Nước Nga trước nỗi lo binh biến

Những căng thẳng giữa ông chủ Wagner và quân đội Nga là bài kiểm tra thực sự đối với Tổng thống Putin lúc này.

Xe của quân Wagner đi qua thành phố Voronezh trên đường cao tốc M-4 nối Matxcơva với các thành phố miền nam của Nga vào ngày 24-6 - Ảnh: Reuters

Nổi lên như một trong những nhân vật nổi bật nhất góp sức cho "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga tại Ukraine, ông Prigozhin giờ lại là tâm điểm của một cuộc nội chiến có nguy cơ bùng nổ trong lòng nước Nga.

Mâu thuẫn lên đỉnh điểm

Sinh năm 1961, ông Prigozhin là một doanh nhân giàu có và được gọi bằng biệt danh "đầu bếp của Putin" nhờ vào hợp đồng cung cấp thực phẩm cho Điện Kremlin.

Đây cũng là nhân vật được cho là có mối quan hệ cá nhân khá gần gũi với ông Putin. Danh tiếng và quyền lực của ông Prigozhin tiếp tục nâng cao khi lãnh đạo tập đoàn Wagner tham gia chiến đấu cùng các lực lượng Nga ở Ukraine.

Tuy nhiên trong suốt nhiều tháng qua, ông Prigozhin đã khiến giới chức Nga khó chịu với hàng loạt phát ngôn chỉ trích. Ông thường than phiền không được hỗ trợ ở Ukraine.

Trong một động thái gây choáng váng hôm 23-6, ông cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã ra lệnh phóng tên lửa vào doanh trại của Wagner tại Ukraine và giết chết các chiến binh Wagner.

Đáp lại, Bộ Quốc phòng Nga bác bỏ thông tin trên, trong khi Tổng cục An ninh liên bang (FSB) truy tố hình sự ông Prigozhin vì tội kích động binh biến. Với tội danh này, ông trùm Wagner đang đối diện mức án tù từ 12 - 20 năm.

Tình hình trở nên căng thẳng khi ông Prigozhin tuyên bố sẽ trừng phạt Bộ Quốc phòng Nga và kéo quân từ Ukraine về thành phố Rostov-on-Don. Đây là khu vực tiếp giáp với Ukraine ở miền nam nước Nga, cũng là trung tâm quân sự quan trọng bậc nhất của Nga trong chiến dịch quân sự đặc biệt.

Tính tới chiều tối 24-6 theo giờ Việt Nam, Hãng tin Reuters cho biết đoàn xe của Wagner đã đi qua khu vực thành phố Voronezh, chỉ cách Matxcơva hơn 500km.

Trên Telegram, ông Prigozhin khẳng định đây không phải một cuộc đảo chính quân sự, mà là "cuộc tuần hành vì công lý", và "hành động của chúng tôi không can dự gì tới các binh sĩ".

"Sự phản bội nội bộ"

Trong phản ứng đầu tiên đưa ra chiều 24-6, Tổng thống Putin tuyên bố không để đất nước bị chia cắt. Ông cũng cho biết đã trao đổi với các lực lượng vũ trang, cơ quan thực thi pháp luật, đặc vụ... và kêu gọi họ đẩy lùi các cuộc tấn công của kẻ thù một cách anh dũng.

"Chúng tôi sẽ bảo vệ người dân và đất nước trước mọi đe dọa, bao gồm sự phản bội nội bộ. Những gì chúng ta đang đối mặt có thể gọi chính xác là sự phản bội", Hãng tin TASS dẫn lời nhà lãnh đạo Nga.

Hiện chưa có nhiều phân tích cũng như thông tin chính xác về lý do ông Prigozhin có động thái quyết đoán như trên.

Một số ý kiến từ phương Tây đồ rằng những phát ngôn và hành động của ông trùm Wagner rất có thể đang phản ánh tham vọng chính trị cá nhân.

Trong phát biểu chiều 24-6, dù không đề cập đích danh ông Prigozhin, ông Putin cũng đã nhắc tới hai chữ "tham vọng".

Ông nói: "Tham vọng và lợi ích cá nhân không giới hạn đã dẫn tới hành động phản quốc và phản bội đất nước, nhân dân".

Trong bối cảnh Nga phải dồn tâm sức cho cuộc xung đột với Ukraine và bị phương Tây cô lập, căng thẳng từ vụ "phản quốc" này đang là thách thức lớn cho tương lai nước Nga.

Hiện tại, giới chức Nga cũng như lãnh đạo Chính thống giáo Nga đang kêu gọi sự đoàn kết. Trong khi đó lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov khẳng định lực lượng của ông đã sẵn sàng dẹp loạn Wagner, và có thể sử dụng các biện pháp cứng rắn nếu có thể. Trước đây ông Kadyrov cũng là đồng minh của ông Prigozhin, nhưng gần đây bắt đầu có những chỉ trích nhắm vào lãnh đạo Wagner.

Tối 24-6, trong phát biểu đầu tiên sau hàng loạt phản ứng của chính quyền, ông Prigozhin cho rằng tập đoàn lính đánh thuê Wagner là những người yêu nước và họ đang chiến đấu vì điều đó.