Quản lý vỉa hè ở TP.HCM: Địa phương siết quản lý, ngăn tái lấn chiếm

Không phải khi có chỉ đạo thì các địa phương mới làm. Nhưng kiểm tra, ban hành hàng ngàn quyết định xử phạt rồi vỉa hè lại bị tái lấn chiếm. Điển hình như thực tế ở hai quận Bình Thạnh và Gò Vấp.

Đường Nguyễn Gia Trí (quận Bình Thạnh) là điểm nóng về lấn chiếm vỉa hè, lòng đường - Ảnh: C.TUẤN

Đây là hai quận có dân cư đông đúc, nhu cầu dùng vỉa hè lớn, công tác quản lý gặp khó khăn dù việc lấn chiếm có giảm. Những nỗ lực siết chặt trật tự vỉa hè đã mang lại kết quả nhất định, nhưng các quận cũng còn khó khăn trong việc thu phí sử dụng tạm thời.

Tái lấn chiếm, chưa có thuốc trị

Là quận có tốc độ đô thị hóa nhanh và mật độ dân số cao, vào cao điểm buổi sáng và chiều tối ở quận Gò Vấp, người người ghé mua đồ ăn tại các quầy hàng tự phát trên vỉa hè tạo nên cảnh tượng đông đúc và lộn xộn.

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 27-2, ông Nguyễn Hữu Huy, phó trưởng Phòng Quản lý đô thị quận Gò Vấp, cho biết công tác quản lý vỉa hè ở quận tập trung vào hai nhiệm vụ.

Đó là đảm bảo trật tự đô thị theo chỉ thị của Thành ủy TP.HCM và triển khai thu phí sử dụng tạm thời vỉa hè theo nghị quyết 15 của HĐND TP.HCM và quyết định 32 của UBND TP.HCM.

Theo ông Huy, tình trạng lấn chiếm vỉa hè đã giảm dần trong những năm qua. Nếu như năm 2022 - 2023 có hơn 1.000 quyết định xử phạt với tổng số tiền xử phạt lên đến 1,7 tỉ đồng thì đến năm 2024 số quyết định xử phạt giảm còn 583 và số tiền xử phạt cũng giảm xuống còn khoảng 1,1 tỉ đồng.

Tuy nhiên, vấn đề tái lấn chiếm vẫn diễn ra. Khi lực lượng chức năng ra quân kiểm tra, vỉa hè được dọn dẹp tạm thời, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, tình trạng buôn bán tự phát lại xuất hiện trở lại.

Nguyên nhân chính là do lực lượng chức năng không đủ người, không thể tuần tra liên tục, trong khi nhu cầu dùng vỉa hè để buôn bán vẫn còn rất lớn.

Một giải pháp được quận Gò Vấp đề xuất là xây dựng các tuyến phố ẩm thực để giúp kinh doanh có trật tự. Hiện tại quận Gò Vấp đã có tuyến đường Nguyễn Văn Lượng được quy hoạch là tuyến kinh doanh thương mại, với 83 hộ kinh doanh đã đăng ký.

"Trước đây, quận cũng có đề án phát triển phố đêm trên đường số 3, khu D3 Cityland, nhưng vướng thủ tục nên chưa triển khai được. Nếu được thực hiện, đây có thể là mô hình tốt để vừa đảm bảo trật tự đô thị vừa hỗ trợ kinh tế địa phương", ông Huy nói.

Tương tự, quận Bình Thạnh cũng là một trong những địa phương có tình trạng lấn chiếm vỉa hè phức tạp, đặc biệt là trên tuyến đường Nguyễn Gia Trí, Vạn Kiếp (báo Tuổi Trẻ đã phản ánh). Tuyến đường này có vỉa hè rộng, vào ban ngày khá thông thoáng, nhưng từ 8h - 9h tối khu vực này trở thành điểm tập trung của nhiều hàng quán vỉa hè.

Những ngày qua, lực lượng trật tự đô thị quận Bình Thạnh đã liên tục tuần tra. Tuy nhiên vẫn có những trường hợp tái lấn chiếm sau khi lực lượng rời đi.

Cần có giải pháp căn cơ

Liên quan đến vụ lấn chiếm và ngang nhiên cho thuê lòng đường, vỉa hè ở nhiều nơi tại TP.HCM được phản ánh trên Tuổi Trẻ, ngày 27-2 Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết đã có chỉ đạo UBND các quận huyện, TP Thủ Đức cùng các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát, báo cáo và đề xuất hướng xử lý tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè.

Cụ thể, ông Bùi Xuân Cường có ý kiến chỉ đạo giao Sở Giao thông vận tải TP.HCM chủ trì, phối hợp với Ban An toàn giao thông TP.HCM, UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện khẩn trương rà soát, báo cáo, đề xuất hướng xử lý và trình UBND TP.HCM trước ngày 3-3-2025.

Việc thực hiện quản lý cho sử dụng tạm thời (có thu phí) là giải pháp căn cơ mà TP đang làm. Tuy nhiên, thực tế một số địa phương chưa thể triển khai hoặc đã triển khai nhưng còn lẻ tẻ vì gặp một số khó khăn nhất định về hạ tầng, thủ tục.

