Quốc hội thông qua các luật về thi hành án hình sự và tạm giữ, tạm giam

426/430 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành thông qua Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, chiếm 90,06% tổng số đại biểu Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Chiều 10/12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) và Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú.

Cụ thể, với Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), có 437/438 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 92,39% tổng số đại biểu Quốc hội.

Bên cạnh đó, 426/430 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành thông qua Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, chiếm 90,06% tổng số đại biểu Quốc hội.

Trình bày Báo cáo tóm tắt một số vấn đề chung trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý hai dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết nhìn chung, 2 dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện đã bám sát mục tiêu, quan điểm đề ra khi xây dựng các dự án Luật, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực thi hành án hình sự và thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật có liên quan.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng chỉ đạo các cơ quan rà soát, chỉnh lý 2 dự thảo Luật về văn phong, kỹ thuật lập pháp; rà soát với quy định của các luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú sau khi tiếp thu, chỉnh lý có 12 chương, 74 điều.

Về chế độ nhận quà của người bị tạm giữ, người bị tạm giam quy định tại Điều 27, dù có nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu, chỉnh lý theo hướng giữ như quy định của Luật hiện hành tại khoản 2, Điều 27 của dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua. Nội dung này cũng được chỉnh lý tương tự tại Điều 49 của dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).

Về chế độ gửi, nhận thư, sách, báo và tài liệu của người bị tạm giữ, người bị tạm giam quy định tại Điều 29, để đảm bảo không làm ảnh hưởng tới hoạt động điều tra, truy tố, xét xử khi vụ án đang giải quyết thì cần quy định người bị tạm giữ, tạm giam được gửi hoặc nhận thư, sách, báo và tài liệu khi được cơ quan đang thụ lý vụ án cho phép.

Trong trường hợp bản án đã có hiệu lực pháp luật và người bị tạm giam đang chờ thi hành án thì họ có quyền gửi hoặc nhận thư, sách, báo và tài liệu mà không cần phải xin phép; nhưng thư, sách, báo và tài liệu phải để mở và chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan giam giữ (tương tự như quyền của phạm nhân đang thi hành án phạt tù). Do đó, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý nội dung này như thể hiện tại Điều 29 của dự thảo Luật.

Đối với việc thi hành biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú được nêu tại Chương VII, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát toàn bộ các điều khoản có liên quan của dự thảo Luật để xác định rõ việc áp dụng các quy định về cấm đi khỏi nơi cư trú đối với phạm vi địa bàn xã, phường, đặc khu hoặc phạm vi địa bàn do đơn vị Quân đội quản lý.

Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) gồm 15 chương, 180 điều. Các điểm mới của Luật tập trung vào chế độ nhân đạo, đa dạng hóa lao động và rút ngắn thủ tục hành chính. Trong đó có thể kể đến quy định về phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể (Điều 23 và Điều 53).

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung quy định về điều kiện chặt chẽ tại Điều 53, bao gồm: tự nguyện hiến mô, bộ phận cơ thể; chỉ được hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân thích; tự chịu chi phí; chỉ áp dụng đối với phạm nhân phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng thuộc trường hợp phạm tội lần đầu và thời gian chấp hành án còn lại dưới 3 năm...

Về việc rút ngắn các trình tự, thủ tục trong thi hành án hình sự, thi hành biện pháp tư pháp, một số ý kiến đề nghị, cùng với việc đẩy mạnh "chuyển đổi số," cần xem xét chỉnh lý quy định tại các điều luật theo hướng rút ngắn thời hạn giải quyết của Tòa án trong quá trình thực hiện trình tự, thủ tục thi hành án hình sự so với Luật hiện hành.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý quy định tại các điều 32, 37, 63, 100, 101, 107 và 115 của dự thảo Luật theo hướng: rút ngắn thời gian thực hiện các trình tự, thủ tục trong thi hành án hình sự, thi hành biện pháp tư pháp của cơ quan, người có thẩm quyền trong thi hành án hình sự; rút ngắn thời hạn giải quyết các thủ tục của Tòa án khi áp dụng chính sách khoan hồng (về hoãn, tạm đình chỉ, giảm, miễn chấp hành án).

Cả hai luật sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026./.