Mỹ, đồng minh Arab chạy đua tháo ngòi 'bom hẹn giờ' ở Trung Đông
Mỹ và các quốc gia Arab đang chạy đua để ngăn một cuộc chiến toàn diện bùng nổ ở Trung Đông, trong bối cảnh căng thẳng khu vực leo thang.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và cấp phó Kamala Harris ngày 5/8 họp cùng các cố vấn trong Phòng Tình huống Nhà Trắng để thảo luận về khả năng Iran tập kích Israel và vụ tấn công rocket do dân quân thân Tehran thực hiện nhằm vào căn cứ Al Asad ở Iraq khiến 5 binh sĩ Mỹ bị thương.
Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh căng thẳng tại Trung Đông leo thang, sau sự kiện thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh bị ám sát ở Iran hôm 31/7. Iran và Hamas đều cáo buộc Israel là thủ phạm và cam kết sẽ trả đũa. Tel Aviv không nhận trách nhiệm song cũng không phủ nhận. Iran cho rằng Mỹ cũng phải chịu trách nhiệm vì Washington ủng hộ Tel Aviv.
Nếu Iran đáp trả Israel bằng biện pháp quân sự, mâu thuẫn giữa hai bên có thể bùng phát thành cuộc chiến tổng lực nhấn chìm Trung Đông. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang dẫn đầu nỗ lực ngoại giao nhằm gián tiếp gây áp lực lên Iran. Ông đề nghị Ai Cập, Iraq cùng một số quốc gia Arab kêu gọi bất kỳ phản ứng nào từ Iran hay các nhóm dân quân Tehran hậu thuẫn đều phải kiềm chế.
"Không bên nào được phép leo thang xung đột", ông Blinken phát biểu với báo giới ngày 6/8. "Chúng tôi đang nỗ lực ngoại giao với các đồng minh và đối tác, truyền tải thông điệp đó đến Iran, Israel".
Hiện chưa rõ Mỹ và các đồng minh Arab có thể kiềm chế đòn đáp trả của Iran ở mức độ nào, và liệu Washington có ngăn được Tel Aviv "đổ thêm dầu vào lửa" hay không.
Ngoại trưởng Jordan Ayman al-Safadi đã thăm Tehran cuối tuần trước để kêu gọi các bên bình tĩnh. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một quan chức Jordan cấp cao đến Iran trong hơn 20 năm.
Ngoại trưởng Ai Cập Badr Abdelatty ngày 3/8 có cuộc điện đàm hiếm hoi với người đồng cấp Iran Ali Bagheri Kani để kêu gọi kiềm chế. Động thái diễn ra sau khi chính quyền Tổng thống Biden đề nghị chính quyền Tổng thống Abdel Fatah El-Sisi liên hệ với Iran, theo một cựu quan chức Ai Cập.
Một quan chức Iraq nói ông Blinken ngày 4/8 đã điện đàm với Thủ tướng Mohmmed Shia al-Sudani, kêu gọi Baghdad "làm bất cứ điều gì có thể" và sử dụng quan hệ với Tehran để truyền tải tầm quan trọng của việc xuống thang căng thẳng.
Trong cuộc điện đàm với ông Blinken ngày 5/8, Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al Thani nói ông đã chuyển lời đến giới chức Iran rằng Tehran sẽ là "bên thua cuộc nặng nề nhất" nếu họ chọn leo thang xung đột, một quan chức thạo tin nói.
Giới chức Iran thông báo với các đối tác Arab rằng quân đội nước này "sẽ tính toán kỹ" khi đáp trả Israel và sẽ trao đổi với các nước nhanh về tình hình, quan chức trên bổ sung.
Iran đã đề nghị Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) họp ngày 7/8 để ủng hộ quyền đáp trả của Tehran. OIC gồm 57 quốc gia, trụ sở ở Jeddah, Arab Saudi, tự mô tả nhóm là tiếng nói tập thể của thế giới Hồi giáo.
Trong tuyên bố chung sau cuộc họp, OIC cho rằng "Israel phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về đòn tập kích tàn bạo", đồng thời bày tỏ lo ngại những diễn biến gần đây có nguy cơ đẩy khu vực chìm trong xung đột. Nước chủ nhà Arab Saudi lên án vụ ám sát ông Haniyeh là "vi phạm trắng trợn" chủ quyền Iran.
Chính quyền Tổng thống Biden tin Iran, đang trong quá trình chuyển tiếp quyền lực và kinh tế gặp khó khăn, sẽ muốn tránh một cuộc xung đột tổng lực. Dù vậy, giới chức các nước Arab vẫn đề cao cảnh giác.
"Tôi không nghĩ các nước Arab có thể làm được điều gì khác", cựu quan chức Ai Cập nói. "Iran đã có tính toán của họ và sẽ thực hiện nó".
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian (phải) tiếp Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi ngày 4/8. Ảnh: Al JazeeraHàng loạt hãng hàng không trên thế giới đã hủy chuyến bay đến Tel Aviv của Israel và thủ đô Beirut của Lebanon. Chính phủ các nước phương Tây kêu gọi công dân lập tức rời Lebanon.
