Mẹ được giảm án vì con có thành tích học tập - chuyện chưa có tiền lệ

Các bị cáo trong vụ AIC thông thầu nghe toà tuyên án. Ảnh: Việt Dũng

Sáng 24.5, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân (TAND) Cấp cao tại Hà Nội đã công bố bản án phúc thẩm với các bị cáo, bị đơn dân sự trong vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”; “Đưa hối lộ”; “Nhận hối lộ”; “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai. Công ty CP Tiến bộ Quốc tế (AIC) đã kháng cáo.

Trong các bị cáo, có một trường hợp được giảm án khá đặc biệt, đó là bị cáo Lê Thị Hương - cựu Phó Ban Kế toán AIC. Bị cáo Hương được tuyên từ 3 năm tù giam, thành 3 năm tù cho hưởng án treo. Hội đồng xét xử nhận định rằng, do có "tình tiết mới" là bị cáo có con trai 14 tuổi đạt được thành tích cao trong các kì thi toán quốc tế.

Tình tiết này khá thú vị và gây bất ngờ, bởi vì có lẽ chưa có tiền lệ một bị cáo của phiên tòa hình sự được hội đồng xét xử giảm án vì có con học giỏi.

Chưa có tiền lệ thì bây giờ có, vấn đề là việc giảm án cho bị cáo có con đạt thành tích cao trong các kỳ thi toán quốc tế có đúng luật hay không mà thôi.

Khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự liệt kê 22 tình tiết giảm nhẹ, nhưng thành tích học tập của con cái không nằm trong 22 tình tiết này. Tuy nhiên, Khoản 2 của Điều 51 quy định thêm: "Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án".

Như thế nào là "tình tiết khác"? Theo hướng dẫn tại Nghị quyết 01/2000/NQ-HĐTP, các tình tiết sau đây được coi là các tình tiết giảm nhẹ khác: Vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh, chị, em ruột bị cáo là người có công với nước hoặc có thành tích xuất sắc được Nhà nước tặng một trong các danh hiệu vinh dự như: Anh hùng lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang, người mẹ Việt Nam Anh hùng, Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú, Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú, Thầy thuốc nhân dân, Thầy thuốc ưu tú hoặc các danh hiệu cao quý khác theo quy định của Nhà nước.

Con của bị cáo Lê Thị Hương đạt được thành tích cao trong các kì thi toán quốc tế, có thể được xem đó là "có công", có "thành tích xuất sắc", còn được tặng danh hiệu hay không có lẽ Hội đồng xét xử cân nhắc trước khi đưa ra quyết định.

Luật pháp nghiêm minh, đưa ra hình phạt để trừng phạt người phạm tội, nhưng cũng có nhiều hình thức để miễn giảm hình phạt cho bị cáo để thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của pháp luật.

Trường hợp trên cũng cần được tham khảo, vận dụng trong các phiên tòa hình sự.