Israel và Hezbollah: đánh để đàm?

Israel và Hezbollah tấn công nhau mạnh nhất trong nhiều tháng qua. Nhưng có vẻ căng thẳng chỉ leo thang tới mức này.

Khói lửa tại thị trấn Khiam miền nam Lebanon giữa xung đột Israel - Hezbollah vào ngày 25-8 - Ảnh: Reuters

Trong nhiều tuần qua, Hezbollah đã nhấn mạnh sẽ trả thù Israel sau vụ ám sát ông Fouad Shukur - một trong những thành viên sáng lập tổ chức này. Cùng với Iran, màn trả đũa của Hezbollah được cho có thể đẩy khu vực vào một cuộc đối đầu toàn diện.

Israel và Hezbollah cùng cẩn trọng

Rạng sáng 25-8 (theo giờ địa phương), cuộc tấn công của Hezbollah sau cùng cũng tới. Phía Israel tuyên bố đẩy lùi một kế hoạch tấn công quy mô của Hezbollah, trong khi phía Hezbollah cũng khẳng định đã thành công.

Quân đội Israel cho biết khoảng 100 máy bay đã không kích vào hàng ngàn mục tiêu phóng tên lửa trên khắp miền nam Lebanon. Lý giải cho động thái này, Israel nói phải tấn công phủ đầu vì Hezbollah đã lên kế hoạch phóng tên lửa về phía Israel. Một số phân tích cho thấy Hezbollah có khả năng phóng khoảng 3.000 quả tên lửa mỗi ngày nếu một cuộc chiến toàn diện nổ ra.

Không lâu sau đó, Hezbollah cũng tuyên bố đã không kích vào các địa điểm quân sự của Israel bằng số lượng lớn máy bay không người lái (drone).

Màn đụng độ Israel - Hezbollah trở thành tâm điểm của giới quan sát khu vực với lo ngại việc tính toán sai lầm sẽ đẩy Trung Đông vào biển lửa.

Tuy nhiên, dường như không ai tính sai. Giới quan sát đa phần nhận định hai bên đã kiềm chế và phản ứng chừng mực. Nói như cây bút bình luận David Ignatius của Washington Post, Israel và Hezbollah đưa nhau tới bờ vực nhưng không ai nhảy xuống.

Tính tới giữa ngày 25-8, mọi chuyện đã chấm dứt. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định đã thành công, lưu ý thêm rằng đây chưa phải cái kết của câu chuyện và Israel sẽ tiếp tục không kích "nếu cần thiết".

Tương tự, Hezbollah bác bỏ thông tin nói bị thiệt hại nặng vì đòn tấn công của Israel, nhấn mạnh Tel Aviv chỉ tấn công vào "những thung lũng trống rỗng".

Ông Hassan Nasrallah, lãnh đạo Hezbollah, lưu ý vừa qua tổ chức này chỉ dùng tên lửa phản lực và không có ý định dùng tên lửa dẫn đường chính xác, nhưng có thể làm vậy trong tương lai. Ông thừa nhận sẽ tiếp tục đợi phản ứng của Israel: "Tại thời điểm này, đất nước ấy có thể thở phào nhẹ nhõm".

Căng thẳng phía trước

Nhìn chung, cả Israel lẫn Hezbollah đều bắn tín hiệu cho thấy đợt ăn miếng trả miếng này đã tạm ngưng "chương một" và chỉ dừng lại ở mức dọa dẫm đối phương.

Điều này không hoàn toàn đồng nghĩa các bên sẽ an toàn. Nhà phân tích Sami Nader nói với Đài Al Jazeera rằng đợt tấn công vừa qua là sự leo thang lớn về phạm vi và cường độ. Tuy nhiên, Israel cũng có lý do để bớt hành động thiếu kiềm chế tại Lebanon, như việc ám sát nhân vật cấp cao của Hezbollah ngay tại Beirut của Lebanon nêu trên.

Hezbollah, một tổ chức đầy ảnh hưởng tại miền nam Lebanon, nằm trong số các tổ chức mạnh nhất do Iran bảo trợ và được đánh giá có hỏa lực hơn hẳn tổ chức Hồi giáo Hamas mà Israel đang tấn công ở Dải Gaza. Nhiều khả năng đợt tấn công này, ngoài trả đũa đơn thuần, là cách Hezbollah gây sức ép cho thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza - nơi Mỹ, Ai Cập và Qatar đã cố gắng làm trung gian.

Thực tế, Hezbollah từng tuyên bố sẽ dừng các cuộc tấn công dọc biên giới phía bắc Israel nếu có thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza, và tổ chức này đủ tiềm lực để thúc giục Israel phải đàm phán.

Giới quan sát đánh giá Thủ tướng Israel Netanyahu đang gặp áp lực từ cánh hữu trong nội các. Hiện nay nhóm này đang hối thúc ông Netanyahu loại bỏ mối đe dọa Hezbollah ở phía bắc, dù đây là nhiệm vụ Israel đã thử và thất bại từ trước năm 2006.

Hiện có khoảng 60.000 người Israel phải sơ tán khỏi phía bắc và ở tạm nơi khác vì Hezbollah. Tất cả đều mong ông Netanyahu tìm ra giải pháp để họ quay về, tức tạo một sức ép chính trị không nhỏ. Quân đội thường trực của Israel gần 169.000 người, và việc phải chiến đấu ở cả Dải Gaza và phía bắc sẽ khiến họ cần thêm 300.000 quân dự bị.

Trang Conversation (Mỹ) chỉ ra điểm yếu của Israel: khó huy động thêm quân vì sẽ ảnh hưởng tới kinh tế do quân dự bị phải nghỉ việc. Fitch Ratings đã hạ mức tín nhiệm của Israel xuống từ A thành A-, phản ánh khó khăn của nền kinh tế nước này trong bối cảnh chiến tranh liên miên.

Điểm đáng lo là ông Netanyahu khó có thể "tạm dừng" vì sợ không đáp ứng yêu cầu của liên minh. Theo cách hiểu này, hoặc ông phải tiếp tục có những hành động táo bạo để dứt điểm câu chuyện Gaza, hoặc sức ép chính trị - kinh tế cùng lúc sẽ ép ông ngồi vào bàn đàm phán ngừng bắn nhằm khôi phục niềm tin của công chúng ít nhất tại phía bắc Israel.

Hezbollah đã gần như "ngửa bài", nhưng chưa rõ ông Netanyahu sẽ chọn đường nào. Israel chưa công khai xác nhận chủ mưu ám sát lãnh đạo Hamas và Hezbollah gần đây. Nhưng nếu có, hẳn ông Netanyahu đã tính tới những áp lực đang gánh chịu.