Sáu cổ vật gốm Chu Đậu thuộc sở hữu tư nhân

Sáu đồ gốm hoa lam Chu Đậu thế kỷ 15 được doanh nhân Trần Đình Thăng mua lại và mang về Việt Nam đầu tháng 6.

Hiện vật có đường kính 36 cm. Phía thành bên trong được trang trí họa tiết cúc dây hình chữ S mềm mại, lòng đĩa vẽ hình thiên nga đang dang rộng đôi cánh. Đĩa nằm trong sáu hiện vật gốm Chu Đậu được đấu giá ở Singapore cuối tháng 5, từng do nhà sưu tập Adrian Zecha mua vào năm 1977, sau đó tiếp tục được bán tại phiên của Sotheby's. Hiện các món đồ nằm trong bộ sưu tập An Biên của ông Trần Đình Thăng , được bảo quản và trưng bày tại Bảo tàng Hải Phòng. Ông Thăng 65 tuổi, giám đốc doanh nghiệp chuyên sản xuất giày dép ở thành phố Hải Phòng, là một trong hai cá nhân ở Việt Nam sở hữu bảo vật quốc gia. Bộ sưu tập An Biên của ông từng được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam, Bảo tàng Hải Phòng, đăng tải trên nhiều ấn phẩm báo chí trong nước.

Chiếc đĩa vành miệng có gờ khắc cánh sen, thành bên trong trang trí hai băng hoa lá, đường kính 36 cm. Ở giữa có họa tiết một con cá bơi, xung quanh là hai khóm rong và các loài thủy sinh. Nhà sưu tập không tiết lộ cụ thể mức chi phí để sở hữu sáu đồ gốm, song cho biết giá mua gấp từ bảy đến 10 lần ước tính ban đầu.

Chiếc ấm có chiều cao 18,5 cm, thân chia các ô dọc, bên trong vẽ những chi tiết như sen, cúc, dải mây nước. Cổ dáng trụ, quai cong cách điệu, phần vòi voi dài, vươn cao. Theo Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, cuối thế kỷ 14 là thời kỳ phát triển cao nhất của đồ gốm Việt Nam, với nhiều kiểu men và hoa văn đặc sắc, trong đó có loại gốm Chu Đậu. Thông tin từ Bảo tàng cho biết đồ gốm này có hình dáng thanh tao, nước men trong mà mỏng, hoa văn mang hình ảnh đời sống nông thôn nước Việt. Qua một số cuộc khai quật những năm 1986, 1987, 1989, 1991, 1992 và 1993, giới chuyên môn thấy rằng gốm Chu Ðậu được sản xuất nhiều nơi gần bờ sông ở tỉnh Hải Dương.

Bình gốm hoa lam có chiều cao 19 cm, dáng hình cầu, cổ cao, miệng đứng. Trên vành miệng trang trí những đồng xu, cổ vẽ lá chuối, phần thân mang họa tiết cúc dây. Phía dưới bình có các băng cánh sen, bên trong là vòng xoắn ốc.

Bình cao 17 cm có dáng dẹt, miệng loe, cổ thon cao. Ông Trần Đình Thăng nhận định những món đồ được bảo quản nguyên vẹn, đạt đến đỉnh cao về yếu tố mỹ thuật, mang đậm nét văn hóa Việt Nam.

Hộp với đường kính 19 cm, cao 11 cm, gồm hai phần nắp và thân khớp nhau, tạo thành hình khối cầu dẹt. Trên nắp vẽ đôi cá đuổi nhau, hình dạng động vật được cách điệu, đuôi lớn. Giữa nắp là những ô tròn, biểu đạt vòng âm dương theo Đạo giáo. Phần thân có các khóm rong và loài thủy sinh chuyển động trong nước, tạo cảm giác sống động.

Phương Linh

Ảnh: Bộ sưu tập An Biên