Sốt vó lo máy bay chở khách bị bắn nhầm qua không phận Iran

TPO - Chỉ trong 2 tuần tháng 10/2023, hơn 20 máy bay thương mại và tư nhân bay qua Iran đã đi chệch hướng sau khi bị dẫn đường bởi các tín hiệu GPS giả mạo. Các quan chức hàng không thế giới chưa thể có giải pháp công nghệ nào để khắc phục mối nguy này.

Hãng tin Reuters cho biết, các nhà quản lý đang lo ngại bởi chuyên gia an ninh hàng không và nhà sản xuất không đạt được thỏa thuận về cách khắc phục kỹ thuật nhanh chóng trong vấn đề giả mạo hệ thống định vị toàn cầu (GPS) ở khu vực chiến tranh. Thay vào đó, hội đồng chỉ kêu gọi việc đào tạo phi công tốt hơn để giải quyết thách thức này.

Cuộc họp đầu tiên về lĩnh vực giả mạo GPS diễn ra ngày 25/1 tại Đức, do Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) và tập đoàn thương mại quốc tế Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) tổ chức.

Nhiều hãng bay khẩn khoản đề xuất nhà chức trách tìm cách khắc phục sau một loạt sự cố vì hệ thống định vị bị gián đoạn, hiển thị sai vị trí hoặc sai thời gian, mặc dù hệ thống điều khiển chuyến bay của máy bay vẫn hoạt động bình thường.

Theo hội đồng chuyên gia, hành vi giả mạo có thể liên quan đến việc quân đội của một quốc gia gửi tín hiệu sai của hệ thống định vị toàn cầu (GPS) tới máy bay hoặc máy bay không người lái của đối phương để cản trở khả năng hoạt động của chúng, tuy nhiên mã độc lại ảnh hưởng đến các máy bay chở khách trong phạm vi ảnh hưởng.

Nhóm công nghiệp OpsGroup cho biết việc gây nhiễu và giả mạo tín hiệu sẽ trở nên tồi tệ hơn ở Đông Âu, Biển Đen và Trung Đông. Trong khi đó, GPS ngày càng quan trọng bởi nó thay thế các chùm sóng vô tuyến truyền thống được sử dụng để hướng dẫn máy bay hạ cánh.

Hiện nay, các chuyên gia nhận định việc đào tạo phi công nhiều hơn có thể giúp tìm ra cách khắc phục việc giả mạo tín hiệu. Đáng chú ý, các cuộc tấn công gây nhiễu GPS có xu hướng phức tạp hơn, liên tục thay đổi chiêu trò khiến các giải pháp kỹ thuật sẽ phải được cập nhật nhanh chóng. Trong khi đó, một công nghệ mới có thể mất cả một thập kỷ để được phê duyệt sử dụng ở lĩnh vực hàng không dân dụng.

Chỉ trong 2 tuần tháng 10/2023, hơn 20 máy bay thương mại và tư nhân bay qua Iran đã đi chệch hướng sau khi bị dẫn đường bởi các tín hiệu GPS giả mạo. Những tín hiệu này đã tấn công hệ thống định vị và ảnh hưởng đến nhiều máy bay bao gồm cả Boeing 737 và 777.

Đến tháng 11/2023, các khu vực bị ảnh hưởng tiếp tục mở rộng sang không phận Biển Đen từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Azerbaijan, không phận Địa Trung Hải kéo dài từ đảo Cyprus đến Libya, không phận biển Baltic gần Ba Lan và Latvia, và không phận Bắc Cực gần Phần Lan và Na Uy.

Tình trạng này khiến máy bay chở khách có nguy cơ đi sai đường vào khu vực nhạy cảm quân sự, có thể bị bắn hạ ngay lập tức nếu phương tiện chưa được phép tiếp cận.