định về sandbox cho đổi mới sáng tạo trong công nghệ thông tin và truyền thông, do Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) xây dựng (trình từ 2022, cập nhật đến 2024), trong đó, TP.HCM được xác định là địa phương ưu tiên thí điểm, cùng với Hà Nội và Đà Nẵng.

Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù cho TP.HCM cũng cho phép TP thí điểm cơ chế, chính sách đặc biệt trong đổi mới sáng tạo, bao gồm việc ứng dụng công nghệ mới trong quản lý đô thị, giao thông, môi trường, dữ liệu số... Đến nay, TP.HCM đã có sandbox cục bộ cho một số lĩnh vực như: xe buýt điện, xe công nghệ, dịch vụ giao hàng tự động, thử nghiệm trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý camera đô thị.

Đề án chuyển đổi số TP.HCM 2021 - 2025 cũng có mục "Mô hình sandbox trong quản trị đô thị thông minh". Tuy nhiên, thực tế chưa có cơ chế thống nhất cho toàn bộ lĩnh vực công nghệ cao (AI, dữ liệu lớn, drone, IoT, chip bán dẫn...).

Do đó, trong giai đoạn tới, TP có thể mở rộng phạm vi thử nghiệm thực tế, cho phép doanh nghiệp công nghệ phối hợp sâu hơn với các sở ngành trong ứng dụng công nghệ vào quản lý đô thị, giáo dục, y tế và môi trường.

Khi được triển khai đúng hướng, sandbox sẽ không chỉ là "thử nghiệm", mà là bệ phóng giúp công nghệ Việt vận hành trong môi trường thực tiễn.

Một TP dẫn đầu về đổi mới phải là nơi người tài muốn đến và muốn ở lại. Chẳng hạn, Singapore đang thu hút chuyên gia toàn cầu nhờ chính sách thuế hợp lý, mức thu nhập cá nhân cao nhất chỉ khoảng 24%, trong khi Việt Nam vẫn ở mức 35%.

Do đó, TP.HCM có thể cân nhắc điều chỉnh linh hoạt hơn về chính sách thuế thu nhập, thuế đất tương tự như Singapore, đồng thời phát triển hệ sinh thái giáo dục - y tế - văn hóa chất lượng cao, giúp chuyên gia quốc tế và Việt kiều chọn nơi này làm điểm dừng chân. Quan trọng hơn cả, phải làm sao để nhân tài "nghiện TP.HCM" - cả trong công việc lẫn cuộc sống.

Hình thành hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm, thu hút các "đế chế tài chính"

Một trong những yếu tố vô cùng quan trọng của đổi mới chính là dòng vốn mạnh mẽ. TP.HCM có thể chủ động mời gọi các quỹ đầu tư mạo hiểm, tập đoàn tài chính lớn đặt trụ sở, cùng xây dựng trung tâm tài chính quốc tế thực chất. TP cần tạo ra lợi thế cạnh tranh mới trong đầu tư, đặc biệt ở lĩnh vực công nghệ, dữ liệu và kinh tế số - nơi TP.HCM có thể dẫn đầu khu vực.

Tại diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam (ViPEL) ngày 10-10-2025, TP.HCM đã ký kết thỏa thuận hợp tác cùng Liên minh Kinh tế tầm thấp (Low Altitude Economy - LAE) - một sáng kiến do FPT và VinaCapital khởi xướng, quy tụ hơn 10 doanh nghiệp và tổ chức công nghệ hàng đầu.

Thỏa thuận này đánh dấu lần đầu tiên một địa phương của Việt Nam chính thức hợp tác chiến lược với Liên minh Kinh tế tầm thấp, mở ra hướng đi mới trong việc ứng dụng drone, AI và các công nghệ bay tầm thấp vào dịch vụ logistics, quản lý đô thị và du lịch thông minh.

Khánh thành tổ hợp giáo dục FPT Huế

Sự kiện thể hiện rõ vai trò tiên phong của TP.HCM trong việc biến cơ chế chính sách thành lợi thế cạnh tranh quốc tế, đồng thời khẳng định tinh thần "công - tư đồng hành kiến quốc" trong hành động. Với vị thế trung tâm sản xuất, logistics và công nghệ, TP.HCM có thể trở thành đầu tàu của nền kinh tế tầm thấp, thử nghiệm các mô hình bay đô thị, giao hàng tự động và ứng dụng drone phục vụ dịch vụ công.

Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng như nghị quyết 57, 59, 66, 68, khẳng định vai trò trọng yếu của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế, đồng thời đề cao vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong phát triển đất nước. Đây cũng là kim chỉ nam định hướng phát triển bền vững cho TP.HCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung.

TP.HCM có thể là nơi mở ra nền kinh tế số, nơi dữ liệu trở thành tư liệu sản xuất, được đưa vào các sản phẩm, dịch vụ phục vụ người dân. TP nên xây dựng kho dữ liệu mở, cho phép doanh nghiệp tiếp cận, sáng tạo và tạo giá trị mới từ dữ liệu đô thị. Chính sự tiên phong trong đổi mới sáng tạo, công bằng, minh bạch và trọng dụng người tài của TP.HCM sẽ là nền tảng để thu hút những doanh nghiệp công nghệ như FPT tiếp tục góp sức cùng TP.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội đặc biệt để định vị lại vai trò trong chuỗi đổi mới sáng tạo toàn cầu. Với nguồn nhân lực trẻ, thị trường rộng mở và khả năng hấp thu công nghệ ngày càng lớn, nếu có quyết tâm, có cơ chế và có tinh thần đổi mới không ngừng, chúng ta hoàn toàn có thể trở thành trung tâm công nghệ sáng tạo của châu Á.