Ngày Dân số thế giới (11/7): Nỗi lo 'cơn bão' già hóa dân số

08:00 11/07/2024

Già hóa dân số đang là một trong những vấn đề trọng tâm của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Ngày Dân số thế giới (11/7): Nỗi lo 'cơn bão' già hóa dân số
Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. (Ảnh minh họa: Công thương)

Ở Việt Nam, đối tượng người cao tuổi luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm đặc biệt; được tạo điều kiện để phát huy vai trò, kinh nghiệm trong công cuộc phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Nằm trong nhóm 15 nước đông dân nhất thế giới, nước ta có lợi thế lao động dồi dào nhưng cũng đang phải đối mặt với tình trạng dân số già hóa nhanh. Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), mất hàng trăm nghìn năm, dân số thế giới mới cán mốc một tỷ. Nhưng chỉ trong khoảng 200 năm, con số này tăng thêm 7 lần. Cơ quan này dự báo, dân số sẽ đạt 8,5 tỷ vào năm 2030, 9,7 tỷ năm 2050 và đạt đỉnh vào năm 2080 với 10,4 tỷ.

Trong xu hướng đó, dân số Việt Nam tăng hơn gấp đôi sau 48 năm đất nước thống nhất, từ 47 lên 100 triệu. Thế kỷ trước, tỷ lệ tăng dân số hàng năm của Việt Nam luôn cao hơn mức bình quân thế giới. Tuy nhiên, xu hướng này đảo ngược từ đầu những năm 2000, sau một thập niên chính sách kế hoạch hóa gia đình được quyết liệt thực thi. Tỷ lệ sinh đi xuống và dân số đang già đi nhanh chóng.

Theo UNFPA, Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên chiếm gần 12% tổng dân số vào năm 2019 và đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 25%. Đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”.

Không riêng gì Việt Nam, ở châu Á nói chung, tỷ lệ người già đang gia tăng nhanh chóng, trong khi tỷ lệ sinh giảm ở nhiều nước. Do đó, nhiều quốc gia đang phải “căng mình” xử lý những hệ lụy do tác động của quá trình giá hóa dân số. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người cao tuổi là người từ 70 tuổi trở lên. Một số nước (Đức, Mỹ…) quy định người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên; Việt Nam quy định người cao tuổi từ đủ 60 tuổi trở lên.

UNFPA cho rằng, một nước sẽ bước vào giai đoạn “bắt đầu già” khi dân số cao tuổi chiếm 10% tổng số dân và giai đoạn “già” khi người cao tuổi chiếm 20% tổng số dân. Đến 2050, có 64 quốc gia siêu già. Trung bình mỗi năm có 58 triệu người tròn 60 tuổi, mỗi giây có hai người đến 60 tuổi.

Mỗi quốc gia đều có mức độ và tốc độ già hóa dân số khác nhau. Thực tế, gia tăng tỷ lệ người già trong dân số sẽ gây áp lực lên các hoạt động, bởi chính quyền các quốc gia phải chi trả lượng lương hưu lớn và trong thời gian dài hơn. Như vậy, già hóa dân số buộc các nước phải có kế hoạch, giải pháp tháo gỡ toàn diện, bảo đảm ổn định, đáp ứng yêu cầu về sức khỏe cộng đồng cũng như phát triển bền vững.

Có thể nói, già hóa dân số đang là một trong những vấn đề trọng tâm của các quốc gia trên thế giới. Nâng cao chất lượng đời sống và gia tăng tuổi thọ trung bình là thành tựu của quá trình phát triển. Tuy nhiên, cùng với gia tăng tuổi thọ trong bối cảnh mức sinh thay thế không được duy trì bền vững thì xu thế già hóa dân số nhanh là một tất yếu.

Trong lời tựa của Báo cáo “Già hóa trong thế kỷ 21: Thành tựu và thách thức” của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), nguyên Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon từng nói: “Ảnh hưởng về kinh tế và xã hội của hiện tượng già hóa dân số có ý nghĩa vô cùng quan trọng, không chỉ tác động tới cá nhân người cao tuổi và gia đình họ, mà còn có tác động rộng hơn tới toàn xã hội và cộng đồng toàn cầu theo những cách thức chưa từng có”.

