Khối u não gây điếc, đau nửa mặt

09:10 05/11/2023

Anh Dũng, 41 tuổi, đau nửa mặt trái, điếc tai trái, mắt không nhắm kín, bác sĩ phát hiện u cách vỏ não 13 cm và được robot dẫn đường mổ thành công.

Tám tháng trước anh Dũng, ngụ Nghệ An, đã mổ u não tại một bệnh viện Hà Nội. Khối u lúc đó khoảng 4-5 cm. Sau mổ, anh đau nửa mặt bên trái, điếc tai trái, đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám.

Kết quả chụp MRI não bệnh nhân cho thấy khối u còn lại kích thước khoảng 2,5 cm, nằm gần như giữa não, chèn ép dây thần kinh số 5 và đẩy xô lệch ra ngoài, gây đau nửa mặt bên trái. Khối u nằm ở vùng góc cầu tiểu não, phần lớn là tế bào sừng, vỏ bao, mềm.

Ngày 4/11, ThS.BS.CKII Chu Tấn Sĩ, Trưởng Khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, cho biết bệnh nhân đau yếu mặt, điếc do tổn thương dây thần kinh 7, 8. Khối u vùng góc cầu tiểu não là loại u khó. Vùng này tập trung các dây thần kinh đi qua, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sinh hoạt của người bệnh. Trong quá trình phẫu thuật, nếu bác sĩ không có nhiều kinh nghiệm và không ứng dụng kỹ thuật mổ hiện đại, nguy cơ làm tổn thương các dây thần kinh.

Ví dụ, nếu bác sĩ tác động vào dây thần kinh số 7, bệnh nhân có nguy cơ méo mặt. Dây thần kinh số 8 tổn thương có thể dẫn đến chóng mặt, ói hoặc mất hoàn toàn thính lực. Các dây thần kinh 9, 10, 11 đi chung với nhau, nếu bác sĩ chạm đến có thể khiến người bệnh nuốt khó, nuốt sặc. Lưỡi dễ lẹo qua một bên khi mổ chạm vào dây thần kinh số 12.

Bác sĩ Tấn Sĩ và ê kíp quyết định dùng robot trí tuệ nhân tạo (AI) giúp định vị, nhìn rõ cấu trúc não, các bó sợi thần kinh và giải quyết phần khối u còn lại, tránh gây ra các di chứng sau mổ.

Khối u (vòng tròn đỏ) đè và đẩy lệch dây thần kinh số 5 (mũi tên xanh). Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Đường mổ đi tiếp cận khối u từ dưới chẩm, sau xoang xích ma (nằm ở phần trong của xương chũm và ở đó có xoang tĩnh mạch ngang của não). Bác sĩ mở hộp sọ đủ rộng để vén tiểu não, đi vào vùng góc cầu tiểu não. Chiều sâu so với bề mặt vỏ não khoảng 13 cm.

Hệ thống robot, kết nối kính vi phẫu Kinervo 900 và định vị dẫn đường thần kinh Neuro-Navigation BrainLab ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp bác sĩ xác định rõ đường đi của các dây thần kinh, thăm dò lại cấu trúc não, tiếp cận khối u thành công. Bác sĩ dùng máy siêu âm Cusa đánh nhỏ u và gắp từng phần ra ngoài, không làm tổn thương các vùng dính khối u, dây thần kinh và cấu trúc não xung quanh.

Theo bác sĩ Tấn Sĩ, hệ thống theo dõi điện thế sinh lý thần kinh, khi tác động vào các dây thần kinh thì máy phát cảnh báo, nhờ đó ê kíp kịp thời dừng lại mà không làm tổn thương dây thần kinh, bảo tồn tối đa chức năng cho người bệnh sau mổ.

Sau ba giờ phẫu thuật, khối u được loại bỏ hoàn toàn, giải phóng dây thần kinh số 5. Bệnh nhân hết đau, hết co giật nửa mặt, mắt nhắm kín được, nuốt hết đau, ăn uống bình thường. Tình trạng yếu nửa mặt bên trái, điếc tai bên trái không hồi phục do tổn thương cũ ở dây thần kinh 7, 8 trong cuộc mổ trước.