Giảm nguy cơ tử vong do bệnh dại

Trong Tết vừa qua, các bệnh viện tiếp nhận nhiều người bị chó mèo cắn. Trong số này có trường hợp chuyển nặng, tử vong vì bị chó dại cắn nhưng không tiêm phòng dại sau đó.

Nhiều chó thả rông trên đường Hoàng Diệu, quận 4 (TP.HCM) - Ảnh: TỰ TRUNG

Xưa nay mọi người mặc định mắc bệnh dại là chắc chắn tử vong. Nhưng ngày nay y học trên thế giới phát triển, bệnh nhân bị bệnh dại có thể cứu sống được.

Trong lịch sử đã có một số trường hợp bệnh dại được cứu sống, mặc dù tỉ lệ cứu sống bệnh dại vẫn rất thấp.

Trường hợp đầu tiên được ghi nhận là vào năm 1885, khi bác sĩ Louis Pasteur tiêm vắc xin phòng dại cho một cậu bé tên là Joseph Meister. Joseph Meister bị chó dại cắn nghiêm trọng, bé được tiêm gấp và cuối cùng bé được cứu sống.

Kể từ đó đã có một số trường hợp bệnh dại được cứu sống bằng cách tiêm vắc xin phòng dại ngay sau khi bị cắn.

Năm 1976, Jeanna Giese, một thiếu niên 15 tuổi ở Milwaukee, Wisconsin, đã được cứu sống bằng cách điều trị bằng huyết tương miễn dịch và thuốc kháng vi rút. Đây là trường hợp đầu tiên được cứu sống bằng phương pháp này.

Năm 2004, Jean-Pierre Liégeois, một người đàn ông 52 tuổi ở Pháp, đã được cứu sống bằng cách điều trị bằng huyết tương miễn dịch và thuốc kháng vi rút. Đây là trường hợp đầu tiên được cứu sống bằng phương pháp này ở người trưởng thành.

Năm 2020, một bé trai 5 tuổi ở Brazil đã được cứu sống bằng cách điều trị bằng huyết tương miễn dịch, thuốc kháng vi rút và phương pháp kích thích miễn dịch. Đây là trường hợp đầu tiên được cứu sống bằng phương pháp này ở trẻ em.

Năm 2017, Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã chấp thuận một loại thuốc kháng vi rút dại duy nhất - Imvamune (rabies immune globulin, human, HRIG). Imvamune được sử dụng kết hợp với vắc xin phòng dại để điều trị dự phòng sau phơi nhiễm bệnh dại ở người.

Imvamune là một loại huyết tương miễn dịch được chiết xuất từ máu của những người đã được tiêm phòng dại. Huyết tương miễn dịch có chứa kháng thể chống lại vi rút dại. Khi được tiêm vào cơ thể, kháng thể này sẽ giúp cơ thể chống lại vi rút dại.

Imvamune được chỉ định sử dụng cho người từ 1 tuổi trở lên bị phơi nhiễm với vi rút dại. Thuốc được tiêm vào cơ bắp hoặc tĩnh mạch, tùy thuộc vào vị trí vết cắn.

Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy Imvamune có hiệu quả trong việc giảm nguy cơ tử vong do bệnh dại sau khi phơi nhiễm. Trong một nghiên cứu, tỉ lệ cứu sống ở những người được điều trị bằng Imvamune là 85%, so với 100% tử vong ở những người không được điều trị.

Một số phương pháp được nghiên cứu và phát triển:

1. Huyết tương miễn dịch: Huyết tương miễn dịch là huyết tương từ người đã được tiêm phòng dại. Huyết tương miễn dịch có chứa kháng thể chống lại vi rút dại. Phương pháp này thường được sử dụng kết hợp với thuốc kháng vi rút.

2. Thuốc kháng vi rút: Thuốc kháng vi rút có tác dụng tiêu diệt vi rút dại. Tuy nhiên, thuốc kháng vi rút thường không hiệu quả nếu được sử dụng khi các triệu chứng của bệnh dại đã xuất hiện.

3. Phương pháp kích thích miễn dịch: Phương pháp kích thích miễn dịch sử dụng các phương pháp như truyền máu, tiêm tế bào miễn dịch... để kích thích hệ miễn dịch của cơ thể chống lại vi rút dại.

Nếu bị chó cắn, bà con phải rửa sạch vết thương ngay lập tức bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 15 phút. Sau đó, đến ngay cơ sở y tế để được tiêm phòng dại. Tiêm phòng dại càng sớm càng tốt, kể cả khi bà con không chắc chắn con chó có bị dại hay không.

Trong lúc chờ đợi các phương pháp điều trị hiệu quả khác thì tiêm phòng dại bằng vắc xin hoặc huyết thanh kịp thời là phương pháp tốt nhất, ít tốn kém nhất hiện nay mà ở Việt Nam mình luôn luôn có sẵn.