Muốn xanh hóa giao thông phải đẩy mạnh phát triển giao thông công cộng

Di chuyển bằng tàu điện đã trở thành lựa chọn của nhiều người dân. Ảnh: Hữu Chánh

Hiện đại hóa giao thông công cộng

TS Vũ Hồng Trường - Chủ tịch, Tổng Giám đốc Hà Nội Metro - cho biết, để hành khách tăng cường sử dụng phương tiện công cộng thì bản thân phương tiện công cộng phải tự nâng cấp chính mình, phải trở thành phương tiện thuận tiện hơn so với phương tiện cá nhân.

"Nếu như thời gian đầu, hành khách đi lại trên tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông chủ yếu là những người đi trải nghiệm thì hiện tại đã trở thành hành khách đi lại thường xuyên bằng vé tháng, với tỉ lệ bình quân trong ngày chiếm 70%, đặc biệt khách đi lại bằng vé tháng trong giờ cao điểm chiếm trên 85%. Điều này thực sự đã góp phần giảm thiểu mật độ phương tiện trên hành lang tuyến giờ cao điểm, từng bước giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường" - ông Vũ Hồng Trường chia sẻ.

Đồng quan điểm này, TS Nguyễn Xuân Thủy - chuyên gia Giao thông - cho rằng, để người dân tăng cường sử dụng phương tiện công cộng thì phải tăng cường chất lượng.

Theo đó, cơ quan chức năng cần hiện đại hóa hệ thống giao thông công cộng. Đây là bài toán phức tạp và vô cùng tốn kém nhưng không thể không làm. Trước hết ưu tiên phát triển đường sắt đô thị như: Tàu ngoại thành, tàu điện mặt đất, Metro ngầm và trên cao…

“Nếu được đầu tư, phát triển khoa học, hợp lý, thì Metro - một loại hình vận tải đường sắt khối lượng lớn, với các lợi thế sẽ là động mạch chủ của hệ thống giao thông đô thị, là yếu tố quan trọng cho mục tiêu giảm ùn tắc” - TS Nguyễn Xuân Thủy nhấn mạnh.

Bên cạnh phát triển đường sắt đô thị, cơ quan chức năng cần tiếp tục cải tiến công tác điều hành, quản lý xe buýt, taxi. Quy hoạch hợp lý mạng lưới bến xe, củng cố, nâng cấp bến xe hiện có, không nên đưa bến xe ra ngoại thành. Tăng cường các điểm đỗ xe. Nâng cao tính liên thông và kết nối giữa các loại phương tiện.

Tương lai có thể bổ sung thêm một số phương tiện phụ trợ như: BRT, Monorail, vận tải Cabin, cáp treo…; Phát triển xe cá nhân hợp lý theo quy hoạch. Đảm bảo mục tiêu giao thông công cộng đáp ứng 30-45% vào năm 2030 và xa hơn. Có thể coi đây là “ranh giới đỏ” mà giao thông công cộng phải đạt được để giảm ùn tắc giao thông.

Hài hòa với phương tiện cá nhân

Chia sẻ về chênh lệch sử dụng phương tiện cá nhân và phương tiện công cộng hiện nay, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển Đô thị Việt Nam - cho biết, trên thực tế vận tải hành khách công cộng chưa thu hút người dân, nên càng gây áp lực về giao thông. Thí dụ Hà Nội cần đạt 30 - 35% nhu cầu đi lại trong đô thị trung tâm, dù có nhiều loại hình giao thông công cộng song mới chỉ đạt 20%.

Cơ cấu phương tiện giao thông chưa hợp lý, phương tiện giao thông cá nhân tăng quá mức dự kiến. Thí dụ Hà Nội 2018 chỉ có 5,5 triệu xe máy, 60 vạn ôtô, thì sau 5 năm đã tăng tới gần 7 triệu xe máy và 1 triệu ôtô (chưa kể tới xe ngoại tỉnh vào Hà Nội).

Thực tiễn tại Việt Nam chưa có chính sách đặc thù để thu hút nguồn lực đầu tư xây dựng mạng đường giao thông, bến, bãi đỗ xe... Chưa áp dụng công nghệ mới, nâng cao năng lực để tạo hiệu lực trong quản lý, trong thanh tra, xử lý vi phạm. Bên cạnh đó là nâng cao nhận thức về văn hóa giao thông của cộng đồng dân cư.

Giải pháp quan trọng nhất để phát triển giao thông công cộng là hiện đại hóa lĩnh vực này. Tuy nhiên, cũng cần hài hòa các giải pháp để hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, cần tăng cường tuyên truyền, động viên người dân khuyến khích đi xe công cộng, không quá lạm dụng xe máy, nâng cao văn hóa giao thông. Khi mạng lưới giao thông công cộng hoàn thiện và kết nối tốt (giữa đường sắt đô thị, đường sắt quốc gia, ôtô buýt, taxi, phương tiện cá nhân…), thì mới từng bước áp dụng một số biện pháp hành chính thích hợp nhằm hạn chế sử dụng xe cá nhân…

“Chúng tôi cho rằng, không nên dùng biện pháp “cấm” mà cần thiết tạo ra sự cạnh tranh tự nhiên, công bằng giữa xe công cộng và xe cá nhân.

Cần nhớ rằng, với lợi thế: Chủ động, tiện nghi, tốc độ, văn minh (của ôtô cá nhân); cơ động, linh hoạt, tiện dụng, hợp túi tiền… (của xe máy), nên xe cá nhân vẫn là ưu tiên lựa chọn hàng đầu của người đi lại hiện nay” - Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy chia sẻ