Hai bóng hồng rạng danh y học Việt

TP - PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài là tác giả, đồng tác giả của 5 chương sách và 90 bài báo, trong đó có 37 bài báo ISI/Scopus trong lĩnh vực nghiên cứu hệ protein (proteomics) và kháng thuốc. Riêng TS. Hà Thị Thanh Hương có khoảng 30 công trình nghiên cứu về sức khỏe tâm thần, đặc biệt là phần mềm Brain Analytics chẩn đoán bệnh Alzheimer.

Cả hai chị được Quỹ Giải thưởng Tài năng nữ Việt Nam vinh danh và trao giải thưởng năm 2024 cho những đóng góp xuất sắc trong các lĩnh vực đời sống, khoa học và công nghệ.

Thêm niềm tin để đóng góp cho cộng đồng

TS. Hà Thị Thanh Hương (trái)

TS. Hà Thị Thanh Hương (trái)

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bệnh truyền nhiễm, Trường Đại học Quốc tế (ĐHQG TPHCM) đam mê với môn Sinh học và lĩnh vực y học từ khi còn là học sinh trường THPT chuyên Nguyễn Trãi (Hải Dương). Chị từng đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp quốc gia hai năm liền và được chọn vào đội tuyển dự thi Olympic Sinh học quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài nhớ lại: “Hồi ấy, may mắn đã không mỉm cười. Thời còn đi học, mình từng bị bắt nạt học đường khi chuyển từ trường làng lên trường huyện, cũng từng bị khủng hoảng tâm lý vì áp lực học tập quá cao, cũng từng thất bại khi tự mãn, lơ là... Khi trưởng thành hơn thì cũng trải qua vô số bài học xương máu vì không có đủ kinh nghiệm sống. Nhưng, nhờ đó, mình quen với áp lực và thất bại và tự rèn thành thói quen học tập và kiên trì, không ngại khó”.

Đam mê với khoa học, cùng với những thành tích nổi bật từ thời phổ thông đã giúp Thu Hoài được tuyển vào chương trình Cử nhân khoa học tài năng (chuyên ngành Hóa sinh) của trường Đại học Khoa học tự nhiên (ĐHQG Hà Nội). Những năm đầu đại học, cô sinh viên Thu Hoài đã từng bị sốc khi luôn cảm thấy bản thân không đủ thông minh bằng các bạn đồng trang lứa. Thế rồi, những khó khăn và thất bại dần trở thành động lực khiến Thu Hoài quyết tâm hơn, chấp nhận nhược điểm để ngày càng phát triển ưu điểm của bản thân.

"Mình hy vọng trong thời gian tới sẽ xin được nhiều tài trợ từ các quỹ nước ngoài để nghiên cứu, hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong nước và quốc tế để tìm các giải pháp toàn diện cho những vấn đề liên quan đến bệnh truyền nhiễm, đồng thời gửi thêm nhiều bạn sinh viên ra nước ngoài mở mang tầm nhìn, mạng lưới và trở về phục vụ đất nước".

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài

Sau khi tốt nghiệp đại học, Thu Hoài sang Đức theo đuổi học vị tiến sĩ tại Đại học Greifswald. Sau đó, chị tiếp tục đi nhiều nơi như Viện Sức khỏe quốc gia Đài Loan, Viện nghiên cứu thuốc Louvain (Vương quốc Bỉ), Viện Sức khỏe Mỹ, Đại học Quốc gia Singapore… để học tập, nghiên cứu và cập nhật tri thức, kỹ năng. Thời điểm này, chị Thu Hoài nhận thấy tình trạng kháng thuốc kháng sinh là vấn đề y tế nghiêm trọng, tác động lớn đến hiệu quả điều trị và tỷ lệ sống sót, làm gia tăng chi phí chăm sóc sức khỏe, gánh nặng xã hội. Mong muốn được trở thành nhà giáo, ươm mầm cho thế hệ trẻ và đóng góp cho quê hương, chị Thu Hoài quyết định về nước, trở thành giảng viên của Trường Đại học Quốc tế và chọn hướng nghiên cứu các giải pháp giúp giảm tình trạng kháng kháng sinh và tăng hiệu quả điều trị.

PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài

PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hoài

Sau nhiều năm làm việc miệt mài, đề án nghiên cứu giúp chị trở thành một trong ba nhà khoa học nữ được trao giải Nhà khoa học nữ xuất sắc của L’Oréal – UNESCO – Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học năm 2023. Năm 2024, chị tiếp tục được Quỹ Giải thưởng Tài năng nữ Việt Nam trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam. Chị Thu Hoài tâm sự: “Các giải thưởng nhận được làm tôi cảm thấy phải có trách nhiệm hơn với các nghiên cứu, cũng như nỗ lực đưa kết quả vào thực tiễn, đồng thời giúp tôi có thêm niềm tin và đóng góp nhiều hơn nữa cho cộng đồng”.

