Đột tử - Ngừng tim đột ngột

Ngừng tim đột ngột hay đột tử là tình trạng đột ngột ngừng hoạt động cơ tim dẫn đến ngừng dòng máu chảy vào các cơ quan quan trọng gây thiếu máu não, khiến mọi hoạt động sinh lý trong cơ thể đình trệ.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi PGS.TS Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch Hội tĩnh mạch học TP HCM, giảng viên Đại học Y Dược TP HCM.

Nguyên nhân

Ngừng tim có thể từ các bệnh của tim như:

- Bệnh động mạch vành, trong đó động mạch bị tắc nghẽn do các mảng cholesterol và các chất tích tụ khác.

- Bệnh của cơ tim.

- Suy tim cấp, là tình trạng tim không thể bơm đủ lượng máu cung cấp cho các mô trong cơ thể.

- Phì đại cơ tim, khi thành cơ tim giãn ra và to lên hoặc dày lên.

- Bệnh của van tim, trong đó van tim bị rò rỉ hoặc hẹp có thể dẫn đến tình trạng giãn hoặc dày cơ tim.

- Các vấn đề làm rối loạn dòng điện trong cơ tim. Ví dụ hội chứng Brugada (có thể gây ra rối loạn nhịp tim nguy hiểm tiềm ẩn) và hội chứng QT dài (có thể gây ra rối loạn nhịp tim hỗn loạn, không thể kiểm soát được).

- Bệnh tim bẩm sinh, vấn đề về rối loạn cấu trúc của tim có từ khi mới sinh.

Yếu tố nguy cơ

- Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi:

• Tuổi của bệnh nhân.
• Giới: Nhìn chung, nam giới phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh động mạch vành và ngừng tim đột ngột cao hơn. Tuy nhiên, nguy cơ này đối với phụ nữ tăng đáng kể sau khi mãn kinh.
• Tiền sử gia đình: Có người bị bệnh tim và chết do ngưng tim đột ngột.
• Dân tộc và chủng tộc: Người gốc Nam Á, châu Phi hoặc Caribbe đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ngừng tim cao hơn.

- Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi:

• Đái tháo đường.
• Huyết áp cao.
• Tăng cholesterol.
• Thừa cân, béo phì.
• Thói quen ngồi một chỗ.
• Căng thẳng.
• Hút thuốc lá.
• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, muối và đường.

Dấu hiệu

- Ngừng tim xảy ra đột ngột và các dấu hiệu có thể bao gồm:

• Bất ngờ ngã quỵ.
• Không có mạch hay nhịp tim.
• Không thở.
• Mất ý thức.

- Có thể có một số dấu hiệu cảnh báo trước khi ngừng tim đột ngột. Các dấu hiệu này bao gồm:

• Đau và khó chịu ở ngực.
• Khó thở.
• Yếu rũ cả người
• Nhịp tim nhanh, rung động hay đập mạnh.

Chẩn đoán

- Rất khó để chẩn đoán trước được tình trạng ngừng tim đột ngột.

- Nếu cơn ngưng tim đầu tiên bệnh nhân được hồi sức cấp cứu và sống sót, sau khi bệnh nhân ổn định, bác sĩ sẽ cho làm các xét nghiệm kiểm tra hoạt động cơ tim, tìm ra các bệnh lý ảnh hưởng lên tim. Cố gắng giảm thiểu nguy cơ xảy ra cơn ngưng tim tiếp theo như:

• Xét nghiệm máu.
• Điện tâm đồ (ECG).
• Siêu âm tim.
• Kiểm tra phân suất tống máu để kiểm tra khả năng bơm máu của tim.
• Chụp X-quang ngực.
• Đặt ống thông tim.

Cấp cứu ngưng tim ngưng thở

- Hồi sức cơ bản.

- Máy khử rung tim.

- Dùng thuốc.

- Phẫu thuật.

- Điều trị phục hồi.

Biến chứng sau hồi sức thành công ngưng tim

- Thiếu oxy lên não khi ngừng tim đôi khi có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến não của người bệnh mặc dù họ đã được hồi sức thành công.

- Các biến chứng có thể bao gồm:

• Thay đổi tính cách.
• Suy giảm trí nhớ.
• Luôn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt.
• Mắc chứng khó đọc gồm tình trạng méo miệng, không phát âm rõ chữ đặc biệt là các nguyên âm đầu hay cuối, nói bập bẹ, nói lắp.
• Giật cơ.

Phòng ngừa

- Kiểm tra sức khỏe thường xuyên.

- Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và duy trì cân nặng có lợi cho sức khỏe.

- Tập thể dục thường xuyên hơn, trừ khi bác sĩ bày tỏ lo ngại.

- Uống rượu bia vừa phải.

- Bỏ hút thuốc lá và giảm tiếp xúc với khói thuốc thụ động.

Mỹ Ý

Đọc bài gốc tại đây.