Ngõ nhỏ, phố nhỏ: Phải biết lo để sống an toàn

TP.HCM từng bước chỉnh trang, mở rộng hẻm

Tại TP.HCM cũng có những con hẻm nhỏ chằng chịt như khu Mả Lạng (quận 1), các con hẻm trên đường Tôn Đản, Đoàn Văn Bơ (quận 4). Đầu tháng 12-2023, có vụ cháy trong hẻm đường Lê Văn Sỹ (phường 1, quận Tân Bình) khiến hai người chết, do khu dân cư đông đúc, hẻm nhỏ và sâu, công tác cứu nạn gặp nhiều khó khăn.

Từ thực tế trên, TP.HCM đã có một số giải pháp "xóa" khu dân cư lụp xụp, mở rộng các con hẻm. Chẳng hạn đã có dự án xóa bỏ các khu dân cư lụp xụp cho khu Mả Lạng nhưng do nhiều vướng mắc về pháp lý đến nay dự án chưa thành hình.

Giải pháp vận động người dân hiến đất mở rộng hẻm, triển khai từ năm 2000 đến nay đạt được một số kết quả nhất định. Riêng tại quận 7 giai đoạn 2020 - 2025 đã thực hiện nâng cấp, mở rộng 50 tuyến hẻm đạt độ rộng 4m trở lên, hoàn thành nâng cấp 99 hẻm theo hiện trạng có độ rộng từ 2,5 - 3,5m, tổng kinh phí khoảng 60,52 tỉ đồng. Còn tại quận 3 từ năm 2015 - 2020 đã thực hiện vận động nhân dân hiến đất mở rộng 37 hẻm.

Từ năm 2000 đến nay, có hơn 168.000 hộ dân ở TP.HCM đã hiến khoảng 5,3 triệu m2 đất, tương đương hơn 10.000 tỉ đồng, để mở rộng 5.230 đường và hẻm.

Dự luật thủ đô mở ra cơ chế giải quyết các khu dân cư đông

* Đại biểu Trương Xuân Cừ (Hà Nội):

Giải quyết bất cập quy hoạch

Các yếu tố lịch sử, bất cập trong quá trình quy hoạch đã để lại những hậu quả rất đáng tiếc và khôn lường vừa qua. Vì thế, Luật Thủ đô sửa đổi và quy hoạch thủ đô phải hướng tới giải quyết những vấn đề bức xúc hiện nay, không chỉ xanh - sạch - đẹp mà quan trọng nhất phải khoa học, hiện đại; chỉnh trang lại các khu dân cư, phố cổ; đảm bảo trật tự, an toàn, giao thông, nhất là PCCC...

Tuy vậy để giải quyết những tồn tại trong quy hoạch ở Hà Nội không thể trong một sớm một chiều và còn cần nguồn lực rất lớn.

Do vậy, trong Luật Thủ đô sửa đổi chỉ nên đưa ra các quy định chung, định hướng trong việc tiến tới sẽ quy hoạch lại đô thị, giãn dân, cải tạo các khu dân cư cũ, đường phố đảm bảo quy hoạch, an toàn PCCC văn minh - hiện đại... Còn đưa các quy định chi tiết sẽ rất khó, không khả thi.

Liên quan đề xuất cấm loại hình nhà ở cho thuê kết hợp với kinh doanh ở các ngõ nhỏ, không đảm bảo PCCC... sẽ không dễ để thực hiện vì còn liên quan đến vấn đề mưu sinh, nhu cầu của người dân.

Do vậy, trước mắt cần tổng rà soát lại rồi có biện pháp xử lý cụ thể như yêu cầu người dân, chủ trọ khắc phục các bất cập về PCCC, trang bị các thiết bị như thang dây, mặt nạ, bình chữa cháy...; tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức về PCCC. Về lâu dài có thể nghiên cứu theo hướng cấm người dân không được vừa cho thuê trọ vừa kinh doanh các mặt hàng dễ cháy nổ, có nguy cơ mất an toàn cao.

* Đại biểu Trịnh Xuân An (ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh):

Cần quy định rõ việc quản lý loại hình nhà trọ trong Luật PCCC

Hiện nay vấn đề nhà ở, nhà kinh doanh kết hợp cho thuê trọ trong các ngõ nhỏ không chỉ có tại Hà Nội mà nhiều thành phố khác cũng có. Do vậy, không cần thiết bổ sung các quy định quản lý nhà ở ngõ nhỏ, nhà kinh doanh kết hợp cho thuê trọ ở ngõ nhỏ vào dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi để đảm bảo PCCC.

Hiện nay Quốc hội đang chuẩn bị xem xét, cho ý kiến vào dự án Luật PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Nên nội dung quản lý các loại hình nhà trên cần được bổ sung thành một khoản vào dự luật này để đảm bảo việc thực thi, đảm bảo PCCC trên cả nước chứ không riêng Hà Nội.

