Nạn nhân mua bán người là nam giới tăng, thêm thủ đoạn vô nhân đạo

Sáng 8-5, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã tổ chức phiên giải trình việc chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người.

Bà Mai Thị Phương Hoa - Ảnh: GIA HÂN

Mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tinh vi các tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát

Trình bày báo cáo tóm tắt, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa cho biết theo báo cáo của Bộ Công an trong kỳ báo cáo, cả nước phát hiện 440 vụ với 876 đối tượng vi phạm và 1.240 nạn nhân bị mua bán, nghi bị mua bán.

Mua bán người ở trong nước và mua bán nam giới có xu hướng tăng lên. Cạnh đó, đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá.

Ở một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tinh vi các tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát. Ngoài ra, Việt Nam không những là nơi xuất phát tội phạm nguồn mà còn là địa bàn trung chuyển mua bán người từ một số nước trong khu vực đi nước thứ ba.

Cũng theo bà Hoa, thời gian qua, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm mua bán người diễn ra phức tạp, ngày càng nghiêm trọng và có xu hướng gia tăng với tính chất, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt, mang tính vô nhân đạo....

Xuất hiện nhiều đường dây phạm tội mua bán người với các thủ đoạn "việc nhẹ, lương cao", tổ chức cho nạn nhân vượt biên để ép buộc làm việc bất hợp pháp trên nước bạn, muốn về nước phải trả một khoản tiền chuộc lớn.

Hay lợi dụng thủ tục đơn giản trong việc kết hôn với người nước ngoài, cho nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài, du lịch, thăm thân... để tổ chức cho nạn nhân ra nước ngoài, sau đó thu giữ giấy tờ, bán sang tay nhiều chủ để cưỡng bức lao động, cưỡng bức mại dâm...

Ngoài ra, còn lợi dụng quy định về hiến ghép tạng, các đối tượng tìm gặp các nạn nhân khó khăn về kinh tế có nhu cầu bán nội tạng, thương lượng mua với giá rẻ, làm giả giấy tờ, sau đó bán cho người bệnh với giá cao.

Về nguyên nhân, theo bà Hoa bên cạnh các nguyên nhân khách quan thì còn có một số nguyên nhân chủ quan như công tác quản lý nhà nước, xã hội trên một số lĩnh vực còn sơ hở, một số bộ, ngành, địa phương còn xem nhẹ việc phòng, chống mua bán người cũng như việc hỗ trợ nạn nhân trở về...

Còn 56 bị can phạm tội mua bán người bỏ trốn phải truy nã

Bà Hoa thông tin trong kỳ báo cáo, cơ quan điều tra các cấp thuộc Bộ Công an đã tiến hành khởi tố 386 vụ/808 bị can. Cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng đã tiến hành khởi tố sau đó chuyển sang cơ quan điều tra có thẩm quyền 54 vụ/68 đối tượng.

Trong đó, đã kết thúc điều tra, chuyển Viện kiểm sát cùng cấp để truy tố 339 vụ/693 bị can.

Tuy nhiên, bà Hoa nói số lượng các vụ phạm tội mua bán người được phát hiện, điều tra, xử lý còn ít so với tình hình thực tế. Thậm chí, số lượng các vụ án án bị khởi tố về các tội mua bán người ít hơn so với giai đoạn trước.

Giai đoạn từ 2012 - 2020, trung bình khởi tố 162 vụ/1 năm; giai đoạn từ năm 2018 - 2022, trung bình khởi tố 77,2 vụ/1 năm.

Các vụ án mua bán người được phát hiện chủ yếu qua đơn thư tố giác của người bị hại hoặc gia đình nạn nhân. Chất lượng điều tra còn có mặt hạn chế, còn 56 bị can phạm tội mua bán người bỏ trốn phải truy nã.

"Có những vụ án xảy ra trong thời gian dài, phạm tội có tổ chức, nhiều đối tượng cấu kết cùng thực hiện tội phạm với nhiều nạn nhân bị mua bán trong đó có nhiều người dưới 16 tuổi nhưng không được kịp thời phát hiện", bà Hoa nêu.

Thời gian tới, thường trực Ủy ban Tư pháp đã đề xuất nhiều giải pháp, trong đó có việc đề nghị Quốc hội xem xét, bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi)...

Cùng với đó, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành thường xuyên mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, các tỉnh biên giới.

Tích cực tiến hành giải cứu số nạn nhân bị mua bán và nghi bị mua bán mà chưa được giải cứu; đồng thời, tích cực tổ chức truy tìm và bắt 56 đối tượng đang trốn truy nã về tội mua bán người...

Còn theo báo cáo cáo của Bộ Công an chỉ rõ, trong các vụ án liên quan mua bán người vừa qua có 744 nạn nhân là nữ, 275 nạn nhân nam, 841 nạn nhân trên 16 tuổi và 178 nạn nhân dưới 16 tuổi.

Về mục đích phạm tội, theo Bộ Công an có 19 vụ liên quan bóc lột tình dục, 132 vụ cưỡng bức lao động, 4 vụ lấy bộ phận cơ thể nạn nhân, 239 vụ vì mục đích vô nhân đạo khác.