Hezbollah, lực lượng được Iran hậu thuẫn ở Lebanon, cũng tuyên bố sẽ đáp trả Israel, sau khi Tel Aviv ngày 30/7 hạ sát "cánh tay phải" của thủ lĩnh nhóm. "Chúng tôi có thể đáp trả đồng loạt, hoặc từng thành viên trong Trục Kháng chiến hành động với thời gian, mục tiêu và phương thức của riêng mình", thủ lĩnh Hezbollah Hasan Nasrallah cảnh báo, nhắc đến các đồng minh chống Israel.
Mỹ đã điều thêm khí tài, bao gồm một phi đội F-22 và các tàu khu trục, đến Trung Đông nhằm tăng cường phòng thủ cho lực lượng Mỹ và Israel. Trong khi đó, Israel tuyên bố nước này sẵn sàng đối phó nếu bị tập kích.
Nếu Iran đáp trả trực tiếp Israel, đây sẽ là lần thứ hai Tehran tấn công Tel Aviv trong vài tháng. Iran ngày 14/4 phóng hơn 300 tên lửa, UAV vào lãnh thổ Israel, sau khi cáo buộc Tel Aviv đã tập kích tòa lãnh sự Iran ở Syria hồi đầu tháng đó.
Trong sự kiện này, khoảng 99% vũ khí của Iran đã bị Israel, với sự hỗ trợ từ liên quân do Mỹ dẫn đầu, trong đó có Anh, Pháp, Qatar, Ai Cập, Jordan, Arab Saudi, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Bahrain, bắn hạ. Đây là cuộc tấn công trực diện đầu tiên của Iran vào lãnh thổ Israel sau hàng chục năm đối đầu căng thẳng.
Nếu Iran và Hezbollah, đều sở hữu nhiều tên lửa, đồng loạt tấn công lần này, hệ thống phòng không của Israel có nguy cơ không đủ sức đánh chặn. Trong khi đó, việc các quốc gia Arab có hỗ trợ Israel như tháng 4 hay không vẫn là ẩn số.
Như Tâm (Theo Washington Post, Reuters)
Vụ Iran tập kích Israel phơi bày khác biệt trong chính sách đối ngoại Biden - Trump
15:10 15/04/2024Phản ứng của ông Trump và ông Biden với vụ Iran tập kích Israel đã cho thấy khác biệt trong chính sách của hai người đối với cả đồng minh lẫn đối thủ Mỹ.
Lính Nga cưỡi xe máy tấn công làng chiến lược ở Donetsk
18:10 20/07/2024Lính xung kích Nga dùng xe máy tấn công, gây bất ngờ cho lực lượng phòng thủ Ukraine và nhanh chóng kiểm soát những cứ điểm cuối cùng ở làng Urozhaynoye.
Chủ tịch quốc hội Canada từ chức sau bình luận khen cựu lính quốc xã
09:10 27/09/2023Chủ tịch quốc hội Canada Rota thông báo từ chức, vài ngày sau khi ông gây tranh cãi vì khen một cựu binh từng chiến đấu cho Đức Quốc xã.
Cận cảnh UAV xâm nhập phòng tuyến Ukraine, thả tờ rơi kêu gọi hạ vũ khí
17:20 04/10/2023Video ghi lại khoảnh khắc UAV xâm nhập phòng tuyến Ukraine, thả tờ rơi kêu gọi hạ vũ khí. Bộ Quốc phòng Nga công bố video cho thấy các máy bay không người lái tiến hành trinh sát trên không thành phố Nikopol ở vùng Dnepropetrovsk, nơi lực lượng Ukraine đang đồn trú. Trong video, máy bay không người lái của Nga đã thả tờ rơi cho binh sĩ Ukraine, kêu gọi họ hạ vũ khí và hướng dẫn cách thức thực hiện. Thành phố Nikopol nằm trên lãnh thổ vùng...
Phó Đại sứ Australia tại Mỹ nhận định về khả năng AUKUS mở rộng đối tác
12:20 29/06/2024AUKUS được thành lập năm 2021 để đối trọng với sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc. Đã có một số do dự về việc Nhật Bản tham gia.
Haiti tăng cường giới nghiêm nhằm trấn áp bạo lực
15:30 18/03/2024Chính phủ Haiti tiếp tục gia hạn lệnh giới nghiêm ở khu vực phía Tây thủ đô Port-au-Prince đến ngày 20/3.
Nga-Trung Quốc triển khai tuần tra chung lần thứ 3 ở Thái Bình Dương
15:40 28/07/2023Ngày 28/7, theo thông tin từ Hạm đội Thái Bình Dương của Nga, các tàu của Hải quân Nga và Trung Quốc đã triển khai đợt tuần tra chung nhằm duy trì hòa bình và ổn định khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Đường nào cho nông sản Việt Nam vào Áo, nẻo nào cho công nghệ Áo vào Việt Nam?
08:30 23/07/2023Nhân dịp Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân có chuyến thăm chính thức Áo, Đại sứ Việt Nam tại Áo Nguyễn Trung Kiên đã chia sẻ về bức tranh hợp tác kinh tế rất nhiều cơ hội giữa hai nước.
Tin thế giới ngày 1/12: Trung Quốc vận hành tàu sân bay thứ 3, Nga tiếp tục giam giữ nữ nhà báo Mỹ, EU thành lập lực lượng không gian mạng
00:00 02/12/2023Nga phá hủy tàu không người lái Ukraine, Indonesia tăng ngân sách quốc phòng, EU muốn thành lập lực lượng không gian mạng, Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc thăm Lào, Campuchia... là một số sự kiện quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
