Lý do mật vụ Mỹ không lập tức diệt nghi phạm bắn ông Trump

Xạ thủ chống bắn tỉa của mật vụ Mỹ phải mất vài giây để xác định rõ mối đe dọa, trước khi khai hỏa tiêu diệt nghi phạm tìm cách ám sát ông Trump.

Thomas Matthew Crooks, 20 tuổi, ngày 13/7 sử dụng một khẩu súng trường kiểu AR-15 bắn khoảng 8 phát đạn về phía cựu tổng thống Mỹ Donald Trump khi ông đang phát biểu trên sân khấu vận động tranh cử ở hạt Butler, bang Pennsylvania. Một viên đạn trong số đó đã xuyên qua vành tai phải của Trump, khiến ông chảy nhiều máu.

Vài giây sau, xạ thủ thuộc Đội Chống Bắn tỉa (CST) thuộc Sở Mật vụ Mỹ khai hỏa, bắn trúng đầu Crooks và vô hiệu hóa mối đe dọa, tạo điều kiện cho các mật vụ ở sân khấu sơ tán ông Trump đến nơi an toàn.

"Xạ thủ chống bắn tỉa này đã đưa ra quyết định cực kỳ nhanh chóng và đã cứu mạng ông Trump", Bill Pickle, người từng là chỉ huy đội mật vụ bảo vệ cựu phó tổng thống Mỹ Al Gore, nhận định.

"Họ là những tay súng giỏi nhất thế giới, đó là công việc của họ", Pickle nói. "Nhưng chắc chắn sẽ có người đổ lỗi cho xạ thủ chống bắn tỉa lẫn người hỗ trợ và nói rằng giá như anh ta phát hiện ra tay súng sớm hơn hai giây".

Xạ thủ chống bắn tỉa trên mái nhà gần nơi cựu tổng thống Donald Trump tham gia mít tinh ở Butler, Pennsylvania, Mỹ ngày 13/7. Ảnh: Reuters

Một số nhân chứng cho hay họ phát hiện Crooks mang theo khẩu súng trường bò trên mái nhà máy cách nơi ông Trump diễn thuyết khoảng 120 m và đã tìm cách báo động cho lực lượng an ninh. Họ thắc mắc tại sao xạ thủ của CST không lập tức bắn hạ nghi phạm trước khi anh ta nổ súng.

Tuy nhiên, Anthony Cangelosi, cựu quan chức mật vụ chuyên phụ trách khuyến cáo an ninh cho ứng viên tổng thống, chỉ ra rằng ngay cả khi phát hiện đối tượng đáng ngờ sớm hơn, xạ thủ chống bắn tỉa cũng không thể hành động ngay lập tức.

"Họ phải đưa ra quyết định là có bóp cò bắn hạ mục tiêu hay không", Cangelosi nói. "Sẽ ra sao nếu họ phát hiện ra rằng mục tiêu vừa bị bắn hạ là một thanh niên 20 tuổi hâm mộ ông Trump và chỉ muốn trèo ra mái nhà để được ngắm thần tượng rõ hơn? Không ai muốn rơi vào tình huống như vậy cả".

Crooks được cho là đã bò thấp theo kiểu quân đội trên mái nhà, khẩu súng được đặt ngang phía trước và bị phần gờ tường trên mái che khuất, khiến xạ thủ bắn tỉa không thể phát hiện được vũ khí anh ta mang theo.

Chỉ đến khi nghi phạm bắn liên tiếp ba phát đạn về phía ông Trump từ khoảng cách hơn 120 m, xạ thủ bắn tỉa trên nóc nhà kho phía sau sân khấu mới đảo mắt quan sát rộng, rồi nhanh chóng chuyển sang tư thế chiến đấu. Trong vài giây này, Crooks đã bắn thêm ít nhất 5 phát đạn liên tiếp, trước khi bị lính bắn tỉa hạ.

"Tay súng đã bắn khá tốt ở khoảng cách 120 m. Tôi không rõ anh ta có dùng kính ngắm hay không", cựu mật vụ Pickle nhận định. "Kể cả nếu có kính ngắm, chỉ những người được huấn luyện mới có thể bắn vào đầu mục tiêu ở khoảng cách như vậy. Đạn của nghi phạm bắn sượt qua tai ông Trump và đó không phải phát bắn cầu may. Nghi phạm phải là người từng luyện tập bắn súng".

Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đang điều tra động cơ của Crooks. Ông Pickle nhận định ngoài việc phải xác định rõ mối đe dọa, xạ thủ chống bắn tỉa còn chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố bên ngoài khác, khiến họ mất vài giây để phản ứng từ lúc nhìn thấy Crooks bò trên mái nhà.