Tuy nhiên, Báo cáo cũng cho rằng, quá trình biến đổi nhân khẩu học không ngừng đem lại cơ hội, cũng như dân số già hóa với sức khỏe, an sinh và năng động cả về kinh tế và xã hội vẫn có thể có những đóng góp không ngừng cho xã hội. Mặc dù già hóa dân số tạo ra những thách thức lớn về mặt xã hội, kinh tế và văn hóa nhưng cũng mang đến nhiều cơ hội. Vấn đề là cách thức mà chúng ta lựa chọn để giải quyết các thách thức, cũng như tận dụng tối đa các cơ hội mà dân số già hóa nhanh chóng mang lại.

Già hóa dân số là vấn đề mang tính toàn cầu, đã và đang trở thành thách thức không nhỏ, có tác động mạnh mẽ đến tình hình ổn định, phát triển kinh tế - xã hội tại nhiều quốc gia trên thế giới. Trước thực tế nêu trên, nhiều chuyên gia cho rằng, để chuẩn bị và xử lý những vấn đề liên quan đến quá trình già hóa dân số, Việt Nam cần chú trọng nghiên cứu, xây dựng kế hoạch, giải pháp.

Cụ thể, thực hiện hiệu quả chủ trương, chính sách nhằm hiện thực hóa mục tiêu bảo đảm quyền được thụ hưởng sự chăm sóc đời sống vật chất, tinh thần và nâng cao tuổi thọ đối với người cao tuổi. Đồng thời, tích cực học tập kinh nghiệm từ các nước trên thế giới trong đối mặt, xử lý các vấn đề liên quan đến quá trình già hóa dân số.

Chính phủ cần chỉ đạo xây dựng các chính sách và chương trình ứng phó với vấn đề già hóa dân số, với trọng tâm là áp dụng cách tiếp cận theo vòng đời vào vấn đề già hóa dân số và coi người cao tuổi là nguồn lực, trên cơ sở tôn trọng quyền chứ không phải là gánh nặng trong quá trình phát triển bền vững.

Việt Nam là nước đi sau và có tốc độ nhanh hơn trong quá trình già hóa, diễn biến phức tạp. Do đó, việc nhận diện, nghiên cứu nguyên nhân, tác động, đồng thời tiếp thu, học hỏi kinh nghiệm từ những nước đi trước nhằm xây dựng kế hoạch, giải pháp phù hợp, toàn diện để có sự chuẩn bị, đối phó với nguy cơ già hóa dân số là cần thiết.

Như vậy, trước bối cảnh già hóa dân số và cuộc CMCN 4.0, đòi hỏi Việt Nam kịp thời hoàn thiện chính sách, pháp luật để cụ thể hóa chủ trương Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, phát huy tối đa trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, học tập của người cao tuổi trong xã hội, cộng đồng và gia đình...

Theo Tổng cục Thống kê, Việt Nam đã cán mốc 100 triệu dân vào tháng 4/2023. Việt Nam nằm trong top 15 nước đông dân nhất, xếp hạng 41 về mật độ dân số, và đứng thứ 121 về thu nhập bình quân đầu người mỗi năm với 4.010 USD.

2023 cũng là thời điểm đất nước đi qua một nửa thời kỳ dân số vàng - bắt đầu từ năm 2007 và dự kiến kết thúc vào 2039. Dù dân số tăng nhưng sự phát triển cả về số lượng và chất lượng không đồng đều giữa 63 tỉnh, thành. Mức sinh giữa các vùng miền chênh lệch đáng kể.

Có thể bạn quan tâm
Tên trộm thương hại để lại tiền khi thấy chủ nhà quá nghèo

Tên trộm thương hại để lại tiền khi thấy chủ nhà quá nghèo

08:00 05/08/2024

Vụ đột nhập hài hước vừa xảy ra tại bang Telangana, miền Nam Ấn Độ. Một tên trộm phá cửa, đột nhập một nhà trọ. Sau khi phát hiện không có gì đáng giá để lấy, hắn nhìn vào camera giám sát với vẻ thất vọng và bực tức, như thể đang trách móc chủ nhà quá nghèo. Cuối cùng, hắn để lại 20 rupee (khoảng 6000 đồng) trước khi rời đi. Theo truyền thông địa phương, hình ảnh từ camera cho thấy tên trộm đeo mặt nạ dùng gậy phá khóa cửa sau để đột nhập nhà...