* Đại biểu Phạm Văn Thịnh (ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội):

Dán cảnh báo với các nhà trọ có nguy cơ cháy nổ cao

Dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi đã mở ra cơ chế để giải quyết các khu vực dân cư đông, không đảm bảo khoảng cách an toàn về PCCC. Với những trường hợp như vậy sẽ cho phép chỉnh trang đô thị, thậm chí có trường hợp phải cưỡng chế. Tuy nhiên, việc thực hiện sẽ cần có thời gian, nguồn lực và trong quá trình làm luật, thực hiện cũng cần rất thận trọng, từng bước, đảm bảo quyền lợi của người dân.

Bên cạnh đó với từng loại hình nhà ở đã có các quy định về PCCC nên quan trọng nhất vẫn là việc phải quản lý, kiểm tra và phát huy vai trò của người dân tham gia giám sát thường xuyên. Đặc biệt, với các loại hình nhà ở cho thuê trọ hay cho thuê trọ kết hợp với kinh doanh, cần kiểm tra, phân loại và có biện pháp giống như dán nhãn ở cổng, tường như nhà có rủi ro cao về PCCC.

Đồng thời yêu cầu các chủ hộ này phải thực hiện các biện pháp như tháo "chuồng cọp", lắp các phương tiện PCCC như thang dây, mặt nạ phòng độc... Với những khu vực có đông người dân sinh sống, nguy cơ cao nên tổ chức diễn tập và yêu cầu tất cả người dân tham gia để được trang bị kiến thức về PCCC, thoát hiểm. Khi người dân được nâng cao ý thức cảnh giác, thường xuyên sẽ giúp PCCC đạt hiệu quả tốt.

Ngoài ra, việc đề xuất cấm kinh doanh nhà trọ kết hợp với kinh doanh trước mắt sẽ khó khả thi khi chúng ta chưa chuẩn bị được các điều kiện về nhà ở cho người dân. Do vậy, Nhà nước nên xem xét dành ra một khoản tiền để hỗ trợ các chủ hộ này vay thông qua ngân hàng với lãi suất thấp để khắc phục, sửa chữa, mở rộng, cải tạo lại các khu nhà ở nhằm đảm bảo PCCC.

Bắc Kinh quyết tâm dẹp ngõ nhỏ, trọ đông ra sao?

Theo trang Nippon, ngày 18-11-2017 một đám cháy lớn đã bùng lên tại một tòa nhà "3 trong 1" gồm nhà xưởng, nhà kho và nhà dân ở Đại Hưng - một quận ngoại thành của thủ đô Bắc Kinh. Khu vực nhà dân, vốn được thiết kế cho các gia đình nhỏ, đã bị cải tạo trái phép thành nhà trọ cho 10 - 20 người. Dù đã có mặt khẩn cấp, lực lượng cứu hỏa vẫn gặp khó trong việc tiếp cận hiện trường vì tòa nhà nằm trong khu vực chi chít những cơ sở xây dựng trái phép khác. Hậu quả là vụ cháy khiến 19 người chết và 8 người bị thương, hầu hết là lao động nhập cư từ các tỉnh thành khác.

Trước đó, chính quyền thành phố Bắc Kinh đã tính đến chuyện loại bỏ các chengzhongcun - cách gọi những tòa nhà xập xệ, đông người ở, nằm trong những khu vực khó tiếp cận, không đảm bảo an toàn PCCC từ vài tháng trước đó. Vụ cháy nói trên đã thôi thúc các lãnh đạo thành phố đẩy nhanh quá trình thực hiện.

Không lâu sau, chính quyền thành phố triển khai chiến dịch loại bỏ triệt để các chengzhongcun kéo dài 40 ngày. Chiến dịch được phát động bởi Ủy ban An toàn lao động Bắc Kinh - cơ quan liên sở phụ trách việc điều phối thi hành các quy định an toàn lao động. Trên mạng xã hội Trung Quốc khi đó bắt đầu nổi lên các đoạn clip ông Wang Xianyong, khi đó là bí thư Quận ủy Phong Đài (tiếp giáp quận Đại Hưng), say mê chỉ đạo việc xử lý các kiến trúc "3 trong 1" theo phương châm "kiểm tra, dọn dẹp, nâng cấp hoặc dỡ bỏ".

Tạp chí Medium cho biết trong những ngày sau vụ cháy, lực lượng chức năng đã yêu cầu từng hộ dân sống tại những kiến trúc này nhanh chóng rời khỏi đây trong tối đa 7 ngày. Một số trường hợp cá biệt chỉ được cho 2 ngày để dọn đi. Các hàng quán xung quanh cũng được lệnh dẹp bỏ. Sau đó, đơn vị tháo dỡ đã đến phá bỏ các tòa nhà xây trái phép.

Chiến dịch này được cho là khá hiệu quả khi loại bỏ một lượng lớn tòa nhà không đạt tiêu chuẩn an toàn ở thủ đô Bắc Kinh. Tuy nhiên, việc triển khai chiến dịch quá nhanh chóng, triệt để cũng gây nên không ít lo ngại khi nhiều người dân phải dọn ra khó tìm được chỗ ở mới, bất chấp thời tiết đã vào đông. Medium khẳng định chỉ vài ngày sau khi triển khai, chiến dịch trên đã đẩy hơn 100.000 người vào cảnh "màn trời chiếu đất".