Luật sư, giảng viên có thể được bổ nhiệm thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao

Mặc dù tán thành việc thành lập các tòa án sơ thẩm chuyên biệt nhưng Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không thành lập tòa phúc thẩm chuyên biệt.

Ảnh minh họa hội đồng xét xử tại phiên tòa - Ảnh: TUYẾT MAI

Theo chương trình, ngày 28-5, Quốc hội sẽ thảo luận dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi.

Tán thành lập các tòa án sơ thẩm chuyên biệt

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết nhiều ý kiến tán thành đề xuất thành lập tòa án sơ thẩm chuyên biệt. Trong đó đề nghị quy định ngay trong dự luật các tòa án sơ thẩm chuyên biệt.

Có ý kiến đề nghị không cần quy định các tòa án chuyên biệt cụ thể trong dự luật. Một số ý kiến không tán thành đề xuất thành lập tòa án chuyên biệt.

Một số ý kiến đề nghị làm rõ vấn đề liên quan đến tòa án chuyên biệt (như nhiệm vụ, quyền hạn của các tòa án này, nơi đặt trụ sở, số lượng, phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ, tiêu chuẩn, điều kiện của thẩm phán...).

Có ý kiến đề nghị phân biệt tòa án sơ thẩm chuyên biệt với tòa chuyên trách. Cũng có ý kiến đề nghị thành lập các tòa phúc thẩm chuyên biệt...

Về các ý kiến này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ thực tiễn cho thấy, án hành chính rất khó và phức tạp, xảy ra ngày càng nhiều ở các lĩnh vực quản lý Nhà nước.

Nếu không có quy định phù hợp, có thể ảnh hưởng đến tính độc lập của thẩm phán và hội thẩm nhân dân khi xét xử, giải quyết loại án này.

Vụ việc sở hữu trí tuệ và vụ việc phá sản tuy số lượng chưa nhiều, nhưng tính chất phức tạp và ngày càng tăng theo sự phát triển kinh tế của đất nước.

Giải quyết vụ việc sở hữu trí tuệ, phá sản cần có đội ngũ cán bộ chuyên sâu về pháp luật, được đào tạo, hiểu biết về các lĩnh vực chuyên môn.

Việc thành lập tòa án sơ thẩm chuyên biệt hành chính, sở hữu trí tuệ và phá sản (gọi chung là tòa án chuyên biệt) để giải quyết các vụ việc đặc thù nêu trên, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và hội nhập quốc tế về tư pháp.

Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc thành lập các tòa án chuyên biệt, đồng thời quy định các tòa án chuyên biệt cụ thể ngay trong dự thảo luật để phù hợp với quy định của Hiến pháp.

Về đề nghị thành lập tòa phúc thẩm chuyên biệt, Thường vụ Quốc hội nhận thấy, Tòa án nhân dân cấp cao có các tòa chuyên trách (dân sự, kinh tế, hành chính,...) để xét xử phúc thẩm các bản án, quyết định của tòa án cấp sơ thẩm, bị kháng cáo, kháng nghị.

Về cơ bản, các thẩm phán công tác tại các tòa chuyên trách Tòa cấp cao có trình độ chuyên môn sâu về các lĩnh vực có liên quan. Việc xét xử của các tòa chuyên trách bảo đảm tính độc lập theo quy định của pháp luật.

Điều 50 dự luật quy định tòa cấp cao có thẩm quyền phúc thẩm các bản án, quyết định của tòa án chuyên biệt bị kháng cáo, kháng nghị.

Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không thành lập tòa phúc thẩm chuyên biệt, bảo đảm không phát sinh thêm bộ máy.

Điều kiện bổ nhiệm thẩm phán

Báo cáo cũng nêu một số ý kiến không tán thành quy định về tuổi bổ nhiệm thẩm phán từ đủ 28 tuổi trở lên, thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao từ đủ 45 tuổi trở lên, có ý kiến đề nghị nâng tuổi bổ nhiệm thẩm phán từ 28 tuổi lên 30 tuổi.

Có ý kiến tán thành quy định của dự luật, có ý kiến đề nghị chỉ cần quy định có thời gian công tác pháp luật từ 5 năm trở lên...

Về nội dung này, Thường vụ Quốc hội nhận thấy dự luật quy định về độ tuổi để bổ nhiệm thẩm phán từ đủ 28 tuổi trở lên cơ bản tương thích với điều kiện bổ nhiệm thẩm phán sơ cấp theo quy định luật hiện hành (có thời gian làm công tác pháp luật từ 5 năm trở lên).

Việc quy định độ tuổi bổ nhiệm thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao từ đủ 45 tuổi trở lên cũng tương tự về độ tuổi bổ nhiệm theo luật hiện hành.

Quy định tuổi bổ nhiệm thẩm phán như dự luật bảo đảm cho người được giới thiệu bổ nhiệm thẩm phán có đủ thời gian hoàn thành các tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của luật này. Quy định tiêu chuẩn thẩm phán tại điều 94 là phù hợp.

Về đề nghị quy định cụ thể thời gian làm công tác thực tiễn pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, điều 94 dự luật quy định các tiêu chuẩn chung với thẩm phán, trong đó có tiêu chuẩn có thời gian làm công tác thực tiễn pháp luật.

Điều 95 quy định điều kiện bổ nhiệm thẩm phán, trong đó quy định có thời gian làm công tác pháp luật từ 5 năm trở lên, có năng lực xét xử, giải quyết những vụ việc thuộc thẩm quyền của tòa án theo quy định của pháp luật. Do đó, đề nghị cho giữ như quy định dự luật.