Hải Phòng: Cháy kho tạm Bệnh viện Việt Tiệp lúc rạng sáng

Hải Phòng: Cháy kho tạm Bệnh viện Việt Tiệp lúc rạng sáng

15:00 02/04/2023

Sáng 2.4, Công an TP.Hải Phòng thông tin về vụ cháy khu vực kho tạm thuộc Bệnh viện hữu nghị Việt - Tiệp.

Lào Cai có tân Giám đốc Sở Xây dựng

Lào Cai có tân Giám đốc Sở Xây dựng

11:20 12/03/2024

Ông Phí Công Hoan, Bí thư Huyện ủy huyện Văn Bàn được điều động, bổ nhiệm chức vụ Giám đốc Sở Xây dựng trong lễ công bố quyết định sáng 12/3.

Luật sư: Nhà thầu Trung Quốc bất ngờ khi 'vướng vào' vụ án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi

Luật sư: Nhà thầu Trung Quốc bất ngờ khi 'vướng vào' vụ án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi

06:10 22/10/2023

Luật sư bảo vệ cho hai nhà thầu Giang Tô và Sơn Đông (Trung Quốc) cho biết thân chủ 'vô cùng bất ngờ' khi là bị đơn dân sự tại vụ án giai đoạn 2 cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi.

Trộm gần 500 con vịt gọi xe tải chở về nhà cất giấu

Trộm gần 500 con vịt gọi xe tải chở về nhà cất giấu

11:00 22/05/2023

An Giang – Sau khi trộm cắp hàng trăm con vịt, người đàn ông ở thị xã Tân Châu đã gọi xe tải chở về nhà cất giấu.

Phòng khám Đa khoa Đinh Tiên Hoàng: Địa chỉ khám chữa bệnh uy tín cho mọi nhà

Phòng khám Đa khoa Đinh Tiên Hoàng: Địa chỉ khám chữa bệnh uy tín cho mọi nhà

05:50 03/07/2023

Khám chữa bệnh với dịch vụ y tế tốt, đội ngũ y bác sĩ giỏi là nhu cầu của hầu hết người bệnh trong xã hội hiện đại. Nhằm tạo môi trường thăm khám tốt trên mọi mặt, Phòng khám Đa khoa Đinh Tiên Hoàng ra đời, đáp ứng nhu cầu của người dân tại TP.HCM và các tỉnh thành lân cận.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đến Argentina, bắt đầu chuyến thăm chính thức

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đến Argentina, bắt đầu chuyến thăm chính thức

07:30 24/04/2023

Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đến Argentina diễn ra vào thời điểm hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ.

Xe buýt bốc cháy ngùn ngụt khi đang lên dốc Vành đai 3

Xe buýt bốc cháy ngùn ngụt khi đang lên dốc Vành đai 3

15:50 23/06/2023

Hà Nội - Xe buýt đang di chuyển trên đường dẫn Vành đai 3 trên cao thì bốc cháy ngùn ngụt.

Xe tải chở máy xúc lao xuống vực, 2 người thương vong

Xe tải chở máy xúc lao xuống vực, 2 người thương vong

22:30 15/06/2024

Đang di chuyển khu vực đèo dốc thuộc địa phận xã Đồng Tân, huyện Mai Châu (Hòa Bình), xe ô tô tải chở theo máy xúc trên thùng bất ngờ mất lái, lao xuống vực khiến 1 người tử vong, 1 người bị thương.

Co loi xay ra
Co loi xay ra
Ago Mom cải thiện khả năng thụ thai, tình trạng hiếm muộn ở phụ nữ
Ago Dad hỗ trợ sức khỏe sinh sản nam giới bổ sung dưỡng chất cần thiết, tăng cường sức khỏe, bổ thận và ích tinh cho nam giới