Luật các nước trừ điểm trên giấy phép lái xe thế nào

Tại Australia, tài xế có 12 điểm ở giấy phép lái xe trong 3 năm, trừ dần theo vi phạm, nhưng lái xe sau uống đồ có cồn sẽ bị tước bằng ngay lập tức.

Tại Dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ vừa ban hành, Bộ Công an đang đề xuất trừ điểm giấy phép lái xe theo thang 12. Nếu tài xế vi phạm bị trừ hết số điểm này sẽ phải học lại kiến thức an toàn giao thông.

Việc tính điểm phạt hoặc trừ điểm trên giấy phép lái xe đã được nhiều nước áp dụng. Cách thực hiện chung là giao cho tài xế một số điểm nhất định trong một thời gian tương ứng, thường 2-3 năm. Trong thời gian này, các lỗi vi phạm luật giao thông của tài xế, tùy mức độ nghiêm trọng sẽ bị trừ mức điểm khác nhau. Khi hết điểm, tài xế sẽ bị thu hồi giấy phép lái xe để học, thi lại hoặc đình chỉ lái xe 6 tháng đến một năm.

Ngoài trừ điểm, việc áp dụng phạt hành chính bằng tiền, xử lý hình sự vẫn song song được thực hiện.

Nước Anh cấp giấy phép dành cho người mới (giấy tạm thời) và giấy phép chính thức. Những tài xế có giấy phép tạm thời sẽ chỉ có 6 điểm trong suốt 2 năm. Nếu bị trừ hết điểm trong thời gian này, họ sẽ lập tức bị tịch thu giấy tạm thời, được yêu cầu đăng ký học lại cả lý thuyết, thực hành, chi phí thi... có thể lên tới hơn 1.000 Bảng mỗi lần học và thi lại.

Nếu vẫn còn điểm sau 2 năm dùng giấy phép tạm thời, người dân sẽ được cấp bằng lái chính thức, với quỹ 12 điểm dùng trong 3 năm. Các lỗi nhẹ nhất ở Anh sẽ bị phạt 3 điểm, lỗi nghiêm trọng nhất (say rượu, dùng chất kích thích...) có thể bị trừ tới 11 điểm.

Việc rời khỏi hiện trường vụ tai nạn (trừ 5-10 điểm), sử dụng xe bị lỗi phanh, lốp hoặc tay lái (3 điểm), không có bảo hiểm (6-8 điểm), lái xe khi thị lực không tốt (3 điểm)... Các lỗi sẽ bị lưu trong hệ thống ít nhất 4 năm, lâu nhất 11 năm.

Khi bị trừ đủ 12 điểm, tòa án sẽ có giấy gọi tài xế ra tòa để quyết định thời hạn cấm lái xe là bao lâu, thường ít nhất là một năm. Nhưng nếu bị cấm lái xe hai lần liên tiếp trong thời gian dưới 3 năm, thời gian cấm của lần thứ hai, có thể lên tới hai năm.

Vì bằng lái xe ở Anh là bằng lái điện tử, tài xế luôn có thể cần kiểm tra trực tuyến để xem điểm phạt của mình.

Tài xế tại Anh có thể tra cứu trực tiếp hồ sơ lái xe và lịch sử trừ điểm giấy phép của mình trên trang điện tử của Chính phủ bằng cách điền các thông tin giấy phép, số an sinh xã hội, Ảnh: GOV.UK

Không có cách nào để xóa điểm khỏi giấy phép lái xe, ngoài việc đợi cho đến khi chúng tự động hết hạn. Tài xế phải mất bốn năm đối với hầu hết các vi phạm và 11 năm đối với những tội nghiêm trọng hơn. Khi hết thời gian, điểm sẽ tự động bị xóa khỏi giấy phép của tài xế mà không cần bạn thực hiện bất kỳ thủ tục hành chính nào.

Một điều nữa khiến các tài xế Anh e sợ hệ thống trừ điểm trên bằng lái, còn bởi vì đánh thẳng vào ví tiền. Bảo hiểm ôtô của bạn sẽ cao hơn nếu bạn có nhiều điểm bị phạt. Nếu có bất kỳ "tiền án" nào khiến bạn bị trừ điểm trên bằng lái, bạn cũng phải báo với công ty bảo hiểm, vì nếu không, bảo hiểm của bạn sẽ bị vô hiệu.

Điều này nghĩa là bạn sẽ bị trừ nhiều điểm hơn khi lái xe không có bảo hiểm, và nếu bạn gặp tai nạn thì bạn sẽ không được bảo hiểm mà còn có thể phải đối mặt với các cáo buộc gian lận bảo hiểm và thậm chí bị truy tố.

Tại Italy, giấy phép lái xe có tổng cộng 20 điểm, mỗi lần vi phạm người lái xe có thể bị trừ 1-10 điểm. Lỗi vượt đèn đỏ có thể bị trừ 6 điểm; không thắt dây an toàn trừ 4 điểm... Tài xế bị mất 20 điểm trong giấy phép lái xe phải thi lại bằng lái xe.

Nếu vi phạm pháp luật nghiêm trọng (chẳng hạn vượt quá tốc độ cho phép hơn 40 km/h, lái xe trên làn đường khẩn cấp hoặc uống rượu rồi lái xe), tài xế có thể bị thu hồi giấy phép ngay lập tức.