"Quyết định triển khai bao nhiêu xạ thủ chống bắn tỉa là quan trọng nhất. Trong cuộc vận động tranh cử của ông Trump, người điều hành sự kiện dường như quyết định rằng chỉ cần bố trí hai xạ thủ trên nóc nhà kho là đủ", ông Pickle nói. "Rõ ràng khi xét lại, quyết định đó là sai".

Ông Pickle cho biết Sở Mật vụ Mỹ điều chỉnh cách thức bố trí nhân sự tại hiện trường dựa trên khuyến nghị từ đặc vụ tại thực địa. "Đội tiền trạm sẽ khảo sát vị trí trong thời gian dài, xem xét mọi thứ và đề xuất mọi thứ họ cần", cựu mật vụ nói.

"Nếu không phải do khó khăn tài chính hay thiếu nguồn lực, vấn đề nằm ở cách phân bổ nguồn lực. Người ta đã đánh giá thấp lượng nhân sự cần thiết để đảm bảo an toàn cho ông Trump", ông cho biết thêm.

Hiện trường vụ nổ súng ở Butler, bang Pennsylvania ngày 13/7. Đồ họa: WP

Cựu mật vụ Cangelosi cho biết bất kể có bao nhiêu xạ thủ chống bắn tỉa tại hiện trường, họ đều phải bao quát 360 độ quanh khu vực cần bảo vệ.

"Các xạ thủ bắn tỉa đó phải phơi mình khoảng 4 tiếng trong cái nóng 37-38°C và nếu có thêm một đội hoặc phương tiện bay không người lái (drone) hỗ trợ, vụ nổ súng sẽ không xảy ra", ông Pickle cho biết.

Nhóm xạ thủ chống bắn tỉa trong sự kiện dường như cũng đã quá chú ý vào hàng cây gần đó và coi đây là nguy cơ chính.

"Họ nhìn vào mọi thứ có thể là nơi ẩn nấp của một sát thủ", Pickle giải thích. "Nếu là kẻ xấu, tôi sẽ tìm nơi có thể náu mình. Do bản năng đó của con người, xạ thủ sẽ nhìn quét qua mái nhà để đảm bảo không có ai, sau đó tập trung vào hàng cây rậm rạp. Hiếm ai nghĩ rằng kẻ xấu sẽ ở nơi trống trải".

Sau khi nghi phạm nổ súng, "mọi thứ đều diễn ra theo đúng quy trình", ông nhận định. Đội xạ thủ chống bắn tỉa nổ súng, đội mật vụ với trang bị chuyên dụng lao lên sân khấu và nhóm cảnh vệ trên bục nhanh chóng đưa ông Trump ra khỏi sân khấu.

Theo ông Pickle, vấn đề trọng tâm trong cuộc điều tra của giới chức Mỹ là làm rõ lỗ hổng an ninh khiến nghi phạm có thể mang theo khẩu súng trường tiếp cận và leo lên mái tòa nhà gần nơi ông Trump tổ chức mít tinh mà không bị phát hiện.

Ngoài ra, họ sẽ phải tìm hiểu lý do mái tòa nhà này không được canh chừng, có sĩ quan cảnh sát hoặc mật vụ nào ở đó để kiểm tra người ra vào hay không.

"Mái nhà trống trải không phải là nơi ẩn náu tốt nhất. Nếu tay súng trèo lên đó, anh ta dường như đã sẵn sàng chết", cựu mật vụ nói. "Ác mộng tồi tệ nhất với mật vụ Mỹ luôn là một tay súng đơn độc, không công khai quan điểm chính trị và sẵn sàng chấp nhận cái chết".

Theo Pickle, vụ ám sát hụt ngày 13/7 sẽ được mổ xẻ, phân tích trong nhiều năm tới và "vĩnh viễn nằm trong chương trình đào tạo" của mật vụ và các cơ quan an ninh khác của Mỹ. Loạt thuyết âm mưu và những lời chỉ trích lẫn nhau sẽ trỗi dậy trong lúc FBI và giới chức Mỹ điều tra kỹ lưỡng.

"Mọi việc sẽ diễn ra theo quy trình bất chấp người ta bàn tán", cựu đặc vụ Cangelosi nhận định. "Tất cả chúng ta đều muốn có câu trả lời càng nhanh càng tốt, nhưng mọi thứ đều mất thời gian. Chúng ta đều biết mật vụ là những người chuyên nghiệp và sẽ khắc phục sai lầm mà họ phạm phải".

Nguyễn Tiến (Theo BI, Reuters, AP)