Sống mòn bên dự án 'treo' xuyên 3 thập kỷ ở TP.HCM

Bán đảo Thanh Đa sau hơn 30 năm quy hoạch vẫn như một vùng quê hẻo lánh.

Dự án Bình Quới - Thanh Đa (quận Bình Thạnh, TP.HCM) có quy mô hơn 427ha và được kỳ vọng trở thành một đô thị gần gũi với thiên nhiên sông nước, một khu đô thị chuẩn mực, hiện đại…

Tuy nhiên đến nay, dự án vẫn chỉ ở trên giấy, khiến cuộc sống của người dân gặp nhiều khó khăn, đất đai bị lãng phí.

Sống tạm bợ 32 năm cùng dự án treo

Bán đảo Thanh Đa cách trung tâm TP.HCM chưa đầy 10km, thế nhưng nơi đây không khác gì một vùng quê hẻo lánh với những con đường nhỏ hẹp, hai bên là đầm lầy, ao hồ. Quanh những con đường chật hẹp là hàng trăm ngôi nhà được dựng tạm bợ bằng tôn, ván đã ngả màu xám xịt theo thời gian.

Sinh ra và lớn lên tại mảnh đất Thanh Đa, bà Nguyễn Thị Xệp (75 tuổi, ngụ Phường 28, quận Bình Thạnh) chưa khi nào thôi mong mỏi về “lời hứa” xây dựng bán đảo Thanh Đa trở thành khu đô thị sinh thái, bền vững và hiện đại bậc nhất TP.HCM.

Ngôi nhà được dựng bằng tôn nằm xiêu vẹo trong vùng quy hoạch "treo".

Chứng kiến thành phố thay đổi từng ngày, bà Xệp luôn trăn trở, đau đáu khi nhìn lại nơi mình sinh sống vẫn không khác gì vùng quê giữa lòng thành phố.

“Bây giờ tuổi cao, sức yếu nhưng vẫn chưa thấy triển khai dự án, tôi không biết mình có chờ được đến ngày mảnh đất này “thay da, đổi thịt” không nữa. Nhà cửa thì xuống cấp nghiêm trọng, người dân không dám sửa cũng không được xây dựng lại mới. Chỉ mong sao Nhà nước sớm thực hiện dự án, để người dân đỡ cực”, bà Xệp chia sẻ.

Thành phố quy hoạch dự án từ khi bà Xệp còn mạnh khoẻ, đến bây giờ bà Xệp đã 75 tuổi nhưng công trình này vẫn không có động tĩnh gì mới.

Ở tuổi xế chiều, mong mỏi lớn nhất của bà Xệp là được tách thửa đất cho con cháu, thế nhưng do vướng quy hoạch nên nguyện vọng của cụ bà cũng đành phải gác lại.

“Sống ở đây mới thấu rõ hết nỗi khó khăn của người dân Thanh Đa, có đất muốn bán mà không ai dám mua, đường sá thì chật hẹp, còn nhà cửa thì xập xệ… mang tiếng thành phố mà khổ còn hơn ở nông thôn”, bà Xệp nói.

Do nhà cửa xuống cấp, không ít hộ dân đã chuyển đi nơi khác thuê nhà sinh sống.

Cũng giống bà Xệp, ông Vũ Văn Xuân (66 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh) cũng tỏ ra ngán ngẩm bởi dự án treo quá lâu khiến người dân chịu nhiều thiệt thòi. Ông Xuân cho biết, hàng nghìn người dân ở đây từng hy vọng rồi thất vọng khi dự án liên tục thay đổi chủ đầu tư, dẫu vậy khu vực này vẫn nằm im, không thấy triển khai dự án.

Khác với bà Xệp hay ông Xuân, anh Trần Nhật Hoàng (ngụ Phường 28, quận Bình Thạnh) được sinh ra sau khi ban đảo Thanh Đa được quy hoạch. Khi được hỏi về dự án, anh Hoàng cho biết từ lúc chào đời đến tận bây giờ chưa một lần thấy dự án khởi động.

“Người già cho đến trẻ nhỏ, ai ai cũng ngóng chờ từng ngày vào dự án, nhưng chờ hoài không thấy có động tĩnh gì”, anh Hoàng cho hay.

