Dư luận phản ứng, Bộ GDĐT sửa quy chế thi khoa học kỹ thuật

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) vừa có Thông tư 06/2024 ban hành Quy chế Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh THCS và THPT thay thế quy chế ban hành từ năm 2012.

So với quy chế trước đây, quy chế mới đã có nhiều thay đổi, khác biệt về mục đích, yêu cầu, quy trình tổ chức.

Theo đó, trong quy chế mới, mục đích cuộc thi “Khuyến khích học sinh sáng tạo khoa học, công nghệ, kỹ thuật” đã được bãi bỏ.

Nội dung: “Khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, cơ sở nghiên cứu, các tổ chức và cá nhân hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật của học sinh trung học” cũng không còn trong quy chế 2024.

Nhiều đề tài, dự án dự thi khoa học kỹ thuật của học sinh bị dư luận nghi ngờ về tính thực chất. Ảnh minh họa: Hải Đăng

Quy chế mới bổ sung yêu cầu: “Nội dung nghiên cứu khoa học, kỹ thuật của học sinh bảo đảm thiết thực, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi và yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh theo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông”.

Đồng thời thêm yêu cầu: “Việc tổ chức cho học sinh tham gia nghiên cứu khoa học kỹ thuật bảo đảm an toàn, nghiêm túc, công khai, minh bạch, phù hợp với năng lực, sở trường, hứng thú và tự nguyện tham gia của học sinh”.

Đặc biệt trong phần quy trình tổ chức cuộc thi, quy chế mới bổ sung quy định: “Cơ sở giáo dục tổ chức đánh giá dự án của học sinh; lựa chọn dự án thuộc cơ sở giáo dục gửi đơn vị dự thi để được đánh giá, lựa chọn theo hướng dẫn của đơn vị dự thi”.

Đã có nhiều năm theo dõi quá trình diễn biến cuộc thi, nhà giáo Lê Văn Vỵ - nguyên Giám đốc Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh - nhận định: “Điểm mới cơ bản của Quy chế thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật năm 2024 là nhấn mạnh các mục đích, yêu cầu: “trung thực”, “tự nguyện” và “vừa sức” đối với học sinh phổ thông.

“Theo quy định mới, các cơ sở giáo dục có trách nhiệm phổ biến quy chế, phân công giáo viên hướng dẫn, tổ chức đánh giá dự án dự thi, do đó không thể xảy ra việc các GS.TS, giảng viên đại học tham gia hướng dẫn học sinh phổ thông triển khai dự án như trước đây.

Quy chế mới cũng đề cao tính vừa sức, phù hợp, tính trung thực nên theo tôi sẽ không còn các dự án “ngang tầm tiến sĩ” và “thần đồng” như trước đây vì nếu triển khai các dự án như thuốc chữa ung thư, dược phẩm, tự động hóa… đều vượt quá khả năng hướng dẫn và đánh giá của giáo viên, nhà trường phổ thông, đồng nghĩa với việc vi phạm quy chế cuộc thi” - nhà giáo Lê Văn Vỵ nhận định.

Được biết, sau khi Bộ GDĐT ra Thông tư 06/2024 ban hành Quy chế Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia, các Sở GDĐT đã có văn bản chỉ đạo triển khai cuộc thi.

Trước đó, Báo Lao Động và nhiều cơ quan báo chí khác đã có rất nhiều tin, bài phản ánh về những mặt bất cập, có dấu hiệu tiêu cực, gian dối của Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia danh cho học sinh phổ thông trước đây.

Đó là các hiện tượng có dấu hiệu dự án trùng lặp, sao chép, người lớn làm thay cho học sinh đứng tên dự án đi thi; rất nhiều dự án vượt tầm học sinh phổ thông và không có ứng dụng thực tế.

Mạng xã hội xuất hiện nhiều “chợ online” rao bán công khai các đề tài, dự án để tham dự Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật. Nhiều người lên tiếng phản đối, đề nghị bãi bỏ cuộc thi vì có dấu hiệu tiêu cực.

Sau những diễn biến nói trên, Bộ GDĐT ra Thông tư 06/2024 ban hành Quy chế Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia với nhiều nội dung thay đổi như trên.