Kim ấn Hoàng đế chi bảo xứng đáng là Bảo vật quốc gia

Kim ấn Hoàng đế chi bảo đang được đề xuất công nhận là Bảo vật quốc gia. Ảnh: Trần Tuấn

UBND tỉnh Bắc Ninh đề nghị Bộ VHTT&DL xem xét, báo cáo Hội đồng thẩm định hiện vật và Hồ sơ hiện vật, trình Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia đợt 13, năm 2024 cho kim ấn Hoàng đế chi bảo (bảo vật của Hoàng đế).

Kim ấn này được doanh nhân Nguyễn Thế Hồng, chủ sở hữu Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng tại Từ Sơn, Bắc Ninh, mua lại với sự bảo trợ của Chính phủ và các bộ, ngành Việt Nam.

Giá mua lại là 6,1 triệu Euro (hơn 153 tỉ đồng) từ một cuộc đấu giá của hãng MILLON (Pháp) vào cuối năm 2022. Sau đó, kim ấn đã "hồi hương" vào tháng 11.2023 và hiện trưng bày tại Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng.

Xét theo quy định tại Điều 4 của Luật Di sản văn hoá (sửa đổi, bổ sung năm 2009), kim ấn Hoàng đế chi bảo hoàn toàn đủ điều kiện và xứng đáng được công nhận là Bảo vật quốc gia trong đợt này.

Nếu được công nhận, kim ấn Hoàng đế chi bảo không phải là cổ vật sở hữu tư nhân cũng như kim ấn đầu tiên của triều Nguyễn có tên trong danh sách Bảo vật quốc gia.

Tuy nhiên, việc kim ấn Hoàng đế chi bảo trở thành Bảo vật quốc gia lại có ý nghĩa vô cùng đặc biệt khi kim ấn này gắn liền với nhiều mốc lịch sử trọng đại của dân tộc.

Trước hết, thời nhà Nguyễn, kim ấn Hoàng đế chi bảo được dùng cho các hoạt động công quyền, chính sự như khánh tiết, ban ân, xá tội, đi tuần thú các địa phương, sắc thư ban cho nước ngoài…

Và đây là cổ vật được cựu hoàng Bảo Đại chọn trong số hơn 200 ấn triện các loại được lưu giữ tại điện Cần Chánh và Ngự tiền văn phòng, cùng thanh bảo kiếm mà vua Khải Định (lên ngôi từ 1916 đến 1925) trao lại, để bàn giao cho chính quyền cách mạng tại Ngọ Môn vào năm 1945 sau khi tuyên bố thoái vị.

Nhà sử học Trần Huy Liệu đã đại diện chính quyền cách mạng tiếp nhận bộ ấn kiếm này, sau đó chuyển về Hà Nội ngay trước khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2.9.1945.

Tuy nhiên, sau khi Pháp tái chiếm Hà Nội vào cuối năm 1946, kim ấn này bị thất lạc. Nó được người Pháp phát hiện và trao lại cho cựu hoàng Bảo Đại vào năm 1952.

Để rồi sau đó là một hành trình lưu lạc ở nước ngoài kéo dài đến hơn 70 năm, trước khi được “phát hiện” tại một cuộc đấu giá ở Pháp. Tiếp đến là hành trình rất gian nan với hơn một năm đàm phán, thương thảo và thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan giữa các đối tác Việt Nam và Pháp để kim ấn này được “hồi hương”.

Nếu đề xuất được thông qua thì tới đây, danh sách Bảo vật quốc gia của Việt Nam sẽ lần đầu tiên chào đón một “đứa con lưu lạc” với thân phận vô cùng đặc biệt trở về từ nước ngoài.

Đây không chỉ là sự công nhận một bảo vật có giá trị lịch sử và văn hóa mà còn ghi nhận một biểu tượng của lòng quyết tâm, sự kiên trì trong việc bảo vệ và gìn giữ di sản dân tộc và tinh thần đoàn kết và sự hợp tác quốc tế trong việc bảo tồn di sản văn hóa!