Kho vũ khí được Houthi dùng để đe dọa Israel

Houthi tuyên bố ủng hộ Hamas và có thể khiến Israel lo ngại về kho vũ khí đa dạng của mình, dù chúng khó gây thiệt hại trực tiếp cho Tel Aviv.

Sau khi chiến sự Israel - Hamas bùng nổ hôm 7/10, lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn tại Yemen đã nhiều lần tung các đòn tập kích nhắm vào lãnh thổ Israel bằng tên lửa, thiết bị bay không người lái (UAV), nhằm thể hiện sự ủng hộ với nhóm Hồi giáo kiểm soát Dải Gaza.

Đáng chú ý nhất là vụ tấn công hôm 31/10, khi lực lượng Houthi phóng một quả tên lửa đạn đạo đất đối đất nhằm vào thành phố Eliat ở phía nam Israel. Quả tên lửa bay ít nhất 1.600 km trước khi bị hệ thống phòng không Arrow của Israel đánh chặn.

Đây là vụ tập kích bằng tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất ở khoảng cách xa nhất từ trước tới nay mà Houthi thực hiện nhắm vào Israel. Lầu Năm Góc cho hay Houthi đang sở hữu tên lửa có tầm bắn hơn 2.000 km, song không cho biết chi tiết. Các thông tin này cho thấy lực lượng phiến quân kiểm soát diện tích rộng lớn ở Yemen đang nắm trong tay năng lực quân sự đáng gờm, có thể đe dọa Israel từ khoảng cách xa.

Khác với Hezbollah, thành viên khác trong "trục kháng chiến" chống Israel của Iran ở Trung Đông, Houthi không che giấu sức mạnh quân sự của mình mà thường xuyên phô diễn các vũ khí trong kho, gần nhất là tại buổi diễu binh diễn ra ở thành phố Sanaa của Yemen hôm 21/9.

Tên lửa đạn đạo trong buổi lễ diễu binh của lực lượng Houthi tại Sanaa, Yemen hôm 21/9. Ảnh: Reuters

Theo Fabian Hintz, chuyên gia về tên lửa tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), trụ sở tại London, các hình ảnh do Houthi công bố cho thấy lực lượng này sở hữu ít nhất 4 loại tên lửa, UAV có thể vươn tới lãnh thổ Israel.

Loại thứ nhất là tên lửa hành trình phóng từ mặt đất Quds, được Iran định danh là 351 hoặc Paveh, có tầm bắn khoảng 1.650 km, do đó có thể vươn tới thành phố Eliat ở cực nam Israel nếu được phóng từ cực bắc Yemen.

Một số báo cáo cho biết các phiên bản nâng cấp của tên lửa Quds sở hữu tầm bắn hơn 2.000 km, đủ sức vươn tới nhiều mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Israel.

Tên lửa sử dụng đầu đạn nổ nặng vài trăm kg, tốc độ bay khoảng 600 km/h. Giống nhiều mẫu tên lửa hành trình khác, Quds có thể bay xa hơn đáng kể nếu được thu nhỏ đầu đạn, bổ sung nhiên liệu và chỉnh sửa thiết kế, theo chuyên gia Hintz.

Dù vậy, tên lửa Quds sử dụng công nghệ dẫn đường bằng định vị vệ tinh GPS nên dễ bị gây nhiễu. Phần lớn các phiên bản của dòng tên lửa này yêu cầu tổ vận hành phải nhập tọa độ mục tiêu trước khi phóng. Dữ liệu này không thể thay đổi sau khi tên lửa khai hỏa.

Lực lượng Houthi cũng sở hữu nhiều loại tên lửa đạn đạo, trong đó có mẫu Toufan, phiên bản sao chép của dòng Qadr do Iran sản xuất. Đây dường như là vũ khí được Houthi sử dụng trong cuộc tập kích Israel hôm 31/10.

Tên lửa Toufan có thể mang theo đầu đạn nặng 500 kg, sở hữu tầm bắn tối đa gần 2.000 km, tuy nhiên không được trang bị hệ thống dẫn đường pha cuối như phiên bản gốc, do đó có tính chính xác thấp hơn.

Một loại vũ khí khác có thể đe dọa Israel là UAV tự sát Shahed 136 do Iran chuyển giao cho lực lượng Houthi. Đây cũng là loại UAV mà phương Tây cáo buộc Iran đã chuyển cho Nga để tập kích cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine mùa đông năm ngoái.

Được Houthi gọi là Waid-2, mẫu UAV này có tầm hoạt động hơn 2.000 km, có thể mang đầu đạn 50 kg, tốc độ bay khoảng 200 km/h, đồng nghĩa mất khoảng 8 tiếng để tới được lãnh thổ Israel. UAV dựa vào tín hiệu GPS thương mại để điều hướng, nên dễ bị vô hiệu hóa bằng thiết bị tác chiến điện tử.

Houthi còn sở hữu một mẫu UAV khác có thể tập kích Israel là dòng Samad. Biến thể mới nhất Samad-3 có tầm bay khoảng 1.600 km, tốc độ bay chậm hơn so với dòng Shahed 136 của Iran.

Lý do Houthi liên tiếp phóng tên lửa vào Israel

Giới quan sát cho rằng phần lớn vũ khí có sức đe dọa cao của Houthi đều có nguồn gốc từ Iran, quốc gia hậu thuẫn nhóm này. Một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ hôm 23/10 cho biết khí tài mà Iran chuyển giao cho Houthi những năm gần đây ngày càng gia tăng về "độ phức tạp và khả năng sát thương".

