Đua nhau 'dâng sao giải hạn' đầu năm

2h sáng, kết thúc buổi lễ "dâng sao giải hạn" dài gần 6 tiếng, chân tê cứng, mất cảm giác nhưng chị Hồng Nhung vẫn thở phào nhẹ nhõm, cảm nhận vận xui đang dần tan biến.

Hơn chục ngày từ Tết đến giờ, người phụ nữ 54 tuổi ở thành phố Vinh, Nghệ An đứng ngồi không yên. Năm nay chị "bị sao xấu La Hầu chiếu mạng" có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, công việc và tài lộc, cần giải hạn càng sớm càng tốt.

Để được làm lễ giải hạn tại một ngôi đền lớn ở Nghệ An, chị Nhung phải đăng ký trước cả tháng và cùng 40-50 gia đình khác thuê chung một thầy cúng, đóng tiền mua lễ vật, vàng mã.

Buổi lễ kéo dài từ 20h hôm trước đến 2-3h sáng hôm sau, với các nghi thức như chặt xu, thả thuyền giấy, cắt giấy bốn màu tượng trưng cho bốn mùa. Cuối lễ, hàng trăm người cùng nhau cầu nguyện, thả cá và lươn phóng sinh xuống sông để xua đuổi vận xui.

"Đây là nghi thức đặc biệt cho những ai bị sao xấu như Kế Đô, Thái Bạch, La Hầu", chị Nhung nói.

Người dân sao giải hạn tại một ngôi đền ở quận Hà Đông, Hà Nội ngày 5/2/2025. Ảnh: Nga Thanh

Từ trước Tết anh Hoàng Anh đã được mẹ và vợ cảnh báo "tuổi năm sau rất xấu, vừa bị sao Kế Đô lại gặp Tam tai và phạm Thái Tuế", có thể gặp tai nạn, bệnh tật hay tang gia.

"Tôi không quan tâm mấy thứ mê tín", anh nói với vợ.

Nhưng ngay mùng 1 Tết, Hoàng Anh bị tông ngã xe và hỏng điện thoại. Người nhà càng khẳng định đây là hậu quả của vận hạn năm tuổi, khiến anh lo lắng và quyết định tìm nơi giải hạn, cầu may.

Ngoài các thủ tục chung, Hoàng Anh chi thêm vài triệu đồng mua ngựa giấy và hình nhân thế mạng, hy vọng thần thánh "chở" vận xui đi xa và gánh giúp những điều không may mắn.

"Thậm chí, tôi còn làm lễ cúng, mua bùa giải hạn cho ôtô, mong cả năm thượng lộ bình an" người đàn ông 42 tuổi kể.

Theo PGS.TS Phạm Ngọc Trung, nguyên Trưởng khoa Văn hóa và Phát triển - Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng việc làm lễ "dâng sao giải hạn" bắt đầu phổ biến từ cuối những năm 1990, khi đời sống kinh tế khấm khá hơn.

Chuyên gia giải thích, trong quan niệm Á Đông, mỗi người đều có một vì sao chiếu mệnh, tùy vào năm sinh, với 24 sao chia thành 9 chòm gồm La Hầu, Thổ Tú, Thủy Diệu, Thái Bạch, Thái Dương, Vân Hớn, Kế Đô, Thái Âm, Mộc Đức. Chín sao này có sao tốt và sao xấu.

Người xưa tin rằng, khi sao xấu chiếu mệnh, con người sẽ gặp phải vận hạn như tai nạn, bệnh tật, ốm đau. Những sao như La Hầu (đối với nam) và Kế Đô (với nữ) bị xem là "ám hư tinh", gây ảnh hưởng nặng nề vì không thấy được mặt trời. Dân gian có tục dâng sao giải hạn nhằm hóa giải những sao xấu và thu hút năng lượng từ những sao tốt.

Người xưa đến các đền, phủ dâng sao giải hạn với thủ tục đơn giản, chủ yếu mang ý nghĩa an ủi tinh thần và xoa dịu lo lắng. Hiện nay một số người hành nghề tâm linh cố tình làm nghiêm trọng hóa ảnh hưởng của các sao đối với vận mệnh, khiến người dân lo sợ và đổ xô đi làm lễ, cúng bái.

