Ông Nguyễn Quang Thiều nói về giải Nobel và đích của nhà văn

Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều. Ảnh: NVCC

Bên lề Hội nghị Người viết trẻ TPHCM năm 2024, trả lời Báo Pháp luật TPHCM về nhà văn Hàn Quốc đoạt Giải Nobel Văn chương và bài học đối với những nhà văn trẻ, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều nói rằng:

"Nếu chúng ta có một hiện thực phong phú, đời sống của thành phố bao nhiêu biến động… qua đó chúng ta có đủ hiện thực để làm nên một tác phẩm lớn. Bây giờ những người trẻ hãy ngồi xuống, phải dành thời gian suy ngẫm, sáng tạo với một tinh thần độc lập.

Tôi cũng muốn nói với họ rằng giải Nobel không phải là đích đến của một nhà văn. Nhà văn trẻ không nên viết văn vì giải Nobel. Chúng ta viết văn vì đích đến mà chỉ chúng ta mới biết nó cần ở đâu".

Phải trích nguyên văn ý kiến của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều để hiểu đúng. Bởi vì, phản biện chỉ dựa trên một câu trích không đầy đủ không thể khách quan.

Ông Nguyễn Quang Thiều nói thuyết phục, có bao nhiêu người cầm bút viết văn, chẳng lẽ ai cũng có mục đích đoạt giải Nobel văn chương. Nobel văn chương có thể là mơ ước, nhưng không phải là đích đến của tất cả nhà văn. Mỗi nhà văn tự đặt ra cho mình sứ mệnh và theo đuổi suốt đời.

Nhà văn rứt ruột viết ra điều mình đắm, điều mình đau, điều mình nghiền ngẫm, ký thác. Đa số nhà văn viết vì say mê sáng tạo, viết như một lẽ sống, không quan tâm tới giải thưởng các loại.

Đâu phải chỉ tác phẩm của nhà văn được giải Nobel mới có giá trị, mà rất nhiều tác phẩm khác trên khắp thế giới nói lên tiếng nói tự do, khát vọng, nỗi đau, niềm tuyệt vọng cũng như hạnh phúc của con người. Những tác phẩm văn chương đó làm say mê hàng triệu bạn đọc, nhưng không có một giải thưởng nào.

Có một điểm rất đáng lưu ý, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho rằng các nhà văn trẻ "sáng tạo với một tinh thần độc lập".

Hai chữ "độc lập" ở đây chính là sự tự do sáng tạo của nhà văn. Hãy thoát ly khỏi những thứ trói buộc hoặc ràng buộc khoác lên mình, kể cả giấc mơ Nobel, để tự do sáng tạo. Mọi giá trị chỉ đến khi chính tác phẩm có giá trị.

Việt Nam có đủ "vốn liếng" cho nhà văn độc lập sáng tạo nhiều kiệt tác tầm nhân loại, về giữ gìn bản sắc văn hóa Việt, và bảo vệ độc lập chủ quyền của đất nước. Tiểu thuyết lịch sử "Vạn Xuân" của Yveline Feray chẳng phải là tác phẩm kinh điển về Nguyễn Trãi - Lê Lợi và cuộc kháng Minh hay sao. "Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh được chuyển ngữ tại nhiều quốc gia trên thế giới là giá trị.

Nhà văn có tài năng hay không? Đừng trách ai ngăn cản khi chính mình không có thực tài.

Giải Nobel văn chương dành cho tài năng, không có tài thì đặt ra bao nhiêu đích cũng chẳng đến được.