Phố cổ Hà Nội xập xệ xuống cấp, người dân “đi không nỡ, ở không xong”

Bán trà đá kiếm chục triệu nên dù nhà nát cũng không đi đâu

Cũ nát, xuống cấp trầm trọng chính là hiện trạng của nhiều ngôi nhà ở phố cổ Hà Nội được xây dựng từ thế kỉ trước. Tuy nhiên, đây vẫn là nơi sinh sống của không ít hộ gia đình nhiều thế hệ.

Chị Lương Thị Thập (số 5A, Phủ Doãn, phường Hàng Trống, Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết, khu nhà tập thể nơi chị sống đã xuống cấp trầm trọng, sinh hoạt nhếch nhác, bất tiện. Ở trong nhà trời mùa hè oi nóng ngột ngạt, trời mùa mưa thì ẩm thấp ướt át không khác gì ở ngoài trời.

“Diện tích của những ngôi nhà ở đây chỉ dao động từ 10-30m2 nên hầu hết đều được gia cố, cải tạo ra bên ngoài để có thêm diện tích sinh hoạt. Khu tập thể này năm nào cũng được các hộ dân sửa chữa, cải tạo nhưng tình trạng vẫn chỉ dừng lại ở mức tạm bợ qua ngày".

Chị Thập cho biết, dù nhà cửa chật chội và xuống cấp nhưng nếu chuyển đi nơi khác, chị không biết làm gì để trang trải cuộc sống. Công việc chính của chị Thập hiện nay là bán trà đá, trung bình mỗi tháng chị kiếm chục triệu để lo cho gia đình.

“Phố cổ rất dễ kiếm sống. Bán trà đá, bán hàng rong, sửa xe… cũng đủ nuôi sống cả gia đình. Những công việc này ở quê thì thu nhập thấp, chứ ở khu phố cổ này một tháng cũng phải được gần chục triệu. Khi giãn dân hoặc tái định cư ra các khu ngoại thành như: Long Biên, Gia Lâm thì rõ ràng những hộ dân nơi đây sẽ mất kế sinh nhai, không thể nào có được mặt bằng kinh doanh “màu mỡ” như phố cổ. Vì thế tôi vẫn chấp nhận sống trong hoàn cảnh xập xệ hiện tại” - chị Thập nói.

Chấp nhận sống trong những căn nhà xập xệ, xuống cấp, nhiều người dân phố cổ Hà Nội không muốn chuyển đến các khu nhà tái định cư theo đề án của thành phố. Ảnh: Hải Danh

Đi không nỡ, ở không xong

Trước tình trạng nơi ở người dân xuống cấp, mật độ dân cư phố cổ ở mức rất cao, TP Hà Nội đã cho triển khai Đề án giãn dân phố cổ từ năm 2008. Trong đó đề xuất những giải pháp làm giảm mật độ dân cư khu vực phố cổ từ 823 người/ha năm 2010 xuống còn 500 người/ha. Điều này có nghĩa phải di chuyển khoảng 6.550 hộ dân với khoảng 26.200 người.

Đến nay đề án này gần như lâm vào bế tắc khi đa số người dân phố cổ không muốn chuyển đi. Nhiều người dân cho biết, đất phố cổ dễ làm ăn, nên dù có chật vật ở trong những căn nhà xập xệ, điều kiện sống tồi tàn thì người dân vẫn cố gắng bám trụ.

Chị Phạm Hồng Hạnh (sinh năm 1977, 5A Phủ Doãn, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết, gia đình chị 4 đời sinh sống trong căn nhà tập thể. Theo chị Hạnh, mặc dù nhà nhỏ, sinh hoạt bất tiện nhưng xung quanh khu vực phố cổ có nhiều tiện ích như trường học, bệnh viện, thuận lợi cho việc kinh doanh.

“Những hộ dân nhà mặt tiền kinh doanh thu nhập cao. Nhiều nhà bán hàng ăn, cho thuê cửa hàng kinh doanh có thể có mức thu nhập lên tới 50-70 triệu đồng/tháng. Đang làm ăn thuận lợi ở nơi sầm uất, chẳng ai muốn đến nơi không có mặt bằng buôn bán. Ai sẽ là người đứng ra đảm bảo những tiện ích, công việc, mức sống như hiện nay nếu người dân đồng ý di dời khỏi phố cổ?” - chị Hạnh cho hay.

Chị Lương Thị Thập cho biết, hiện nay kế hoạch giãn dân ở khu vực của chị đang gặp hai vấn đề: "Thứ nhất, những hộ dân có mặt tiền chưa đồng ý về thoả thuận mức giá đền bù, tái định cư. Thứ hai, người dân hoang mang không biết phải làm gì để kinh doanh, kiếm sống khi đến nơi ở mới.

Thực tế, ai cũng muốn có nơi ở sạch sẽ khang trang. Nếu Nhà nước giải quyết được vướng mắc về đền bù, giúp chúng tôi đảm bảo kế sinh nhai thì không có lí do gì người dân phản đối, kiên quyết không đi” - chị Thập nói thêm.