Hiểm họa không ngờ từ vụ vỡ đập ở Kherson

Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) cảnh báo, việc đập Nova Kakhovka (ở Ukraina, nằm trên lãnh thổ do Nga kiểm soát) bị phá hủy làm tăng nguy cơ bom mìn bị di chuyển.

“Trước đây, chúng tôi biết những mối nguy hiểm ở đâu, nhưng sau vụ vỡ đập thì không. Tất cả những gì chúng tôi biết là mìn nằm đâu đó ở hạ lưu” - AFP dẫn lời ông Erik Tollefsen, người đứng đầu Đơn vị Ô nhiễm Vũ khí tại ICRC cho biết.

Ông nói thêm, đây là mối quan ngại lớn vì nó sẽ ảnh hưởng không chỉ đến người dân mà còn đến tất cả những người đến hỗ trợ.

ICRC đã giới thiệu một máy bay không người lái mới sử dụng trí thông minh nhân tạo để xác định vị trí của bom mìn và các chất nổ còn sót lại sau chiến tranh từ sức nóng mà chúng tỏa ra. Một ngày nào đó, thiết bị này có thể được sử dụng ở Ukraina.

Ông Tollefsen cho biết, ICRC đã dành vài tháng để hỗ trợ các hoạt động rà phá bom mìn ở Ukraina, lập bản đồ và đánh dấu các bãi mìn cũng như cung cấp thiết bị và đào tạo. Nhưng bây giờ tất cả những thứ đó đã bị cuốn trôi.

Các loại mìn sát thương và chống tăng như TM-57 giờ đây sẽ bị phân tán vào các địa điểm không xác định.

Đập Nova Kakhovka nằm trên lãnh thổ do Nga kiểm soát đã bị phá hủy hôm 6.6, làm ngập lụt hàng chục ngôi làng và một phần của thành phố lân cận, đồng thời làm dấy lên lo ngại về một thảm họa nhân đạo.

Ngay trong ngày 6.6, Liên Hợp Quốc đã cảnh báo về những rủi ro liên quan đến mìn - có rất nhiều ở Ukraina.

ICRC lưu ý, nước lũ sẽ không làm hỏng hoặc vô hiệu hóa các thiết bị nổ này, điều đó có nghĩa là chúng có thể gây ra mối đe dọa trong nhiều thập kỷ tới.

Chuyên gia Tollefsen cho biết, ở hạ lưu con đập ở vùng Kherson “có rất nhiều thứ mà chúng tôi gọi là bãi mìn phòng thủ do các bên tham gia xung đột dựng lên”. Thông thường, đây là những nơi có rất nhiều mìn chống người và mìn chống tăng.

ICRC không biết có bao nhiêu mìn có thể đã bị nước lũ nhấn chìm hoặc cuốn trôi. Ông Tollefsen nói, các bên xung đột chưa công bố bất kì số lượng mìn nào đã được đặt. "Chúng tôi chỉ biết rằng những con số rất lớn" - ông nói.

Mìn chống tăng TM-57. Ảnh: Shutterstock

Nga và Ukraina đổ lỗi cho nhau về việc phá hủy con đập thời Liên Xô từ những năm 1950 xây trên sông Dnepr. Lũ lụt đã buộc hàng nghìn dân thường phải rời bỏ nhà cửa.

Chủ tịch ICRC Mirjana Spoljaric Egger cho rằng, thiệt hại từ vụ vỡ đập là rất lớn.

“Tôi cảm thấy rất lo lắng, không biết sự cố này sẽ gây ra bao nhiêu thiệt hại nữa” - bà Egger phát biểu với báo trong buổi ra mắt máy bay không người lái săn mìn.

Máy bay không người lái mới trong một ngày có thể kiểm tra diện tích bề mặt mà một con chó rà phá bom mìn sẽ làm trong sáu tháng.

ICRC hi vọng sẽ sử dụng thiết bị này lần đầu tiên trong năm nay xung quanh thành phố Aleppo ở tây bắc Syria.

Máy bay không người lái nếu được sử dụng ở Ukraina có thể giúp theo dõi số lượng lớn mìn ở đó kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự vào tháng 2 năm ngoái.

Thiết bị sẽ không tự gỡ mìn mà chỉ tăng tốc độ phát hiện nhờ vào máy ảnh, máy dò nhiệt và phần mềm trí tuệ nhân tạo.

Chuyên gia vũ khí ICRC Martin Jebens cho biết: “Đó là một bước tiến vì nó bao phủ các khu vực rộng lớn với tốc độ cao hơn nhiều".

Bà Spoljaric Egger nói thêm: “Thông thường trong các hoạt động rà phá bom mìn, mỗi ngày một người chỉ rà phá trung bình được 50 mét vuông. Với công nghệ mới này, các ước tính thận trọng cho thấy chúng tôi sẽ có thể khảo sát và xử lí 100.000 mét vuông mỗi ngày để rà phá bom mìn hiệu quả hơn”.