Mỹ nói Ukraine 'tái chiếm' 50% lãnh thổ: Dựa trên cơ sở nào?

Trong cuộc phỏng vấn với Đài CNN mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định: "Ukraine đã lấy lại khoảng 50% những khu vực bị chiếm đóng ban đầu". Viện Nghiên cứu chiến tranh cho biết nhận định của ông Blinken phần lớn đúng.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken - Ảnh: REUTERS

Ukraine đã dành nhiều tháng chuẩn bị cho cuộc phản công quy mô trong mùa xuân năm nay.

Mục tiêu của Kiev là đẩy các lực lượng Nga ra khỏi những khu vực Matxcơva đang kiểm soát. Ngoài ra, Ukraine cũng muốn chia cắt quân Nga ở phía nam.

Đã có nhiều thông tin và nhận xét cho rằng Ukraine đang có những bước tiến khiêm tốn.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken lại vừa có một phát biểu lạc quan hơn hẳn. Ông khẳng định Ukraine đã giành lại được 50% lãnh thổ bị Nga kiểm soát ban đầu.

Ukraine thực sự giành lại 50% lãnh thổ?

Thông tin này được ông Blinken nói trong cuộc phỏng vấn với Đài CNN phát ngày 23-7. Trên CNN, ngoại trưởng Mỹ nói: "Ukraine đã lấy lại khoảng 50% những khu vực bị chiếm đóng ban đầu".

Hiện con số 50% đang gây tranh cãi. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ có lý do để đưa ra số liệu trên.

Phần lãnh thổ Nga "chiếm được lúc đầu" là cụm từ có thể hiểu theo nhiều cách. Có khả năng ông Blinken đã gộp toàn bộ phần lãnh thổ Nga kiểm soát từ đầu với Crimea.

Crimea sáp nhập vào Nga năm 2014 nhưng Ukraine và phương Tây không công nhận. Vào tháng 2-2022, thời điểm khởi động "chiến dịch quân sự đặc biệt", các lực lượng Nga đã tràn vào kiểm soát từ miền đông cho tới khu vực phía bắc Ukraine.

Trong giai đoạn cao điểm tháng 3-2022, Nga kiểm soát khoảng 24,4% lãnh thổ Ukraine. Các tính toán của phương Tây đa phần dựa vào cột mốc này.

Ví dụ vào tháng 1-2023, Le Monde (Pháp) dẫn số liệu cho thấy Nga chỉ còn kiểm soát 16,5%. Tương tự, vào tháng 2-2023, Nga kiểm soát khoảng 17%, tương đương 103.500 km vuông trên tổng số hơn 595.000 km vuông toàn bộ lãnh thổ Ukraine, theo báo Guardian.

Đồ họa các khu vực Nga kiểm soát (màu hồng) trên lãnh thổ Ukraine ngày 5-3-2022. Ngoài bán đảo Crimea và các khu vực phía đông và nam Ukraine, các lực lượng Nga cũng kiểm soát Kharkov, Sumy, Chernihiv... trong những ngày đầu - Ảnh: Guardian

Đồ họa các khu vực Nga kiểm soát (màu hồng) trên lãnh thổ Ukraine ngày 11-9-2022. Ukraine đã đẩy lực lượng Nga khỏi 5 vùng Chernihiv, Kyiv, Sumy, Zhytomyr and Mykolaiv, và cũng lấy lại Kharkov - Ảnh: Guardian

Đồ họa các khu vực Nga kiểm soát (màu hồng) trên lãnh thổ Ukraine ngày 19-2-2023. Ukraine tái kiểm soát thêm một phần ở Donetsk, đồng thời đẩy Nga khỏi phần phía tây của Kherson - Ảnh: Guardian

Hôm 23-7, Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW, trụ sở ở Washington, Mỹ), dẫn lại phát biểu của ông Blinken và cho biết con số 50% "phần lớn đúng với đánh giá gần đây" của tổ chức nghiên cứu này.

Cổ vũ tâm lý cho Ukraine?

Phát biểu của ông Blinken và cách tính như trên cho thấy con số 50% là có cơ sở. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ cũng lưu ý Ukraine đang rất khó để giành thêm lãnh thổ.

Nội dung cuộc phỏng vấn của ông Blinken với CNN còn có những thông điệp khác. Ngoại trưởng Mỹ dường như thể hiện sự thông cảm cho Ukraine, đồng thời khẳng định Nga thất bại.

Đầu tiên, ông cho rằng cuộc phản công của Ukraine "còn trong giai đoạn khá sớm". Chi tiết này phần nào trùng khớp với mong muốn của Ukraine.

Kiev vẫn có khuynh hướng nói rằng cuộc phản công mới chỉ bắt đầu. Đối với một số người lo ngại cho Ukraine, đây có thể là cách Kiev giảm bớt áp lực và sự kỳ vọng khi nhiều ý kiến khẳng định họ chỉ đang có những bước tiến khá khiêm tốn.

Trong cùng ngày 23-7, Tổng thống Ukraine Volodymyr cũng thừa nhận Ukraine đã không thể phản công sớm hơn trong mùa xuân như kế hoạch ban đầu.

Ngoài ra, Ngoại trưởng Mỹ cũng có ý mô tả Nga thất bại thay vì Ukraine "phản công chậm".

Ông nói với CNN: "Xét mục tiêu Nga muốn đạt được, những gì ông Putin muốn có, thì họ đã thất bại, thực sự đã thua. Mục tiêu ấy là xóa xổ Ukraine trên bản đồ, loại bỏ sự độc lập và chủ quyền của nước này nhằm sáp nhập vào Nga. Điều đó đã thất bại từ lâu. Giờ là lúc Ukraine đang lấy lại thêm những phần đất mà Nga đã tước đi của họ".