Theo khảo sát nhiều năm của ông Trung, từ mùng 8 đến hết tháng Giêng, ngoài các đền phủ, một số chùa tại Hà Nội cũng thu hút người dân đến cúng sao giải hạn với giá từ vài trăm nghìn đến hàng triệu đồng mỗi người. Quy mô mỗi đêm làm lễ giải hạn có thể lên tới cả trăm, thậm chí nghìn người.

"Dâng sao, giải hạn chỉ mang tính an ủi tinh thần, không thể xóa bỏ hoàn toàn điều xấu và chỉ mang lại may mắn", chuyên gia nhấn mạnh.

Theo ông Trung, việc đi lễ đầu năm để cầu may và tiễn điều xấu thể hiện niềm tin vào những điều linh thiêng, nhưng cần thực hành một cách đúng đắn.

Cùng quan điểm, tiến sĩ Nguyễn Đức Hiển, giám đốc trung tâm nghiên cứu Giáo dục Văn hóa Truyền thống Việt Nam, cho rằng trong giáo lý nhà Phật không có khái niệm sao xấu, sao tốt, hay dâng sao giải hạn. Vận mệnh của mỗi người cũng không do sao chiếu mệnh, mà là do nghiệp chướng, được hình thành từ "thân, khẩu, ý" - tức là lời nói và hành động. Điều tốt xấu mà mỗi người nhận được là hệ quả của luật nhân quả. Hành động đúng và làm nhiều việc thiện sẽ hưởng phúc, ngược lại, làm việc xấu sẽ gặp quả báo.

Tuy nhiên, gần đây, nhiều người đã lợi dụng tâm linh để trục lợi, tuyên truyền mê tín dị đoan, bày vẽ lễ nghi xa hoa, lãng phí, làm sai lệch ý nghĩa ban đầu.

"Thậm chí có người còn coi việc chi tiền giải hạn giống như mua bảo hiểm tâm linh để tránh xui xẻo", ông Hiển nói. "Việc này cũng giống như dâng cúng lễ vật để "mặc cả" với thần linh, khấn xin được điều này điều kia".

Để "mua" sự an tâm cho năm mới, Vân Trang ở quận Nam Từ Liêm, Hà Nội đã chi cả chục triệu đồng mở khóa lễ dâng sao giải hạn tại nhà.

Là người kinh doanh, năm nay lại gặp sao Thái Bạch, người phụ nữ 34 tuổi lo ngại hao tiền tốn của và vướng vào vòng lao lý. Từ mùng 6 Tết, cô đã mời thầy từ Hà Tĩnh ra Hà Nội lập đàn cúng.

"Hy vọng lễ càng lớn, càng thể hiện lòng thành, mong thần thánh phù hộ cho công việc và cuộc sống tốt lên," cô chia sẻ.

Hàng trăm người đổ về chùa Phúc Khánh, quận Đống Đa, Hà Nội để làm lễ cầu an, dâng sao giải hạn, tối ngày 5/2/2025. Ảnh: Nguyễn Huế

PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho rằng, nếu cúng lễ lớn có thể giải được vận hạn, thì tai nạn giao thông, ly hôn, bạo lực gia đình, cướp bóc, thiên tai và những rủi ro khác đã không xảy ra.

Theo ông, mỗi người tự tạo "nghiệp" của mình từ hành động đã làm, không phải từ sao chiếu mệnh tốt hay xấu. Cũng không nên tin rằng khi làm xong lễ giải hạn, điều xui rủi sẽ không xảy đến và kỳ vọng vào phép màu từ "bề trên" để giải quyết mọi vấn đề.

"Quy luật tự nhiên của đời người có lúc thăng lúc trầm, không phải cúng dâng sao giải hạn có thể xua đuổi sao xấu và ngăn ngừa mọi điều không may," ông Trung khẳng định.

Còn theo ông Hiển, thay vì chú trọng làm lễ dâng sao giải hạn hay lo lắng vì vướng sao xấu, mọi người nên chủ động "tự giải hạn" cho chính mình, như: cẩn trọng trong lời nói, giữ tâm thanh tịnh, giúp đỡ người nghèo khổ và không làm việc phi pháp để sống an bình, tránh xa vòng lao lý.

"Gieo nhân nào gặt quả đó, thành công hay thất bại do chính chúng ta tạo ra từ tâm, khẩu và ý. Nhân duyên xấu sẽ mang lại quả xấu, còn nhân duyên tốt sẽ đem lại quả tốt," ông Hiển chia sẻ.

Hải Hiền - Nga Thanh