Nên tính phí bảo hiểm theo điểm bằng lái

Cần tính toán nâng phí bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với người chạy ẩu, vi phạm an toàn giao thông.

Cảnh sát giao thông đang xử lý một vụ tai nạn giữa xe tải và ô tô con trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai - Ảnh: B.L

Nhiều chuyên gia đã đề xuất như vậy khi việc tính điểm bằng lái được áp dụng từ ngày 1-1-2025, thời điểm mà Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực.

Theo luật này, mỗi tài xế có 12 điểm/năm trong giấy phép lái xe. Chạy ẩu, vi phạm… sẽ bị trừ điểm. Nếu hết điểm, tài xế sẽ không được lái xe trong một thời gian nhất định và phải thi lại.

Bảo hiểm người lái, tính phí theo xe

Trao đổi với chúng tôi, một chuyên gia bảo hiểm cho biết tại nhiều quốc gia phát triển, đặc biệt các nước Âu - Mỹ, điểm trên bằng lái của tài xế là căn cứ quan trọng để tính phí bảo hiểm, tức là người có điểm vi phạm cao sẽ chịu phí bảo hiểm cao hơn, nhằm tạo sự công bằng giữa người lái xe cẩn thận và người thường xuyên phóng nhanh vượt ẩu.

Trong khi tại Việt Nam, khi mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự (TNDS) cho chủ xe cơ giới, chỉ cần đưa ra cà vẹt xe.

"Bảo hiểm của tài xế nhưng lại bán dựa vào chiếc xe (số chỗ, độ cũ mới…), chứ không dựa vào người lái. Trong khi chuyện phóng nhanh vượt ẩu, vi phạm giao thông là do người điều khiển, chưa kể tài xế nay đi xe này mai đi xe khác", vị này nói.

Theo ông Trần Nguyên Đán, thành viên Hội Luật gia Việt Nam, cùng với việc tính điểm bằng lái xe được áp dụng khi Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực, cần lấy điểm trên bằng lái xe của tài xế để làm cơ sở tính phí bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới nhằm tạo sự công bằng giữa người lái xe cẩn thận và người lái ẩu, giảm thiểu các rủi ro trên đường.

"Khi một người có điểm giao thông thấp, xác suất gây tai nạn sẽ cao hơn, khả năng bồi thường tăng, nên mức phí bảo hiểm cao là hợp lý.

Ngược lại, những người điều khiển xe cẩn thận và an toàn, giữ tốt điểm trong bằng lái xe, không hoặc ít có yêu cầu bồi thường, tức điểm tín nhiệm tốt trong mắt nhà bảo hiểm, cần được giảm phí hoặc nâng mức bảo vệ", ông Đán nói.

Cũng theo ông Đán, cần kết nối dữ liệu giữa Bộ Tài chính và cơ quan công an để tạo sự rõ ràng và đồng bộ về mức phí. Điều này cũng hạn chế trường hợp tài xế lái xe ẩu, gây tai nạn nhiều lần sẽ thăm dò giá của nhiều công ty bảo hiểm khác nhau để mua bảo hiểm với giá rẻ hơn và tiếp tục vi phạm.

Nếu tính phí bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới dựa vào điểm trên bằng lái xe, cần đưa ra mức phí chênh lệch lớn, phân hóa mạnh, tạo khoảng cách rõ rệt để người lái xe cẩn thận được khuyến khích, người phóng nhanh vượt ẩu biết e sợ và sửa đổi hành vi.

"Tại nhiều quốc gia Âu - Mỹ, mức chênh lệch phí bảo hiểm này rất cao nhưng không áp dụng suốt đời mà tạo cơ hội để tài xế "gỡ" điểm", ông Đán cho biết.

Các tài xế thường xuyên gây tai nạn do phóng nhanh, chạy ẩu… phải mua phí bảo hiểm cao hơn - Ảnh: D.X

Chỉ mới khuyến khích, chưa thể áp dụng?

Theo các chuyên gia bảo hiểm, nghị định 67 có hiệu lực gần một năm nay, trong đó quy định mức tăng/giảm tối đa 15% phí bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới dựa trên lịch sử bồi thường bảo hiểm của từng xe, lịch sử gây tai nạn của chủ xe.

Dù không "cào bằng" như trước nhưng phạm vi còn hẹp và mức chênh lệch từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng nên chưa mang tính răn đe cao.

Đại diện một công ty bảo hiểm phi nhân thọ lớn ủng hộ cơ chế tính phí bảo hiểm dựa trên điểm của bằng lái xe nhưng thừa nhận khó đơn vị nào làm được theo cơ chế hiện tại.

"Nếu muốn áp dụng cơ chế này, phải thay đổi cả quy trình" - vị này nói nhưng cho biết nhiều công ty bảo hiểm cũng tung ra các chính sách, áp dụng công nghệ để khuyến khích khách hàng lái xe an toàn.

Chẳng hạn, Bảo hiểm Bảo Việt đã phát triển ứng dụng công nghệ theo dõi hành vi tài xế, chấm điểm sau mỗi chuyến xe dựa vào 5 tiêu chí - gồm tốc độ ổn định, độ rung lắc của xe khi di chuyển, thời điểm lái trong ngày, độ dài chuyến đi và tần suất sử dụng điện thoại trong suốt hành trình.

"Qua đó, khách hàng có thể nhận được các mức thưởng khác nhau, ưu đãi lên đến 20% phí bảo hiểm năm. Hoàn tiền ngay trong 30 ngày kể từ lúc kết thúc hợp đồng bảo hiểm vật chất ô tô" - vị này nói và cho biết nhiều hãng xe nổi tiếng như Tesla, BMW, Mercedes-Benz… cũng tích hợp phần mềm tương tự trong các dòng xe cao cấp nhằm góp phần giảm số vụ tai nạn giao thông liên quan đến các vi phạm tốc độ, lạng lách đánh võng…

Bảo hiểm BIC cũng dành ưu đãi giảm ngay 15% phí tái tục bảo hiểm TNDS xe ô tô khi khách hàng không có tổn thất trong một năm gần nhất trước thời điểm tái tục.

Bảo hiểm số OPES tặng điểm thưởng, quy đổi tương đương từ 5 - 15% phí bảo hiểm bình quân/tháng, dựa trên hành vi lái xe an toàn, sau khi khách hàng mua bảo hiểm vật chất xe ô tô và áp dụng công nghệ để đánh giá.

Tuy nhiên, theo chị Lê Thị Thuý Vy (42 tuổi, TP.HCM), các công ty bảo hiểm cũng phải tích cực hỗ trợ khách hàng bởi mua bảo hiểm với phí thấp hay cao gì cũng là tiền.

"Khi có sự cố xảy ra, công ty không được gây khó dễ, phải giải quyết bồi thường một cách nhanh chóng để khách hàng còn có niềm tin chứ đừng để khách mua bảo hiểm chỉ nhằm đối phó với cảnh sát giao thông", chị Vy nói.

Người dân được tư vấn bảo hiểm xe máy trên đường Võ Nguyên Giáp, TP Thủ Đức (TP.HCM) - Ảnh: QUANG ĐỊNH