Hàm ý nay nhân chuyện xưa

Thủ tướng Anh Rishi Sunak (phải) gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Belfast, Bắc Ireland, Vương quốc Anh, ngày 12.4.2023. Ảnh: Xinhua

Thoả thuận này giúp chấm dứt cuộc xung đột ở Bắc Ireland giữa nhà nước Anh và phe chủ trương ly khai Bắc Ireland ra khỏi nước Anh để tái thống nhất với Ireland. Mỹ đã đóng vai trò ngoại giao trung gian hoà giải rất quyết định giữa hai phe xung đột để có được hoà ước này.

Cho tới khi nước Anh ra khỏi EU (Brexit), hoà ước này được các bên liên quan thực thi nghiêm chỉnh và phát huy hiệu lực. Nhưng Brexit lại làm cho vấn đề Bắc Ireland và ly khai trở nên thời sự ở châu Âu, giữa Anh và EU cũng như giữa Anh và Bắc Ireland. Nếu Anh và EU không giải quyết được ổn thoả vấn đề Bắc Ireland trong quá trình Brexit thì sự tiếp tục tồn tại và hiệu lực thực tế của hoà ước kia bị thách thức nghiêm trọng và đe doạ thật sự.

Ông Biden thực hiện chuyến đi châu Âu lần này trong bối cảnh tình hình như thế ở châu Âu và ở Bắc Ireland. Phía Mỹ không thể để cho một trong những thành quả ngoại giao trung gian to lớn của Mỹ và rất quan trọng đối với hoà bình, an ninh và ổn định ở châu Âu bị hủy hoại. Ông Biden không những chỉ hàm ý nhắc lại vai trò và công lao của Mỹ đối với hoà ước này mà còn tận dụng dịp để khẳng định vai trò, ảnh hưởng và chủ ý của Mỹ tiếp tục lãnh đạo và dẫn dắt thế giới phương Tây.

Ông Biden hết sức tránh để bị cảm nhận là can thiệp vào công chuyện nội bộ của EU và Anh, nhưng muốn phát đi từ Bắc Ireland thông điệp cảnh báo và nhắc nhở cả EU lẫn Anh phải xử lý mọi chuyện liên quan đến Brexit sao cho hiệu lực của thoả thuận hoà bình cho Bắc Ireland tiếp tục có hiệu lực như trong 25 năm qua.

Ông Biden công khai ủng hộ đề xuất giải pháp của Thủ tướng Anh Rishi Sunak nhưng vẫn để cho ông Sunak tiếp tục chờ hồi đáp của Mỹ về ký kết Hiệp định thương mại giữa Mỹ và Anh cho thời sau Brexit. Xem ra, ông Biden chưa thật sự tin tưởng vào sự ổn định chính trị quyền lực ở Anh, vì thế thấy càng cần phải công khai bảo vệ sự tồn tại và hiệu lực của hoà ước xưa cho Bắc Ireland.