Hồi sinh dự án

Năm 1992, dự án khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa được quy hoạch và đến tháng 6/2004, UBND TP.HCM ra quyết định thu hồi, tạm giao đất cho Tổng Công ty Xây dựng Sài Gòn để chuẩn bị đầu tư xây dựng Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa. Tuy nhiên đến nay, dự án vẫn chưa thể thực hiện dù đã nhiều lần thay đổi dự án, đổi chủ đầu tư.

Cụ thể, tháng 12/2004, Tổng Công ty Xây dựng Sài Gòn trình Sở Quy hoạch Kiến trúc TP.HCM, với quy hoạch chi tiết mới cho khu bán đảo Bình Quới - Thanh Đa. Tháng 6/2005, Sở Quy hoạch Kiến trúc báo cáo UBND TP.HCM quy hoạch này.

Dù chỉ cách trung tâm TP.HCM gần 10km, nhưng bán đảo Thanh Đa giống như "ốc đảo" giữa lòng thành phố hiện đại.

Thời điểm này nội dung chủ yếu của nhiệm vụ quy hoạch là xây dựng Bình Quới - Thanh Đa thành một đô thị sinh thái, hiện đại với chức năng chính là công viên sinh thái cảnh quan thiên nhiên kết hợp thương mại, công cộng hiện đại nhưng giữ đậm bản sắc dân tộc.

Năm 2006, TP.HCM xác định Bình Quới - Thanh Đa sẽ là khu đô thị mới với dân số khoảng 80.000 người. Trong đó, người dân ở khu quy hoạch sẽ được tái định cư tại chỗ hoặc bố trí tái định cư sang Quận 9.

Năm 2010, UBND TP.HCM đã quyết định thu hồi giấy phép đầu tư của Tổng Công ty Xây dựng Sài Gòn vì treo dự án quá lâu.

Do không được xây dựng nhà mới nên hầu hết những ngôi nhà ở đây đều được dựng, ngăn vách bằng tôn sắt.

Đến năm 2015, UBND TP.HCM chỉ định liên doanh Tập đoàn Bitexco và Emaar Properties PJSC là nhà đầu tư dự án khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa, với tổng kinh phí hơn 30.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay dự án vẫn chưa thể triển khai, kéo theo cuộc sống của người dân gặp nhiều khó khăn.

Cuối năm 2023, TP.HCM đã có động thái khởi động lại dự án này bằng việc tổ chức thi tuyển quốc tế ý tưởng quy hoạch - kiến trúc bán đảo Bình Quới - Thanh Đa. Yêu cầu chung được đặt ra là bán đảo Bình Quới - Thanh Đa sẽ trở thành khu đô thị sinh thái bền vững, hiện đại, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.

Đến ngày 14/6, UBND TP.HCM có Quyết định 2141 phê duyệt nhiệm vụ đề bài thi tuyển quốc tế ý tưởng quy hoạch - kiến trúc bán đảo Bình Quới - Thanh Đa với yêu cầu đặt ra là phương án thi tuyển phải đảm bảo yêu cầu quy hoạch xây dựng bán đảo Bình Quới - Thanh Đa thành khu đô thị sinh thái, bền vững và hiện đại.

Được xem là viên ngọc quý của thành phố, thế nhưng đến nay khu vực này vẫn là một vùng đất đầy đầm lầy, cây cối mọc um tùm.

Sau thời gian phát động, đến nay, 5 liên danh lọt vào vòng thi tuyển chính thức của cuộc thi tuyển quốc tế ý tưởng quy hoạch - kiến trúc bán đảo Bình Quới - Thanh Đa.

Mới đây, Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa cũng được UBND TP.HCM đưa vào danh mục các dự án tiêu biểu cấp thành phố thi đua chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Công trình này sẽ do Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi phụ trách với mục tiêu đến ngày 30/4/2025 hoàn thành việc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

TP.HCM đang tổ chức cuộc thi tuyển quốc tế về ý tưởng quy hoạch và kiến trúc cho bán đảo Bình Quới - Thanh Đa, nhằm hồi sinh dự án treo xuyên thập kỷ thành khu đô thị sinh thái hiện đại, có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xanh, kinh tế số và kinh tế tuần hoàn của thành phố.