Mồi lửa mới ở Kharkov

Ukraine khẳng định Nga đã tổ chức cuộc tấn công trên bộ nhằm vào thành phố Kharkov miền đông bắc nước này, một diễn biến leo thang đã được dự đoán từ trước.

Nhân viên cứu hộ vào một ngôi nhà ở Kharkov sau một đợt không kích của Nga - Ảnh: UKRINFORM

Kharkov là thành phố lớn thứ hai tại Ukraine, cũng là vùng đô thị lớn dễ tổn thương nhất của Ukraine khi chỉ cách biên giới Nga khoảng 30km. Dù Ukraine kiểm soát phần lớn vùng Kharkov kể từ khi đánh lùi Nga vào tháng 9-2022, khu vực này vẫn liên tục hứng chịu các đợt pháo kích của Nga.

Mặt trận thứ hai ở Kharkov

Hôm 10-5, các lực lượng Nga được cho là đã có cuộc tấn công quy mô lớn vào Kharkov và đây được xem như động thái mở ra một mặt trận mới. Lâu nay mặt trận chủ yếu của Nga nằm dọc khu vực miền đông và đông nam Ukraine.

Tại cuộc họp báo về vấn đề này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhận xét Nga "đã bắt đầu một loạt hành động phản công mới theo hướng này và giờ đang có một cuộc chiến khốc liệt".

Trong khi đó, AFP dẫn một nguồn tin quân sự cấp cao Ukraine cho hay Nga đã tiến thêm 1km vào Ukraine, đồng thời cố gắng thiết lập một "vùng đệm" tại vùng Kharkov cũng như Sumy. Ukraine đã gửi tiếp viện tới các khu vực biên giới tại vùng Kharkov và cho hay Nga đã giội bom xuống thị trấn Vovchansk. Lãnh đạo Kharkov Oleg Synegubov thông báo đã sơ tán 1.775 người khi Nga nã pháo và súng cối vào 30 khu vực chỉ trong 24 giờ qua.

Trước đây Ukraine đã lo ngại chuyện Nga gia tăng hỏa lực vào vùng Kharkov để tạo ra một "vùng đệm". Khu vực "đệm" này theo lý giải của Matxcơva là nhằm ngăn Ukraine tấn công các vùng lãnh thổ ở Nga như Belgorod, nhưng phía Ukraine khẳng định Nga đang muốn giành lãnh thổ của Ukraine trong cái gọi là "vùng đệm".

Nguồn tin quân sự Ukraine cũng nhận định Nga có thể đang đặt mục tiêu đẩy quân Ukraine lùi khoảng 10km sâu vào lãnh thổ Ukraine.

Chiều muộn 11-5 (giờ Việt Nam), Bộ Quốc phòng Nga cho hay họ đã kiểm soát năm ngôi làng ở vùng Kharkov, gồm Pletenivka, Ohirtseve, Borysivka, Pylna và Strilechna. Tất cả đều là làng mạc giáp biên với vùng Belgorod của Nga.

Ngoài ra, ở vùng Donetsk tại miền đông Ukraine, Nga cũng tuyên bố chiếm quyền kiểm soát làng Keramik. Như vậy cuộc tấn công vào Kharkov là hoạt động đổ bộ lớn nhất của Nga kể từ lúc phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine vào tháng 2-2022.

Ukraine chạy đua với thời gian

Dù Ukraine đã dự báo sẽ có một đợt tấn công trong mùa xuân hoặc mùa hè của Nga, song thông tin về cuộc đổ bộ vào Kharkov lại có phần gây ngạc nhiên. Theo phân tích của Đài Sky News, có hai lý do dẫn tới quyết định tấn công của Nga.

Đầu tiên là việc được nhiều người Nga đồng tình: thành lập "vùng đệm" bảo vệ Belgorod, nơi đặt trung tâm hậu cần cho các hoạt động quân sự của Nga nhưng cũng là mục tiêu pháo kích của Ukraine.

Thứ hai, có ý kiến nói đợt này chỉ là màn nhử mồi của Nga. Điều này nhất quán với đánh giá của đa phần phương Tây và quan chức Ukraine, rằng Nga khó có khả năng dốc hết sức chiếm lấy thành phố Kharkov, xét tới việc phải dàn trải quân đội quá nhiều như hiện nay.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, Matxcơva hiểu Ukraine cũng rơi vào tình trạng thiếu hụt cả nhân sự lẫn vũ khí. Việc mở một mặt trận mới ở Kharkov lúc này dù với cường độ thấp cũng gây rắc rối không nhỏ cho Kiev.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby nói: "Chắc chắn có khả năng người Nga đang chuẩn bị cho một đợt tấn công lớn hơn tại Kharkov".

Một kịch bản được nhiều chuyên gia nhận định là Nga sau cùng vẫn ưu tiên vùng Donbass, một mục tiêu chính của "chiến dịch quân sự đặc biệt". Việc tiến đánh Kharkov lần này dù ở quy mô nào cũng là một cách gây sức ép lên Ukraine khi Kiev đang chật vật đợi tiếp viện.

Xét về chiến thuật ngắn hạn, quân đội Nga được cho là đang khai thác thời cơ từ việc Ukraine thiếu vũ khí để giành lợi thế càng sớm càng tốt.

Trong khi đó, theo Sky News, Ukraine có vẻ đang dùng chiến thuật đổi lãnh thổ (nhỏ) để câu giờ, làm tiêu hao đối thủ. Tuy nhiên Nga đang sở hữu hai yếu tố quan trọng trên chiến trường là động lực và sự chủ động. Vì vậy Ukraine bị đánh giá đang gặp bất lợi và có thể gặp rất nhiều khó khăn trong vài tuần tới.