Hiện nay, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài là tác giả và đồng tác giả của 5 chương sách và 90 bài báo nghiên cứu, trong đó có 37 bài báo ISI/Scopus trong lĩnh vực nghiên cứu hệ protein (proteomics) và kháng thuốc.

Theo TS. Hà Thị Thanh Hương, cách học hiệu quả nhất với các bạn trẻ hiện nay là học từ chính những người xung quanh, từ đồng nghiệp và bạn bè. "Những gì mình đã làm có thể chưa thay đổi ngay được bức tranh tổng thể về sức khỏe tâm thần ở Việt Nam nhưng những đồng nghiệp và những bạn sinh viên của mình có chung niềm đam mê sẽ tiếp tục sứ mệnh này" - TS Hà Thị Thanh Hương bày tỏ.

“Mình cảm thấy may mắn khi được đồng hành cùng nhiều thế hệ sinh viên của trường, được chứng kiến, được thấy các bạn trưởng thành, thành công và tỏa đi khắp nơi trên thế giới thỏa đam mê và thực hiện được ước mơ. Vậy là mình thấy vui và hạnh phúc rồi” - PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài chia sẻ.

Hạnh phúc với nghề nghiên cứu

Cũng như PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài, thời còn học lớp chuyên Sinh của Trường Phổ thông Năng khiếu ĐHQG TPHCM, TS. Hà Thị Thanh Hương (Trường Đại học Quốc tế, ĐHQG TPHCM) nhiều lần đưa người thân đi khám bệnh tại các bệnh viện tâm thần. Chứng kiến người thân bị trầm cảm và nhận thấy nhiều hạn chế của hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần ở Việt Nam, cô nữ sinh đã nhen nhóm mong muốn cải thiện tình trạng yếu kém nói trên từ những ngày ấy.

Sau này, khi đã thành danh, nỗi đau đớn, dày vò những người mắc bệnh trầm cảm càng thôi thúc nữ tiến sĩ nghiên cứu sâu chuyên sâu về thần kinh học. Hiện nay, nhóm nghiên cứu Brain Health Lab (Phòng Nghiên cứu sức khỏe não bộ) do TS. Hà Thị Thanh Hương thành lập đang tập trung giải quyết những vấn đề liên quan tới sức khỏe não bộ, nhất là các bài toán đặc trưng cho bối cảnh ở Việt Nam. Điển hình như thiết kế các phương pháp can thiệp giúp hạn chế suy giảm nhận thức ở người lớn tuổi hay để giảm stress.

Năm 2023, TS. Hà Thị Thanh Hương là một trong 10 gương mặt trẻ nhận Giải thưởng Quả Cầu Vàng, Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2023 với nghiên cứu phần mềm Brain Analytics, phân tích hình ảnh MRI sọ não người bệnh và chẩn đoán bệnh Alzheimer một cách chính xác, tự động, nhanh, đã được huấn luyện và kiểm tra trên cơ sở dữ liệu ADNI (Mỹ) với độ chính xác khoảng 96%. Phần mềm trên được các bác sĩ và sinh viên y khoa thuộc 8 bệnh viện khác nhau trên toàn quốc trải nghiệm và đánh giá, trong đó hơn 80% hài lòng với những tính năng mà phần mềm mang lại.

Thanh Hương đã có khoảng 30 công trình nghiên cứu về bệnh Alzhermer nói riêng và sức khỏe tâm thần nói chung. Năm 2024, nữ tiến sĩ tiếp tục được Quỹ Giải thưởng Tài năng nữ Việt Nam trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam với những thành tích nổi bật đã đóng góp cho cộng đồng.

Thanh Hương bộc bạch, chị đã lựa chọn nghề nghiên cứu và giảng dạy là phù hợp với nguyện vọng của bản thân. Chị đã dành toàn bộ thời gian ở trường giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Sau khi kết thúc công việc, thời gian còn lại chị dành cho gia đình và các con, không để hy sinh việc này cho việc kia.

Nữ tiến sĩ thừa nhận, làm công tác nghiên cứu khoa học rất khó và khuyên các bạn trẻ xác định kỹ ngay từ đầu để luôn cảm thấy hạnh phúc với những thứ mình đã lựa chọn và môi trường mình đang làm việc, từ đó biết cách cân bằng cuộc sống và tiếp tục cống hiến cho cộng đồng, xã hội.