Ly kỳ số phận tử tù Nhật Bản chờ thi hành án lâu nhất thế giới

Tử tù 87 tuổi bị đã giam giữ trong hơn 50 năm tại Nhật Bản đang có cơ hội được xét xử lại sau hàng thập kỷ kháng cáo.

Ông Hakamada (ngồi xe lăn) cùng chị là bà Hideko (phải) tiến vào Tòa án cấp cao Tokyo ngày 13-3 - Ảnh: AFP

Ngày 13-3, Tòa án cấp cao Tokyo của Nhật Bản đã ra phán quyết xét xử lại cựu võ sĩ quyền anh Iwao Hakamada, 87 tuổi, người được cho là tử tù chờ thi hành án lâu nhất thế giới sau 6 thập kỷ bị kết án tội giết người.

Nỗ lực kháng cáo của ông Iwao Hakamada và đội ngũ luật sư đã đạt được tiến triển tích cực khi lệnh xét xử lại được đưa ra.

Cảnh sát Nhật Bản đã ép cung?

Rời khỏi tòa án, các luật sư đã giơ cao biểu ngữ với nội dung “tái xét xử” và những người ủng hộ ông Hakamada đã lớn tiếng kêu gọi trả tự do ngay cho ông này.

“Tôi đã chờ đợi ngày này trong 57 năm và cuối cùng nó đã đến”, tờ Telegraph dẫn lời bà Hideko, 90 tuổi, chị của ông Hakamada.

Bà đã đấu tranh không ngừng nghỉ trong suốt nhiều năm để yêu cầu công bằng cho em trai. “Tôi đã nhấc được gánh nặng khỏi vai”, bà xúc động nói.

Ông Hakamada bị kết án tử vào năm 1968 vì cáo buộc cướp của, sát hại gia đình ông chủ của mình (quản lý xưởng làm mì miso) gồm ông chủ, vợ, và hai con tuổi vị thành niên.

Ban đầu, ông phủ nhận mọi cáo buộc nhưng sau đó lại nhận tội. Tuy nhiên, Hakamada cũng đã lên tiếng tố cáo việc cảnh sát đã đánh đập và thẩm vấn ông rất tàn bạo.

Tòa án tối cao đã y án tử hình Hakamada vào năm 1980 mặc cho các nỗ lực rút lại lời thú tội của tử tù này.

Năm 2014, một tòa án quận tại thành phố Shizuoka, Nhật Bản đã yêu cầu xét xử lại vụ việc khi tìm thấy các nghi vấn về việc các điều tra viên của vụ án đã ngụy tạo bằng chứng. Khi đó tử tù Hakamada được tạm tha.

Tuy vậy, vào năm 2018, tòa án cấp cao Tokyo đã bác bỏ yêu cầu xét xử lại của tòa án cấp quận. Đội ngũ luật sư của ông Hakamada sau đó là kháng cáo lên tòa án tối cao.

Tử tù Hakamada ở nhà sau khi được tạm tha năm 2014 - Ảnh: AFP

Bằng chứng buộc tội quá bất thường

Năm 2020, các thẩm phán tại Tòa án tối cao đã yêu cầu tòa án cấp cao Tokyo phải xem xét lại quyết định không tái thẩm khi tìm thấy có vấn đề trong một chứng cứ quan trọng cho việc buộc tội ông Hakamada.

Bằng chứng quyết định cho vụ án là bộ quần áo dính máu được đưa ra một năm sau thời điểm xảy ra vụ việc. Bên bào chữa cho rằng bộ quần áo này không vừa với ông Hakamada và vết máu có trên đó còn quá rõ trong khi đã trải qua một thời gian đáng kể.

Các xét nghiệm cũng cho thấy ADN trên bộ quần áo không liên quan đến ông Hakamada, nhưng phía tòa án cấp cao đã bác bỏ phương pháp xét nghiệm này.

Theo Hãng tin AFP, Nhật Bản là một trong số ít các quốc gia phát triển vẫn còn án tử hình và treo cổ là phương thức hành hình duy nhất được áp dụng tại xứ sở mặt trời mọc trong gần 1.500 năm qua.

Các vụ hành quyết thường diễn ra rất lâu sau khi tòa tuyên án. Các tử tù bị biệt giam trong nhiều năm và chỉ được thông báo khi chỉ còn vài giờ trước thời khắc ra đi.

Ông Hakamada đã phải chịu án tâm lý nặng nề khi bị giam giữ trong gần 50 năm, với phần lớn thời gian là biệt giam và áp lực bị đưa ra hành quyết bất cứ lúc nào.

Ông Hakama nói với hãng tin AFP vào năm 2018 rằng ông cảm thấy mình đang “chiến đấu mỗi ngày”.

Tuy vậy, quy trình tái xét xử ông Hakamada có thể diễn ra trong nhiều năm sau khi một đơn kháng cáo đặc biệt được trình lên. Đội ngũ luật sư của ông Hakamada đang cố gắng phản đối quy trình này.

Liên đoàn luật sư Nhật Bản hoan nghênh phán quyết hôm 13-3 nhưng cũng đưa ra một tuyên bố yêu cầu các công tố viên “nhanh chóng bắt đầu quá trình tái thẩm mà không cần một đơn kháng cáo đặc biệt được trình lên lên tòa án tối cao".

“Chúng ta không thể trì hoãn thêm nữa việc khắc phục hậu quả cho ông Hakamada, người đã 87 tuổi và đang phải chịu các bệnh về tinh thần cũng như thể chất sau 47 năm bị giam giữ”, ông Motoji Kobayashi, người đứng đầu Liên đoàn luật sư nói.

Tổ chức Ân xá quốc tế cũng hoan nghênh quyết định tái thẩm và cho đây là “một cơ hội dài hơi để đòi lại công lý”.

“Việc kết án ông Hakamada dựa trên một lời thú tội ‘ép buộc’ và các bằng chứng đầy nghi vấn”, giám đốc Tổ chức ân xá quốc tế tại Nhật Bản, ông Hideaki Nakagawa cho biết.