Theo UBND quận Gò Vấp, công tác quản lý vỉa hè tại quận Gò Vấp có khó khăn do hạ tầng chưa đồng bộ, vỉa hè có nơi rộng 3m nhưng có chỗ chỉ 1m.

Để giải quyết tình trạng này, quận đang tập trung huy động vốn để nâng cấp đường sá và vỉa hè. Song song đó, hệ thống camera giám sát cũng được lắp đặt để tăng hiệu quả quản lý.

Nhờ giải pháp này, thời gian qua quận đã xử lý dứt điểm tình trạng kinh doanh tự phát tại chung cư Hà Đô (phường 10). Hiện nay, các phường đang triển khai việc đăng ký tuyến đường đủ điều kiện để thực hiện thu phí sử dụng lòng đường, vỉa hè.

"Hiện nay có phường ở quận đang triển khai, đăng ký tuyến đường đủ điều kiện để thu phí dùng tạm lòng đường, vỉa hè. Trong đó triển khai đăng ký các tuyến đường đủ điều kiện thu phí kinh doanh thương mại, dịch vụ và đỗ xe hai bánh và lắp đặt máy bán hàng tự động trên một số tuyến đường.

Tuy nhiên, việc triển khai thu phí chưa đạt hiệu quả cao. Trong năm qua, quận thu được hơn 10 triệu đồng từ phí sử dụng vỉa hè với 83 hộ kinh doanh đăng ký", đại diện UBND quận Gò Vấp cho hay.

Trước đó, UBND TP.HCM đã giao Sở Giao thông vận tải rà soát, đánh giá các khoản mục chi phí phục vụ công tác quản lý, khai thác dùng tạm thời hè phố (ngoài mục đích giao thông), các khó khăn vướng mắc và đề xuất hướng giải quyết.

Đồng thời phối hợp với Sở Xây dựng, các địa phương và đơn vị có liên quan về kế hoạch, phương án tái bố trí, di dời các công trình nổi và ngầm trên hè phố đến các vị trí phù hợp, đảm bảo lối đi thông suốt cho người đi bộ.

UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện được yêu cầu đẩy nhanh tiến độ quản lý, thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, vỉa hè có thu phí. Đặc biệt chỉ đạo đơn vị chức năng tuần tra xử lý các trường hợp vi phạm, lấn chiếm lòng đường và vỉa hè, đảm bảo công bằng cho những công ty và nhà dân chấp hành nộp phí dùng tạm thời hè phố.

Bạn đọc mong TP.HCM quyết liệt để vỉa hè được thông suốt

Vỉa hè, lòng đường ở đường Nguyễn Thị Sóc (huyện Hóc Môn, TP.HCM) bị người dân lấn chiếm để buôn bán - Ảnh: TR.QUYÊN

Theo nhiều bạn đọc, hậu quả của tình trạng lấn chiếm vỉa hè diễn ra khắp các quận, huyện tại TP.HCM như hiện nay là người đi bộ không còn nơi để đi, cứ bước trên vỉa hè vài bước là lại phải "rớt" xuống lòng đường, vô cùng nguy hiểm.

Những hàng quán kinh doanh buôn bán, những khu chợ và bãi giữ xe tự phát. Những chậu hoa, cây kiểng của người dân để tràn lan. "Người đi bộ chỉ mơ ước được đi trên vỉa hè thông suốt, nhưng hầu như tại các khu đô thị, khu trung tâm, khu vực đông dân cư trong TP thì vỉa hè và lề đường đều bị lấn chiếm.

Thậm chí có nơi lấn chiếm luôn 1/3 diện tích lòng đường. Sự việc này diễn ra ngày này qua tháng nọ, lâu lâu nghe nói có đợt kiểm tra hay chiến dịch lập lại trật tự đô thị thì còn đỡ một chút, nhưng xong xuôi thì đâu lại vào đấy", bạn đọc nhận định.

"Phạt nguội" là giải pháp được nhiều bạn đọc nhắc đến. "Chỉ cần một chiếc camera ghi lại hình ảnh để làm bằng chứng, kết hợp việc xử phạt nghiêm khắc sẽ triệt để".

Trước chỉ đạo khẩn của phó chủ tịch UBND TP.HCM sau loạt bài phản ánh của Tuổi Trẻ về việc "ngang nhiên, tùy tiện cho thuê vỉa hè", người dân TP.HCM vẫn chờ đợi những kết quả chuyển biến tích cực...

Nhiều bạn đọc đồng tình rằng việc không quyết liệt xử lý tình trạng lấn chiếm để kinh doanh mua bán trên vỉa hè, lòng lề đường diễn ra loạn xạ như hiện nay sẽ làm mất mỹ quan đô thị, khiến hình ảnh TP.HCM xấu đi trong mắt khách du lịch và bạn bè quốc tế. Đây rõ ràng là một thiệt thòi cho TP.HCM.