Nước mắt ở lễ tưởng niệm Gạc Ma

Mẹ Lê Thị Lan ngồi xe lăn, run run thắp nén hương cho con trai và 63 đồng đội hy sinh tại đảo Gạc Ma 36 năm trước.

Sáng 14/3, mẹ Lan, 82 tuổi ngồi xe lăn đến dự Lễ tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ hy sinh ở Gạc Ma do đồng đội Ban liên lạc Hội cựu chiến binh công binh Hải quân TP Đà Nẵng tổ chức. Cơn tai biến một năm trước khiến đôi chân mẹ bị liệt, nhưng trí nhớ còn minh mẫn.

Nghe các cựu chiến binh đọc lời tri ân con trai Nguyễn Hữu Lộc và đồng đội đã hy sinh anh dũng ngày 14/3/1988 ở bãi đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa, chủ quyền Việt Nam, mẹ Lan mắt đỏ hoe.

Mẹ Lê Thị Lan ngồi xe lăn đến dự lễ tưởng niệm, thắp hương cho con trai và đồng đội. Ảnh: Nguyễn Đông

Được các cựu chiến binh đẩy xe lăn lên thắp hương cho con và các liệt sĩ, mẹ chắp tay, nhìn thật lâu tấm bảng ghi danh như cố tìm tên con trai. "Mỗi ngày tôi đều tụng kinh, cầu nguyện cho con và đồng đội siêu thoát", mẹ nói.

Liệt sĩ Nguyễn Hữu Lộc là con trai duy nhất trong gia đình có ba chị em. Hồi còn đi học, anh thường đi bán kem, mò cua, bắt ốc phụ giúp gia đình. Thương mẹ làm công nhân môi trường vất vả, nhiều lần Lộc đi theo đẩy xe, mẹ Lan đuổi cũng không về. 19 tuổi, anh xin mẹ đi lính Hải quân.

"Tôi đồng ý cho Lộc đi liền, vì khi đó mẹ góa con côi. Chồng tôi mất sớm, nên muốn Lộc đi lính để trưởng thành và vững vàng hơn. Mà cứ nghĩ đi làm lính công binh, chỉ xây dựng đảo rồi về, nào ngờ con đi mãi không về, xương cốt cũng không biết còn hay mất", mẹ Lan bật khóc.

Mẹ Lê Thị Lan bật khóc khi nhắc đến con trai, liệt sĩ Nguyễn Hữu Lộc. Ảnh: Nguyễn Đông

Cùng đến thắp hương tại lễ tưởng niệm, mẹ Trần Thị Huệ, 82 tuổi, chậm rãi tâm sự với đồng đội của con trai - liệt sĩ Lê Thế. "Gặp được đồng đội, tôi đỡ nhớ con hơn. Giá như lúc con tôi và đồng đội hy sinh được đưa xác về, thì tuổi già của các cha mẹ cũng yên lòng hơn", mẹ Huệ nói.

Lê Thế là con trai cả trong gia đình có ba anh em. Dù thích đi lính, nhưng vì có tật nhỏ ở mắt trái, anh khám nghĩa vụ mấy lần đều không đậu. Thương con, mẹ Huệ đưa anh đi làm phẫu thuật và trúng lính khi 20 tuổi. Ngày lên đường đi Trường Sa, anh ôm vai mẹ bảo "nhất định con sẽ về".

Cha mẹ các liệt sĩ ở Đà Nẵng khi đó đều chung niềm tin "con đi lính công binh, không phải cầm súng ra trận nên sẽ về". Sau 36 năm, bảy liệt sĩ ở phường Hòa Cường (quận Hải Châu) và liệt sĩ Lê Thế ở phường An Hải (quận Sơn Trà) chỉ là nhân tượng trong những ngôi mộ gió đặt ở nghĩa trang liệt sĩ thành phố.

Mẹ Trần Thị Huệ cùng đồng đội thắp hương tưởng niệm 64 liệt sĩ Gạc Ma. Ảnh: Nguyễn Đông

Nỗi nhớ con của cha mẹ gói gém trong những kỷ vật. Năm 2017, khu tưởng niệm Gạc Ma ở Cam Ranh (Khánh Hòa) hoàn thành, các gia đình liệt sĩ đã tặng kỷ vật để trưng bày, hy vọng nhiều người biết đến câu chuyện của con mình, để "biết đâu sẽ có những cuộc tìm kiếm hài cốt dưới đáy biển". Song đến nay, nhiều cha mẹ đã không chờ được đến ngày đó.

Đại tá Hoàng Duy Lập, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn Công binh 83 (nay là Lữ đoàn 83), Trưởng ban Liên lạc Hội cựu chiến binh Công binh Hải quân TP Đà Nẵng, cho biết trong số 64 liệt sĩ hy sinh ở đảo Gạc Ma, đơn vị của ông có 26 cán bộ, chiến sĩ.

Ông Lập nhắc lại những người lính công binh khi đó nhận nhiệm vụ đi xây dựng các bãi đá Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao thuộc cụm đảo Sinh Tồn, không mang theo vũ khí hạng nặng, mỗi tàu chỉ trang bị vài khẩu AK. Nhưng lính Trung Quốc đã bắn chìm hai tàu, bắn cháy một tàu và sát hại 64 cán bộ, chiến sĩ.

Đại tá Hoàng Duy Lập cùng đồng đội tại Lễ tưởng niệm 64 liệt sĩ Gạc Ma, sáng 14/3. Ảnh: Nguyễn Đông

"Chúng tôi mong rằng 14/3 hàng năm là ngày để tưởng nhớ 64 cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh khi bảo vệ chủ quyền Trường Sa thiêng liêng của Tổ quốc", đại tá Lập nói.

Cũng sáng nay, Ban liên lạc cựu chiến binh Trường Sa giai đoạn 1984-1988 làm lễ dâng hương tưởng niệm 36 năm sự kiện Gạc Ma tại đình làng Nại Nam, quận Hải Châu. Trường ĐH Đông Á đã trao 10 suất quà, trị giá một triệu đồng mỗi suất, cho gia đình các liệt sĩ.

Hôm qua, Trường ĐH Duy Tân trao học bổng toàn phần 3 năm học còn lại, trị giá 120 triệu đồng, cho em Dương Thị Mỹ Linh, con gái cựu binh Dương Văn Dũng, người bị Trung Quốc bắt giữ trong hải chiến Gạc Ma. Năm 2017, ông Dũng qua đời vì bệnh ung thư, hưởng dương 51 tuổi.

Rạng sáng 14/3/1988, khi bộ đội Hải quân Việt Nam chuyển vật liệu lên bãi Gạc Ma, phía Trung Quốc đưa nhiều tàu chiến cùng binh lính đến tấn công, khiến 64 chiến sĩ Việt Nam hy sinh, 9 người bị bắt. Tàu HQ-604 và HQ-605 bị bắn chìm. Tàu HQ 505 bị bắn cháy đã lao hết tốc lực lên bãi, trở thành cột mốc sống bảo vệ chủ quyền Cô Lin.

Việt Nam giữ được Cô Lin, Len Đao. Gạc Ma bị Trung Quốc chiếm trái phép đến nay.