Học cách 'phản biện như một chuyên gia' trên mạng xã hội

Để xây dựng cuốn sách Phản biện như một chuyên gia: Lập luận sắc bén và tư duy hiệu quả, tác giả Lang Minh đã kỳ công sưu tầm 52 luận cứ sắc bén là các trích đoạn từ những bài báo của các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực.

Đây đều là các tác phẩm báo chí chất lượng, phản ánh góc nhìn đa dạng từ các chuyên gia thuộc nhiều ngành nghề (báo chí, viễn thông, điện lực, giáo dục, phân tích chính sách…) về nhiều vấn đề phong phú.

Sự phát triển bùng nổ của Internet và các phương tiện truyền thông đại chúng khiến con người dễ bị cuốn theo các cuộc tranh cãi nảy lửa trên mạng xã hội hay “lạc lối” giữa các luồng ý kiến trái chiều về cùng một sự kiện.

Tư duy phản biện chính là một phương pháp tư duy hiệu quả giúp mỗi cá nhân tìm thấy đáp án trong quá trình tranh luận. Nó dạy cho mỗi người cách suy nghĩ bằng sự sáng suốt của một cái đầu lạnh, không biến mình thành kẻ hành xử cảm tính hay nạn nhân dưới sự thao túng của người khác…

Các môn học liên quan đến tư duy phản biện hiện nay ở Việt Nam vẫn chỉ đang dừng lại ở sơ khai và chưa được hệ thống. Việc nội dung này được đưa vào chương trình đào tạo và cho thấy nhiều tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, phần lớn sách tham khảo và hướng dẫn thực hành kỹ năng tư duy phản biện ở Việt Nam là tác phẩm dịch. Bạn đọc cần thêm các cuốn sách với nhiều ví dụ sống động, cụ thể làm chất liệu thực hành.

Cuốn sách Phản biện như một chuyên gia: Lập luận sắc bén và tư duy hiệu quả góp thêm vào nguồn tư liệu còn đang thiếu và yếu này của Việt Nam một nền tảng cơ bản cho việc xây dựng tư duy phản biện trong mỗi con người.

Đặc biệt, tác giả tập trung trình bày những kiến thức “thực chiến”, cân bằng giữa lý thuyết và thực hành để giúp người đọc hình dung về tư duy phản biện như một phương pháp hữu dụng trong đời sống.

Trung tâm của Phản biện như một chuyên gia là hai công thức “bất bại” cho mọi lập luận: Mô hình luận cứ C-R-E và công thức mở rộng của tuyên bố. Từ hai điểm mút này, người viết bắt đầu trình bày chi tiết về tuyên bố, quan điểm cá nhân trong luận cứ, tư duy khái niệm, các phương thức diễn dịch và quy nạp…

Nhận xét về tác phẩm, chuyên gia giáo dục Phạm Hiệp viết: “Phản biện như một chuyên gia được Lang Minh thiết kế như bộ tài liệu hướng dẫn, đầy đủ lý thuyết nhưng không quá hàn lâm nhờ có hệ thống ví dụ phong phú, cụ thể, chủ yếu được trích dẫn từ các tác phẩm ‘thực chiến" do chính anh và đồng nghiệp chấp bút. Đây có lẽ là điểm đáng xem nhất ở cuốn sách này.

Ngoài việc khuyến khích độc giả đại chúng tìm đọc cuốn này, tôi cũng nghĩ đây là tác phẩm rất phù hợp để đưa vào làm giáo trình, tài liệu tham khảo cho các chương trình đào tạo đại học, sau đại học về truyền thông, báo chí, hành chính công, makerting… nói riêng cũng như toàn lĩnh vực khoa học xã hội nói chung”.

Phản biện như một chuyên gia còn chứa đựng những lời khuyên giúp độc giả xây dựng phong cách sống cho chính mình; khơi gợi niềm vui khám phá tri thức với tâm thế tôn trọng quan điểm đa chiều và tinh thần xây dựng trong một thế giới ngày càng khó để các bên đối thoại cùng nhau.

Tác giả Lang Minh có hơn 10 năm kinh nghiệm giảng dạy Nhập môn Tư duy phản biện cho một số trường phổ thông và đại học tại Việt Nam.

Định hướng giảng dạy của anh là lồng ghép tư duy phản biện với năng lực thông hiểu truyền thông và kỹ thuật số (Media và digital literacy).

Anh đã công bố một số bài nghiên cứu, chương sách về logic học phi hình thức và lập luận đăng trên các tạp chí khoa học và ấn phẩm của nhà xuất bản đại học trong nước.

Anh cũng là cây bút phản biện xã hội quen thuộc trên một số tờ báo uy tín tại Việt Nam.