Đột phá ngoại giao Mỹ - Iran sắp xảy ra?

Ngừng bán máy bay không người lái cho Nga là một trong những yêu cầu Mỹ đặt ra cho Iran nhằm xuống thang căng thẳng hạt nhân.

Dòng drone Shahed 136 do Iran sản xuất, đang được quân đội Nga dùng tại Ukraine - Ảnh: GUARDIAN

Mỹ yêu cầu Iran ngừng cấp máy bay không người lái

Báo Financial Times ngày 16-8 dẫn nguồn thạo tin cho biết Mỹ đang yêu cầu Iran ngừng bán máy bay không người lái (drone) vũ trang và các linh kiện drone cho Nga nếu muốn dịu căng thẳng giữa hai nước.

Cụ thể, từ đầu năm 2023, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đặt vấn đề này trong các cuộc hội đàm gián tiếp qua Qatar và Oman.

Dù Tehran đã liên tục yêu cầu Matxcơva không sử dụng drone do mình sản xuất để tấn công Ukraine, Washington vẫn đang yêu cầu "những bước đi kiên quyết hơn".

Trong nhiều tháng qua, Nga đã sử dụng một số lượng lớn drone Shahed do Iran sản xuất trên khắp chiến trường Ukraine.

Iran hiện chưa đưa ra phản hồi chính thức về thông tin trên.

Quan hệ qua lại

Thời gian qua, quan hệ ngoại giao Mỹ - Iran hiện có nhiều chuyển biến tích cực. Trong đó, Washington và Tehran vừa đạt một thỏa thuận trao đổi tù nhân hồi đầu tháng 8.

Cụ thể, Iran sẽ chuyển năm tù nhân mang quốc tịch Mỹ sang quản chế tại gia - bước đầu tiên trong việc đưa những người này về Mỹ trong những tuần tới.

Ở chiều ngược lại, Washington sẽ ngừng đóng băng 6 tỉ USD của Iran được gửi ở Hàn Quốc. Theo Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, số tài sản này sẽ được dùng để nâng cao năng lực sản xuất nội địa.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken yêu cầu Iran phải xuống thang để mở đường cho các hoạt động ngoại giao giữa hai nước - Ảnh: Reuters

Việc đưa năm công dân trên về nước thành công là đột phá đầu tiên của ông Biden về vấn đề Iran. Từ khi lên nắm quyền, tổng thống Mỹ đã cố gắng hồi sinh hiệp định về hạt nhân đã được Tehran ký với một số cường quốc năm 2015.

"Chúng ta đã rõ ràng trong việc Iran phải xuống thang để tạo chỗ cho các hoạt động ngoại giao trong tương lai. Việc đưa các công dân của chúng tôi ra khỏi nhà tù không liên quan đến các khía cạnh khác trong chính sách của Mỹ với Iran", Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định.

Mỹ muốn Iran đồng ý việc không làm giàu uranium vượt ngưỡng 60% - gần ngưỡng có thể phát triển vũ khí hạt nhân. Iran cũng cần cải thiện việc hợp tác với Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và cam kết không nhắm vào công dân Mỹ.

Ngược lại, Washington sẽ không ban hành các lệnh cấm vận mới với một vài lĩnh vực và sẽ không theo dõi nghiêm ngặt các biện pháp trừng phạt về mua bán dầu đang có.

Ngoài ra, Tehran cũng muốn Mỹ thuyết phục các đồng minh châu Âu giảm sức ép lên mình. Từ khi cựu tổng thống Trump từ bỏ hiệp định hạt nhân đến nay, kinh tế Iran đã phải chật vật đối phó với những biện pháp trừng phạt từ Mỹ và phương Tây.