Loạt sai phạm trong khai thác khoáng sản ở Quảng Ngãi vẫn chờ... khắc phục

Kiểm toán Nhà nước phát hiện tỉnh Quảng Ngãi cấp 45 giấy phép khai thác khoáng sản trái quy định. Ảnh: Ngọc Viên

Kiểm toán đến đâu, phát hiện sai phạm đến đó

Kiểm toán Nhà nước thuộc khu vực III đã tiến hành kiểm toán chuyên đề quản lý Nhà nước về tài nguyên, khoáng sản giai đoạn 2017-2021 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi từ ngày 22.2.2022 đến ngày 22.4.2022 và chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế. Theo đó, tỉnh Quảng Ngãi đã không tổ chức khoanh định khu vực không đấu giá đối với cát, sỏi lòng sông, nhưng cấp phép khai thác không qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Khoanh định các khu vực không đấu giá đối với đá làm vật liệu xây dựng và đất san lấp thiếu căn cứ. Cấp giấy phép khai thác nhưng không tổ chức đấu giá không đúng quy định.

Trong đấu giá quyền khai thác khoáng sản còn chưa được thực hiện đúng các quy định của Luật Khoáng sản, nhất là các khu vực phải thực hiện đấu giá nhưng địa phương không tổ chức, dẫn đến cấp giấy phép kinh doanh tại 21 khu vực cát, sỏi lòng sông không đúng quy định.

Công tác thẩm định phê duyệt trữ lượng khoáng sản không tuân thủ các quy định của Nghị định của Chính phủ; chưa phê duyệt trữ lượng đối với khoáng sản có ích, khoáng sản đi kèm; phê duyệt thiếu trữ lượng đưa vào thiết kế khai thác. Việc xác định nghĩa vụ tài chính về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản còn không tuân thủ các quy định của Nghị định của Chính phủ, làm giảm thu ngân sách Nhà nước trên 25,9 tỉ đồng.

Đơn cử như giấy phép khai thác với trữ lượng gần 150 nghìn m3 cát được ông Đặng Văn Minh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi - khi đó là Phó Chủ tịch tỉnh ký, cấp cho Công ty Cổ phần đầu tư Hà - Mỹ Á để xây dựng khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tắm bùn và suối nước nóng Nghĩa Thuận, việc cấp phép này vi phạm Nghị định 158/2016 của Chính phủ vì mỏ cát này không phục vụ cho công trình dự án có vốn ngân sách mà thuộc diện phải đấu giá.

Ngoài ra, Công ty Cổ phần đầu tư Hà - Mỹ Á còn gian dối trong kê khai thuế số lượng cát khai thác vì chỉ mới kê khai thuế tài nguyên 23.187 m3 cát, còn thiếu 72.588 m3 so với khối lượng thực tế.

Ông Võ Hùng - Phó Cục trưởng Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi - cho biết, đến nay Công ty Cổ phần đầu tư Hà - Mỹ Á vẫn chưa nộp số tiền thuế còn thiếu theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Đầu tuần tới, các cơ quan chức năng sẽ mời Công ty Cổ phần đầu tư Hà - Mỹ Á lên làm việc để truy thu số tiền thuế còn thiếu, đồng thời sẽ có biện pháp xử lý nếu đơn vị này trây ỳ.

Buông lỏng quản lý và khắc phục... chưa xong

Việc khai thác tài nguyên khoáng sản tại 21 doanh nghiệp ở Quảng Ngãi còn chưa chấp hành các quy định của Luật Khoáng sản, nhưng các cơ quan quản lý Nhà nước không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao trong quản lý, kiểm tra, giám sát và chưa có biện pháp xử lý kịp thời hoặc tham mưu cho cấp có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật về khoáng sản.

Công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn chưa được quan tâm đúng mức, thiếu sự kiểm tra, giám sát để xảy ra các sai phạm làm lãng phí nguồn tài nguyên khoáng sản; việc thực hiện nghĩa vụ tài chính chưa được thu đúng, thu đủ và chưa kịp thời vào ngân sách Nhà nước là thuộc trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của UBND và Chủ tịch UBND tỉnh; buông lỏng trách nhiệm quản lý Nhà nước, trách nhiệm công vụ của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT), cơ quan Thuế cần phải được làm rõ để chấn chỉnh, khắc phục trong thời gian tới.

Giai đoạn 2017-2021, Sở TNMT tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức đấu giá và tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt kết quả trúng đấu giá 4 khu vực khai thác khoáng sản nhưng không tổ chức lập kế hoạch và thông báo khu vực đấu giá là không đúng quy định, dẫn đến xác định thiếu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản phải nộp gần 3,9 tỉ đồng.

Xác định trữ lượng để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với 3 doanh nghiệp không căn cứ vào trữ lượng địa chất đưa vào thiết kế khai thác đã được UBND tỉnh phê duyệt, dẫn đến xác định thiếu trữ lượng và số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản phải nộp trên 21,5 tỉ đồng. Qua kiểm toán, Đoàn kiểm toán kiến nghị xử lý tài chính, số tiền trên 28,2 tỉ đồng đồng thời, kiến nghị UBND tỉnh Quảng Ngãi xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.

Ông Đặng Văn Minh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, sai phạm trong quản lý Nhà nước về tài nguyên, khoáng sản giai đoạn 2017-2021 trên địa bàn tỉnh được Kiểm toán Nhà nước nêu ra, tỉnh Quảng Ngãi vẫn đang trong quá trình khắc phục.