Gặp lại người cựu binh biệt động mang mật danh 'báo đen'

Ở Quảng Nam, tên ông Đinh Văn Lời được biết đến với câu chuyện người cựu binh biệt động thành gan dạ trong những năm chiến tranh.

Ông Lời với cuốn sách kể về chính cuộc đời mình - Ảnh: B.D.

Những ngày rưng rưng của tháng 7, gặp cựu binh Đinh Văn Lời trong căn nhà xưa cũ bên kia sông Hoài, phố cổ Hội An. Người cựu biệt động thành mang mật danh "báo đen" nay xuống sức hẳn vì nhiều lần nhập viện.

Nỗi đau dai dẳng với người cựu binh biệt động

Ông Đinh Văn Lời từng là đội trưởng Đội biệt động thành Hội An, hoạt động chiến đấu và tổ chức nhiều trận đánh vang dội ngay trong lòng chính quyền chế độ cũ.

Trong một trận đánh ở thị xã Hội An năm 1968, tổ chức bí mật của ông Lời bị lộ. Ông Lời và nhiều anh em bị đi tù khổ sai ở Côn Đảo.

Hòa bình lập lại, người cựu binh bị ảnh hưởng nặng bởi di chứng từ chiến tranh. Ông liên tục phải đi cắt bỏ, phẫu thuật đôi chân.

Gập người rồi chống hai tay lên chiếc bàn gỗ, ông Lời tả lại những trận đòn roi "trên giội xuống, dưới thúc lên" mà mình phải lãnh chịu trong những năm tháng tù ở Côn Đảo.

Chân ông Lời đã 4 lần phải cưa bỏ từng phần - Ảnh: B.D.

"Mỗi lần tra khảo họ đều bắt tôi đứng lên. Chân thì cùm cứng, đâu cũng vết bầm tím vì đánh đập, nhưng không đứng lên thì bị lên gối thúc vào bụng. Tôi cố đứng dậy, đưa hai cánh tay hướng về phía trước chống vào tấm gỗ.

Thấy không moi được gì, họ lấy cùi chỏ, gậy nện từ trên xuống. Người khác thì thẳng chân đá vào bụng" - ông Lời nhớ lại.

Nỗi bất lực của người cựu binh khi mất từng phần chân

Sau chiến tranh, ông Lời trải qua nhiều công việc khác nhau tại Hội An. Ông cũng mở công ty sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ và đưa nhiều anh em đồng đội vào làm việc. Từ năm 2017, sức khỏe ông xấu hẳn.

Khi đi khám, các bác sĩ phát hiện phần chân lẫn vùng bụng lưu thông máu kém, có dấu hiệu hoại tử. Trong năm 2017, ông Lời phải cưa ngón cái phía chân trái.

Quãng thời gian đọa đày thân xác nhất với ông Lời là năm 2022. Bàn chân hoại tử rõ hơn.

Những người lính Đội biệt động thành Hội An chụp ảnh chung vào năm 1973 - Ảnh tư liệu

Chỉ trong năm 2022 ông Lời phải cưa chân tới 3 lần. Tới nay chân bên phải của ông đã cưa sát tới đùi trên. Nhưng ông nói không chắc rằng đó đã phải là lần cưa chân cuối cùng hay chưa.

Gần đây ông yếu hẳn, không tự bước đi được mà phải có người dìu. Từ sáng tới tối, ông chỉ quanh quẩn với căn phòng, mớ sách báo ghi kể tên tuổi với những chiến công.

"Dù đau đớn thân xác mỗi ngày nhưng dù sao mình vẫn còn sống, còn thở để thấy đất nước đổi thay. Chỉ thương anh em đồng đội tôi đã ngã xuống mà không thể đợi tới ngày hòa bình" - ông Lời xúc động.