NATO bối rối vì Wagner và Belarus

NATO tuyên bố sẵn sàng tăng cường phòng thủ trước các mối đe dọa từ "Matxcơva hoặc Minsk" và tăng cường quân sự ở phía đông.

Hình ảnh vệ tinh ngày 30-6 cho thấy các cơ sở mới được thiết lập tại một căn cứ quân sự ở Tsel, vùng Mogilev, Belarus. Hãng tin AP cho rằng đây là căn cứ mới của Wagner - Ảnh: REUTERS

Ngày 2-7, các quan chức Ukraine khẳng định Nga đã thực hiện một cuộc không kích trong đêm nhằm vào thủ đô Kiev, sử dụng ba tên lửa cùng tám chiếc máy bay không người lái (drone) Shahed.

Đó là cuộc tấn công đầu tiên của Nga vào Kiev trở lại sau 12 ngày im ắng, trong đó có sự kiện Tập đoàn lính đánh thuê Wagner kéo quân vào lãnh thổ Nga.

Mối lo Belarus

Suốt thời gian qua, tin tức về mặt trận phía đông bắc Ukraine đã nhường chỗ cho điểm nóng ở đông nam. Tuy nhiên, sự chú ý đang dồn về Kiev sau khi ông chủ công ty lính đánh thuê Wagner, Yevgeny Prigozhin, được cho đã đến Belarus - quốc gia đồng minh với Nga và tiếp giáp với Ukraine ở phía bắc.

Prigozhin đã nổi lên như một trong những nhân vật nổi bật nhất "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga ở Ukraine. Ông ta công khai bất mãn với các lãnh đạo quân sự Nga, tổ chức "tuần hành vì công lý" tiến về Matxcơva.

Dù sự hiện diện của Prigozhin tại Belarus mang tính miễn cưỡng, điều này vẫn khiến Ukraine và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) không khỏi lo lắng.

Hôm 1-7, AP là hãng tin tiếp theo đặt dấu hỏi về việc liệu lính Wagner sẽ tập hợp tại Belarus hay không. Các hình ảnh vệ tinh cho thấy hàng chục lều trại được dựng lên trong vòng hai tuần qua tại một căn cứ quân sự cũ gần Asipovichi (Belarus).

Thị trấn này cách biên giới Ukraine khoảng 230km.

Báo chí phương Tây đồn đoán Belarus có thể đang chuẩn bị cho lính Wagner đóng quân, trong khi phía Belarus và Nga đều chưa lên tiếng.

Hôm 30-6 Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chỉ đạo các tướng lĩnh tăng cường an ninh ở biên giới phía bắc giáp Belarus.

Trong khi đó phát biểu ngày 1-7, người phát ngôn lực lượng ở biên giới Ukraine nhận định số lính Wagner có thể triển khai tại Belarus là 8.000 người, đồng thời cho biết Ukraine sẽ tăng cường an ninh trên 1.084km biên giới với nước láng giềng này.

Tuần trước Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nhận định rằng còn quá sớm để đánh giá tác động từ việc trùm Wagner Prigozhin tới Belarus hoặc việc ông này mang theo lực lượng về Belarus.

Tuy nhiên ông tuyên bố sẵn sàng tăng cường phòng thủ trước các mối đe dọa từ "Matxcơva hoặc Minsk (thủ đô Belarus)" và tăng cường hiện diện quân sự ở phía đông.

Ông Stoltenberg cũng nói NATO sẽ nhất trí tăng cường phòng thủ tại cuộc họp quan trọng nhất trong năm của tổ chức này, sẽ diễn ra ngày 11-7 tại Vilnius của Lithuania.

Hiện nay các nước láng giềng với Belarus như Lithuania và Ba Lan đều lo ngại về khả năng Wagner tái hợp ở Belarus.

Phương Tây cẩn trọng

Vào hôm 24-6, cao điểm vụ đoàn quân Wagner nổi loạn bên trong nước Nga, tờ Wall Street Journal dẫn lời các nguồn tin nói Bộ Ngoại giao Mỹ đã quyết định hoãn kế hoạch trừng phạt doanh nghiệp của Wagner tại châu Phi.

Lý do chỉ nằm ở chỗ các quan chức Mỹ không muốn tạo hình ảnh "đứng về phe" Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Chi tiết nhỏ này lại phản ánh sự bối rối của phương Tây đối với vụ Wagner. Một mặt, quan chức và các nhà phân tích phương Tây cho rằng vụ Wagner đang làm suy yếu vị thế của ông Putin. Mặt khác, ngày càng nhiều sự tập trung đổ dồn về khả năng Wagner tái hợp và tấn công Ukraine từ Belarus.

Trên Đài Al-Jazeera, một bài phân tích hôm 28-6 cũng nói ngược lại rằng vụ Wagner càng khiến người Nga ủng hộ ông Putin, mặc dù vẫn cho rằng sự kiện trên làm lộ ra nhiều điểm yếu của Nga.

Cho tới nay, các phát biểu từ cả Ukraine lẫn NATO đều mạnh mẽ nhưng kèm theo lưu ý rằng họ chưa nhìn thấy khả năng Belarus sẽ tấn công. Tuy nhiên, họ cho biết sẽ tiếp tục theo dõi tình hình trong bối cảnh thông tin khá nhiễu loạn.

Mới đây Hãng thông tấn TASS của Nga dẫn lời Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko cho biết các chỉ huy của Wagner sở hữu kinh nghiệm chiến trường vô giá và có thể chia sẻ với lính Belarus.

Một nhà phân tích quân sự bình luận trên Sky News của Anh rằng ông Lukashenko cũng hành động cẩn trọng, vì Prigozhin có thể là một "tài sản hữu ích" của ông Putin khi cần, thậm chí không loại trừ khả năng quay về với Matxcơva.

Ý kiến này có ý mô tả mối quan hệ giữa Nga và Belarus một cách tiêu cực, nhưng một phần trong đó lại giống một số thuyết âm mưu trên mạng xã hội: liệu Wagner và Nga có đang "diễn" để phối hợp cùng Belarus ở phía bắc Ukraine hay không.

Vì vậy vụ Wagner đang để lại nhiều câu hỏi hơn câu trả lời.