Ngư dân Quảng Ngãi thờ bộ xương cá Ông lớn nhất Việt Nam

Huyện Lý Sơn hiện có 13 lăng, miếu thờ cá Ông. Trong đó lăng Tân ở thôn Đông An Vĩnh đang thờ tự bộ xương cá Voi (hay còn gọi là cá Ông) lớn nhất Việt Nam, được tôn vinh là lăng Đồng Đình Đại Vương, vị thần có quyền lực nhất trên Biển Đông. Bộ xương cá Voi ở đây có niên đại khoảng 300 năm. Các lăng thờ cá Ông trên đảo là địa điểm tín ngưỡng, tâm linh, là nơi tổ chức các lễ hội văn hóa dân gian liên quan đến tục thờ cúng cá Ông, các lễ hội cầu ngư, đua thuyền gắn với nghi lễ tế cá Ông mang đậm sắc thái văn hóa biển.

Hai bộ xương cá Ông ở Lăng Tân, thôn Đông An Vĩnh là nơi gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tâm linh để phục vụ nghiên cứu và phát triển du lịch. Ảnh: Ngọc Viên

Ông Phạm Trai, ở xã An Vĩnh, nhiều năm quản lý lăng Tân chia sẻ: "Trong tâm thức của ngư dân, cá Ông chính là thần Nam Hải, vị thần sinh ra từ mảnh áo cà sa của Quan âm Bồ tát. Dù cá Ông được thờ cúng nhiều nơi, nhưng Lý Sơn là nơi có nhiều lăng cá Ông nhất".

Chia sẻ với phóng viên, ông Lê Văn Ninh - Phó Chủ tịch UBND huyện đảo Lý Sơn cho biết, hai bộ xương cá voi ở Lăng Tân lần lượt dài 22m và 28m, cao gần 4m. Mỗi bộ có 50 đốt xương sống, đường kính đốt sống trên 40cm; 28 xương sườn, mỗi xương sườn dài gần 10m; xương đầu dài 4m, xương ngà dài 4,7m. Lâu nay, các bộ xương đã được người dân trên đảo bảo quản và thờ cúng. Ngư dân quan niệm cá voi như vị thần thường xuyên giúp đỡ họ khi gặp khó khăn trên biển.

Cũng như lăng Tân ở Lý Sơn, trải qua bao phong ba bão tố và sự tàn phá của chiến tranh, lăng vạn Thanh Thủy, ở xã Bình Hải, huyện Bình Sơn vẫn sừng sững bên bờ biển trong xanh, giữ được nét cổ xưa hiếm có và những giá trị văn hóa đặc sắc. Lăng vạn Thanh Thủy còn được người dân địa phương gọi là lăng vạn Nước Ngọt, lăng Ông.

Lăng vạn Thanh Thủy có ý nghĩa rất lớn trong đời sống của người dân xã Bình Hải, huyện Bình Sơn. Ảnh: Ngọc Viên

Ông Lê Giỏi - chủ vạn nước ngọt Thanh Thủy cho biết, xã Bình Hải, địa phương có truyền thống làm nghề biển. Từ 200 năm trước, ông cha đã làm lễ cầu ngư, cầu mùa ở lăng vạn Thanh Thủy cùng với lễ hội đua thuyền nan. Hiện ở lăng vạn có hai quách đựng di cốt cá Ông (thần Nam Hải), cá Bà và được thờ cúng trang nghiêm. Nơi đây còn thờ các bậc tiền hiền đã khai cư, tạo dựng cơ nghiệp cho con cháu đời sau; những vong hồn không nơi thờ tự, hương khói, ngư dân gặp nạn trên biển..

Chia sẻ với phóng viên, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ - nguyên Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Quảng Ngãi cho biết, dọc ven biển Quảng Ngãi có nhiều lăng thờ cá Ông. Cá Ông thờ ở lăng vạn Thanh Thủy có kích cỡ lớn. Điều đặc biệt là, ngoài kiến trúc, không gian cổ xưa hiếm có thì các nghi thức lễ tế, hát bả trạo, múa gươm… vẫn còn giữ vẹn nguyên giá trị trong các dịp lễ cúng ở lăng vạn Thanh Thuỷ.