Động đất liên tục, người dân chủ quan, ít phòng bị

Một góc làng Vi Rinh gần sát với thuỷ điện Thượng Kon Tum, nơi người dân thường xuyên chịu tác động từ các trận động đất. Ảnh: Thanh Tuấn

Động đất như... cơm bữa

Ví động đất như cơm bữa cũng không sai, bởi có ngày tại khu vực huyện Kon Plông xảy ra 3 - 4 trận động đất là bình thường. Cá biệt, có ngày đến 5 trận động đất liên tiếp.

Mới đây, ngày 17.5, Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần, Viện Vật lí Địa cầu (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã phát đi 3 bản tin thông báo động đất liên tiếp chỉ trong chưa đầy 3 giờ đồng hồ.

Động đất tại huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum hôm 17.5 xảy liên tiếp ra hai trận với độ lớn 4,0 và 3,3 với độ sâu chấn tiêu là 8,3 và 8,1 km. Cả hai trận động đất này đều không gây rủi ro thiên tai. Và trận động đất thứ 3 trong ngày có độ lớn 4,0 xảy ra vào 21 giờ 33 ngày 17.5, độ sâu chấn tiêu khoảng 8,3 km.

Trong những ngày qua, khu vực huyện Kon Plông thường xuyên xảy ra động đất. Chỉ tính riêng từ đầu tháng 5.2023 đến nay, khu vực này đã xảy ra 12 trận động đất. Trong đó ngày 16.5, đã xảy ra 2 trận động đất có độ lớn 3,0 và 3,7 và ngày 17.5 là 3 trận động đất như nói trên.

Thống kê từ các dự báo động đất của Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần, Viện Vật lí Địa cầu, từ năm 2021 đến nay, khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum liên tiếp xảy ra hàng trăm động đất có độ lớn từ 2,4 đến 4,7. Trận động đất có độ lớn 4,7, cao nhất trong nhiều năm trở lại đây xảy ra 23.8.2022...

Những trận động đất như thế này chưa biết bao giờ giảm, kết thúc. Thậm chí đang có xu hương tăng dần về số vụ và tần suất xảy ra dày đặc hơn.

Đừng chủ quan

Ban đầu, động đất xuất hiện khu vực hẹp tại huyện Kon Plông, Kon Tum, sau dư chấn, tiếng nổ, rung động mặt đất bắt đầu lan rộng dần. Nhiều khu vực miền núi của Kon Tum và cả Quảng Ngãi, Quảng Nam cũng cảm nhận rõ. Thậm chí đã có trận động đất gây rung lắc tận TP Đà Nẵng - cách đó hơn 300 km.

Động đất được cho là động đất kích thích, phát sinh từ quá trình tích nước hồ chứa thủy điện Kon Tum Thượng. Hiện tượng này đã xảy ra tương tự tại thủy điện Sông Tranh 2, Quảng Nam, từ những năm 2011, 2012...

Ông Nguyễn Thanh Trung, một người dân ở Kon Plông cho biết, ban đầu người dân rất lo sợ. Nhất là với đồng bào dân tộc thiểu số, sống thưa thớt trong rừng. Khi được giải thích, hướng dẫn cách phòng tránh, người dân dần hiểu, bớt lo sợ, như đâm ra chủ quan. Vì vậy, hiện nay nếu bất ngờ xảy ra động đất mạnh, sập đổ công trình, gây hiệu ứng thiên tai... thì rất nguy hiểm.

Viện Vật lí Địa cầu và UBND tỉnh Kon Tum cùng các đơn vị liên quan đã cử cán bộ đến khu vực này để thiết lập thêm các trạm quan trắc nhằm tìm hiểu rõ hơn và cảnh báo kịp thời các hiện tượng địa chất nguy hiểm xảy ra. Đầu tháng 9.2022, tỉnh Kon Tum đã hoàn thành việc xây dựng, lắp đặt mới 3 trạm quan trắc cảnh báo động đất tại thủy điện Thượng Kon Tum, nâng tổng số trạm quan trắc thuộc khu vực hoạt động của thủy điện này lên 6 trạm.

Trên cơ sở số liệu động đất ghi nhận được tại khu vực huyện Kon Plông cho thấy, động đất xảy ra thường xuyên hơn trong thời gian gần đây và có xu hướng tăng lên về độ lớn.

Mặc dù cho đến nay chưa ghi nhận thiệt hại về nhà cửa và người tại khu vực trên, tuy nhiên chắc chắn các rung động địa chấn do động đất gây ra đã ảnh hưởng nhất định đến đời sống của nhân dân trong khu vực. Khu vực tỉnh Kon Tum nói chung, huyện Kon Plông nói riêng thuộc đới đứt gãy nhỏ. Các nghiên cứu trước chỉ ra rằng, các trận động đất tại khu vực này có độ lớn không quá 5,0.

Tuy vậy, các nhà khoa học vẫn khuyến cáo người dân, chính quyền khu vực này cần quan tâm đến các yếu tố kháng chấn trong xây dựng (khả năng chịu lực đàn hồ do dư chấn động đất). Các cấp chính quyền cần thường xuyên tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân các biện pháp phòng, tránh, giảm thiểu thiệt hại khi xảy ra động đất mạnh.