Theo Matthew Bey, chuyên gia của công ty phân tích tin tình báo RANE, trụ sở ở Mỹ, nguồn cung vũ khí từ Iran có ý nghĩa quan trọng đối với lực lượng Houthi, đặc biệt là khí tài có độ phức tạp cao, sử dụng công nghệ tiên tiến như hệ thống dẫn đường.

Dù vậy, phần lớn kho vũ khí tầm xa của Houthi có độ chính xác thấp. Bey cho biết tên lửa, UAV của Houthi "tương đối dễ để đánh chặn" do chúng vẫn còn khá "thô sơ" khi so với nhiều mẫu hiện đại khác của các cường quốc quân sự.

Theo chuyên gia này, Houthi từ năm 2015 đến 2021 đã triển khai tổng cộng 1000 tên lửa, UAV để tập kích Arab Saudi, quốc gia hậu thuẫn chính phủ được quốc tế công nhận trong nội chiến Yemen, song phần lớn đều không trúng mục tiêu.

Không chỉ có độ chính xác hạn chế, kho vũ khí tầm xa của Houthi còn được cho là không dồi dào về số lượng. Vì những lý do này, các đòn tập kích từ Yemen khó có thể xuyên thủng lá chắn phòng không đa tầng của Israel, chuyên gia Bey nhận định.

Để bù đắp các điểm yếu này, lực lượng Houthi thường áp dụng chiến thuật tập kích theo nhóm, kết hợp giữa lượng nhỏ rocket, tên lửa với lượng lớn UAV, theo Bryan Clark, nhà phân tích tại Viện nghiên cứu Hudson, trụ sở ở Mỹ.

"UAV Houthi được chia thành hai nhóm, dẫn đầu và khóa đuôi loạt tên lửa. Loạt UAV đầu tiên có nhiệm vụ quấy nhiễu, làm quá tải hệ thống phòng không của đối phương. Sau khi phòng không đối phương phóng hết đạn đánh chặn loạt tên lửa, nhóm UAV phía sau sẽ thừa cơ tập kích", Clark cho biết, nhấn mạnh cách đánh này đã chứng minh hiệu quả trong các cuộc tấn công vào cơ sở lọc dầu của Arab Saudi và căn cứ tiền tiêu của Mỹ ở Trung Đông.

Các tay súng Houthi trước khi ra tiền tuyến trong ảnh chụp tại Sanaa, Yemen ngày 3/1/2017. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, chuyên gia Hinz rằng cho rằng chiến thuật trên của Houthi khó phát huy tác dụng với một đối thủ ở cách hàng nghìn km như Israel.

"Nếu là Hezbollah, lực lượng ở gần Israel, thì 1.000 quả rocket một ngày có thể làm quá tải hệ thống phòng không của đối phương. Tuy nhiên, nếu chỉ có thể bắn được vài chục quả tên lửa, UAV cùng một lúc như Houthi, và lại từ khoảng cách xa hơn nhiều, thì rất khó có thể đánh gục các lớp phòng vệ của Israel", Hinz nêu quan điểm. "Dù vậy, không loại trừ khả năng một số tên lửa, UAV vẫn có thể lọt qua".

Trên thực tế, chỉ cần lượng nhỏ UAV, tên lửa của Houthi xuyên qua được lớp phòng thủ cũng có thể gây thiệt hại đáng kể với Israel, điều đã được chứng minh tại Arab Saudi. Dù Riyadh tuyên bố đánh chặn hầu hết số tên lửa, UAV phóng từ Yemen, các cuộc tập kích vẫn khiến khoảng 120 người ở Arab Saudi thiệt mạng.

Theo Hinz, các đòn tập kích của Houthi sẽ nguy hiểm hơn nếu lực lượng này chuyển mục tiêu từ lãnh thổ Israel sang khu vực Biển Đỏ ngay bên cạnh, đặc biệt là eo biển Bab-el-Mandeb, một trong những tuyến hàng hải quan trọng nhất thế giới, nhằm gây sức ép gián tiếp với Tel Aviv và đồng minh Mỹ. Houthi hiện sở hữu lượng lớn tên lửa đối hạm, có tầm bắn 500-800 km tùy loại.

Chuyên gia Clark cũng cho rằng Houthi sẽ sở hữu lợi thế lớn nếu đối đầu với tàu chiến Mỹ làm nhiệm vụ bảo vệ tuyến hàng hải quốc tế ở Biển Đỏ.

"Tàu khu trục USS Carney ở Biển Đỏ tháng trước đã bắn hạ tên lửa, UAV phóng từ Yemen, song nó chủ yếu sử dụng tên lửa đánh chặn SM-2 có giá tới 300.000 USD một quả", Clark cho biết. "Nếu Houthi kiên trì tấn công bằng UAV có giá khoảng 10.000 USD trở xuống cũng như tên lửa chống hạm đời cũ do Iran cung cấp, chẳng mấy chốc tên lửa đánh chặn trên tàu chiến Mỹ sẽ cạn kiện hoặc bị quá tải".

Vị trí Israel và Yemen. Đồ họa: Amwaj

Phạm Giang (Theo Business Insider, Haaretz, Amwaj)