Những quy tắc này áp dụng cho bất kỳ ai có bằng lái xe, ngay cả khi hệ thống tính điểm không được áp dụng ở nước xuất xứ. Ví dụ, ở Việt Nam không áp dụng hệ thống trừ điểm trên bằng lái nhưng nếu bằng lái của bạn được công nhận ở Italy và bạn phạm lỗi thì vẫn bị trừ điểm.

Nếu mất 20 điểm trong vòng một năm, tài xế sẽ bị đình chỉ lái xe ở Italy trong hai năm; nếu mất toàn bộ 20 điểm trong hai năm sẽ bị cấm lái xe một năm; và nếu mất tổng 20 điểm trong vòng 2-3 năm thì bị cấm 6 tháng.

Nếu tài xế không bị trừ điểm nào trong hai năm liên tiếp sẽ được cộng 2 điểm.

Với người lái xe chuyên nghiệp và người đã được cấp bằng lái dưới ba năm, Italy có chính sách không khoan nhượng, đặt giới hạn nồng độ cồn trong máu là 0. Người lái xe khi sử dụng rượu bia có thể bị tạm giữ xe, bị phạt tiền, trừ hết điểm, tịch thu bằng lái, cấm lái xe vài năm kèm phạt tù.

Cảnh sát giao thông Italy điều phối các phương tiện trên đường phố Rome. Ảnh: Wanted in Rome

Tại Mỹ, 9 bang không sử dụng hệ thống trừ điểm trên bằng lái, gồm Hawaii, Kansas, Louisiana, Minnesota, Mississippi, Oregon, Rhode Island, Washington và Wyoming. Tất cả các bang còn lại đều có quy định riêng về số điểm, thời gian và cách trừ, nhiều bang tính theo từng năm.

Ví dụ, bang Arizona chỉ cho các tài xế 8 điểm một năm, Colorado cho 6 điểm, trong khi các lỗi vượt đèn, biển báo bị trừ 6 điểm, sai làn đường ưu tiên, xả rác trừ 3 điểm, tự ý rời hiện trường vụ tai nạn trừ 6 điểm... Lỗi được lưu trong hệ thống 4-13 năm.

Tại bang Pennsylvania, tài xế cũng có 6 điểm dùng cho một năm, và nếu trong khoảng thời gian một năm kể từ ngày vi phạm gần nhất không có vi phạm liên quan đến điểm, họ sẽ được cộng thêm 3 điểm thưởng "hành vi tốt" vào hồ sơ.

Ngoài ra, tại Mỹ, các công ty bảo hiểm có thể có hệ thống tính điểm bằng lái riêng. Mặc dù các công ty bảo hiểm có thể tuân theo hệ thống tính điểm tương tự Sở Giao thông Vận tải tiểu bang thiết lập nhưng đôi khi họ có thể sử dụng hệ thống tính điểm độc quyền để chấm điểm cho các lỗi vi phạm khi lái xe.

Điểm do công ty bảo hiểm ấn định sẽ không khiến bạn bị mất giấy phép. Nhưng chúng có thể dẫn đến việc tăng phí bảo hiểm, thậm chí dẫn đến việc hợp đồng bị hủy nếu bạn "tích lũy" quá nhiều điểm.

Tại châu Á, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Hong Kong, Malaysia, Singapore, Philippines đang áp dụng hệ thống trừ điểm trên bằng lái.

Tại Singapore, tất cả người có bằng lái xe mới cấp lần đầu đều được cấp bằng lái thử một năm. Giấy phép này cho phép người lái xe bị trừ tối đa 12 điểm vi phạm trong năm. Nếu vượt quá giới hạn cho phép, bạn sẽ bị thu hồi giấy phép lái xe.

Với người lái xe có kinh nghiệm (sau năm đầu tiên), điểm trừ cho phép sẽ tăng lên 24 điểm trong khoảng hai năm. Có 8 loại hành vi vi phạm bị trừ điểm, được nhóm theo 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18 và 24 điểm phạt tùy theo mức độ nghiêm trọng.

Các hành vi phổ biến bị trừ điểm có thể kể tới: lái xe quá tốc độ 30-40 km/h, trừ 8 điểm; trên 40 km/h trừ 12 điểm; vượt đèn đỏ, trừ 12 điểm; tài xế không thắt dây an toàn, trừ 3 điểm; mỗi hành khách không thắt dây an toàn, tài xế bị trừ mỗi người 3 điểm; lái xe liều lĩnh, lạng lách đánh võng, trừ 12 điểm...

Lần đầu bị đình chỉ bằng lái kéo dài 12 tuần, và tăng dần theo các lần bị đình chỉ tiếp theo, lên 24 tuần, một năm và tối đa 5 năm. Nếu trong vòng một năm kể từ lần vi phạm gần nhất mà tài xế không bị trừ điểm nào, hệ thống sẽ thưởng bằng cách xóa vi phạm trước đó. Tài xế sẽ được xóa toàn bộ lịch sử vi phạm nếu lái xe an toàn hai năm liên tiếp.

Hải Thư (Theo SG Police Gov, Gov UK, AC, WDTV, NTY)