Mất mặt sau vụ ám sát lãnh đạo Hamas, Iran chuẩn bị đòn đáp trả Israel

16:50 01/08/2024

TPO - Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã ra lệnh đáp trả Israel sau vụ thất bại an ninh khiến lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh thiệt mạng. Iran một lần nữa phải tính toán để vừa thể hiện sức mạnh vừa phải tránh nguy cơ leo thang nguy hiểm.

Hình ảnh ông Ismail Haniyeh, người vừa bị ám sát, trên quảng trường ở Tehran. (Ảnh: NYT)

Ba quan chức Iran cho biết, Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei đã hạ lệnh tấn công trực tiếp vào Israel để đáp trả vụ ám sát lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh.

Chỉ đạo này được đưa ra trong cuộc họp khẩn của Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran ngày 31/7, không lâu sau khi Iran thông báo ông Haniyeh đã thiệt mạng.

Iran và Hamas cáo buộc Israel gây ra vụ ám sát, còn Israel không thừa nhận cũng không phủ nhận. Ông Haniyeh bị ám sát khi đang ở Tehran để dự lễ nhậm chức tân tổng thống Iran. Israel trước đây từng thực hiện nhiều vụ ám sát ở nước ngoài, trong đó có các nhà khoa học hạt nhân và chỉ huy quân sự của Iran.

Trong suốt 10 tháng chiến sự ở Dải Gaza, Iran vẫn luôn cố gắng cân bằng, vừa gây áp lực lên Israel bằng các cuộc tấn công của đồng minh và lực lượng đại diện trên khắp khu vực, vừa tính toán để tránh chiến tranh toàn diện giữa hai quốc gia.

Tháng 4 năm nay, Iran thực hiện cuộc tấn công lớn nhất và công khai nhất vào Israel sau nhiều thập kỷ thù địch, bắn hàng trăm tên lửa và máy bay không người lái để đáp trả vụ Iran tấn công Đại sứ quán ở Damascus, khiến nhiều sĩ quan cấp cao của Iran thiệt mạng. Dẫu vậy, màn thể hiện sức mạnh đó cũng được báo trước khá lâu, và hầu hết số vũ khí đều bị Israel và các đồng minh bắn hạ, vì thế đợt tấn công đó gây thiệt hại không đáng kể.

Vẫn chưa rõ lần này Iran sẽ phản ứng mạnh mẽ đến mức nào và liệu họ có một lần nữa điều chỉnh cuộc tấn công để tránh leo thang hay không.

Các chỉ huy quân đội Iran đang cân nhắc một cuộc tấn công kết hợp bằng máy bay không người lái và tên lửa vào nhiều mục tiêu quân sự ở khu vực lân cận Tel Aviv và Haifa, nhưng sẽ tránh tấn công mục tiêu dân sự, các quan chức Iran cho biết.

Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei. (Ảnh: NYT)

Một lựa chọn đang được cân nhắc là tấn công phối hợp từ Iran và các mặt trận khác, bao gồm Yemen, Syria và Iraq, để đạt hiệu quả tối đa.

Ông Khamenei, người có tiếng nói cao nhất trong mọi vấn đề của nhà nước và cũng là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, đã chỉ thị cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng và quân đội chuẩn bị kế hoạch tấn công và phòng thủ, phòng trường hợp xung đột mở rộng và Israel hoặc Mỹ tấn công lần nữa.

Trong tuyên bố công khai về cái chết của ông Haniyeh, Đại giáo chủ Khamenei ám chỉ rằng Iran sẽ trả đũa trực tiếp, rằng "chúng tôi coi việc trả thù cho máu của ông ấy là nghĩa vụ của chúng tôi", vì nó xảy ra trên lãnh thổ của Cộng hòa Hồi giáo.

Ông cho biết Israel gây ra việc này để nhận "hình phạt nghiêm khắc".

Tuyên bố từ các quan chức Iran khác, bao gồm cả tân Tổng thống Masoud Pezeshkian, Bộ Ngoại giao, Lực lượng Vệ binh và phái đoàn Iran tại Liên Hợp Quốc, cũng nói công khai rằng Iran sẽ trả đũa Israel và rằng họ có quyền tự vệ khi bị xâm phạm chủ quyền.

Iran và các lực lượng khu vực mà họ hậu thuẫn, bao gồm Hamas, lực lượng Hezbollah ở Li-băng, Houthis ở Yemen và nhiều lực lượng dân quân ở Iraq, tạo thành "trục kháng chiến".

Lãnh đạo các nhóm đó có mặt tại Tehran để dự lễ nhậm chức của Tổng thống Pezeshkian ngày 30/7. Ông Haniyeh bị ám sát vào khoảng 2 giờ sáng (giờ địa phương), sau khi tham dự buổi lễ và gặp ông Khamenei.

Ông Haniyeh đến Tehran để dự lễ nhậm chức của tân tổng thống Iran. (Ảnh: NYT)

Xúc phạm bộ máy an ninh

Vụ ám sát gây sốc cho các quan chức Iran, và họ tuyên bố hành động này vượt ranh giới đỏ.

Vụ ám sát được coi là thất bại an ninh đáng xấu hổ đối với một quốc gia luôn muốn thể hiện sức mạnh nhưng không thể ngăn chặn Israel thực hiện hoạt động bí mật trên đất nước mình. Sự mất mặt càng lớn hơn vì ông Haniyeh là người nổi tiếng, và ông bị tấn công ngay tại nhà khách của Lực lượng Vệ binh Cách mạng được bảo vệ nghiêm ngặt, vào đúng ngày an ninh được tăng cường tại thủ đô.

Một số quan chức Iran bày tỏ phẫn nộ khi lực lượng an ninh không thể ngăn chặn được vụ ám sát, vì chỉ một số ít quan chức an ninh cấp cao mới biết ông Haniyeh ở đâu. Trên mạng xã hội, một số người nói rằng ưu tiên hàng đầu của Iran hiện nay là phải dọn dẹp sạch sẽ và đảm bảo an toàn cho các quan chức cấp cao của mình.

“Trước khi trả thù, hãy đảm bảo an toàn cho nhà lãnh đạo tối cao”, Alireza Katebi Jahromi, một nhà báo và là người ủng hộ chính phủ Iran, viết trong bài đăng trên mạng xã hội X.

Các quan chức Iran không coi vụ ám sát ông Haniyeh chỉ là vụ giết người mà Israel nhằm vào kẻ thù của mình, mà còn là hành động xúc phạm bộ máy an ninh của họ, cho thấy bất kỳ ai ở Iran, ở bất kỳ cấp độ nào, đều có thể trở thành mục tiêu ám sát.

Theo các nhà phân tích, Iran coi việc trả thù là cần thiết, để ngăn chặn Israel nhắm vào những nhân vật cấp cao khác, như thủ lĩnh Hezbollah hay chỉ huy Lực lượng tinh nhuệ Quds.

“Iran chắc hẳn tin rằng không có lựa chọn nào khác ngoài việc trả thù để ngăn chặn những hành động tương tự của Israel, bảo vệ chủ quyền và bảo vệ uy tín của mình trong mắt các đối tác khu vực”, Ali Vaez, giám đốc Iran của Nhóm khủng hoảng quốc tế, nhận định.